شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز1404) منتشر شد
دوره 16، شماره 3 - ( 6-1404 )
جلد 16 شماره 3 صفحات 240-193 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Konari H, Mokhtari M, Ahmadi S. (2025). Towards a Grounded Theory on Celibacy among Girls in Gachsaran. Social Problems of Iran. 16(3), 193-240. doi:10.61882/jspi.16.3.193
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3853-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3853-fa.html
کناری حکیمه، مختاری مریم، احمدی سیروس.(1404). به سوی یک نظریۀ زمینه‌ای پیرامون تجردزیستی دختران در شهر گچساران مسائل اجتماعی ایران 16 (3) :240-193 10.61882/jspi.16.3.193
حکیمه کناری1 
، مریم مختاری*2 ، سیروس احمدی3
، مریم مختاری*2 ، سیروس احمدی3
1- دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران ،mmokhtari@yu.ac.ir
3- استاد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران ،
3- استاد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده: (277 مشاهده)
تحولات اجتماعی در دنیای کنونی به‌خصوص تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی زنان، موضوع تجردزیستی آنان را به یک چالش تبدیل کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی و رویکرد نظریۀ زمینه‌ای به بررسی این پدیده می‌پردازد. مشارکت‌کنندگان تحقیق، دختران مجرد ۴۰ سال به بالا ساکن شهر گچساران بودند که به‌صورت هدفمند از میان افراد واجد شرایط انتخاب شدند. روش گردآوری داده‌ها مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته بود. برای تحلیل داده‌ها از روش نظریۀ زمینه‌ای و استراتژی مدل پارادایمی اشتراوس و کربین با نظام کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها، ۱۵ مقولۀ اصلی به دست آمد. مقوله‌های آشفتگی روانی، شبکۀ روابط اجتماعی متعارض، دغدغه‌های درون خانواده و چالش‌های فکری به‌عنوان «شرایط علّی»، کسب منزلت اجتماعی و کسب منزلت اقتصادی به‌عنوان «شرایط مداخله‌گر»، شیوع مردگریزی در بین زنان جامعه، چیرگی هنجارهای سنتی در خانواده و بازدارنده‌های اقتصادی به‌عنوان «شرایط زمینه‌ای» و مشغولیت، سرکوب نیازها و معنویت‌گرایی به‌عنوان «استراتژی» و درنهایت مخدوش‌شدن روابط اجتماعی، مخدوش‌شدن روحیۀ فردی و کامیابی فردی و اقتصادی به‌عنوان «پیامد» حاصل گردید. مقولۀ هستۀ پژوهش حاضر «تجردزیستی به‌مثابۀ یک چالش فراگیر زنانه» کشف شد. در حقیقت دختران برای پُرکردن خلأ زندگی به فعالیت‌های تحصیلی و شغلی روی می‌آورند، اما این امر در یک فضای سنتی با انتظارات اطرافیان، در تضاد است که به‌نوبۀ‌خود تجربۀ پارادوکس بازاندیشی و بازتولید نقش‌های جنسیتی را به همراه دارد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
خانواده و ازدواج
دریافت: 1403/12/24 | پذیرش: 1404/2/29 | انتشار: 1404/9/1
دریافت: 1403/12/24 | پذیرش: 1404/2/29 | انتشار: 1404/9/1
فهرست منابع
1. آقاجانی، محمدحسن، فرزاد، ولی‌الله و شهرآرای، مهرناز (1383). مطالعه ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه سبک هویت. طب و تزکیه، 13(2)، 11-1.
2. احمدی، سیروس، مختاری، مریم و جم‌نژاد، سیمین (1403). مطالعه جامعه‌شناختی تنهایی در بین سالمندان در شهر شیراز، یک نظریۀ زمینه‌ای. مسائل اجتماعی ایران، 15(3)، 48-9.
3. احمدی، سیروس (1393). جامعه‌شناسی صنعتی. تهران: جامعه‌شناسان.
4. بارون، رابرت، دان بیرن و نایلا برنسکامب (1392). روان‌شناسی اجتماعی. ترجمۀ یوسف کریمی، تهران: روان.
5. باومن، زیگموند (1384). عشق سیال؛ در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمۀ عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
6. بناری‌زاده، مسعود، ملتفت، حسین، رضادوست، کریم و عربی، علی (1403). کاوش فرایندهای اجتماعی شکل‌گیری زیست مجردانه (مورد مطالعه: مردان مجرد شهر اهواز). جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، 6(3)، 145-130.
7. خدابخشی، آناهیتا و پیش‌بهار، زهرا (1398). تجارب زندگی دختران مجرد و غیرشاغلِ سی تا چهل‌سالۀ شهر تهران. روان‌شناسی فرهنگی، 3(2)، 186-171.
8. خسروی، جمال، خضرنژاد، عمر و دارنی، حمیرا (1400). بازسازی معنایی تجربه تجرد از منظر دختران 30 سال به بالای شهر بوکان. مطالعات راهبردی زنان، 23(92)، 151-133.
9. دانش، پروانه، ذاکری نصرآبادی، زهرا و عبداللهی، عظیمه السادات (1393). تحلیل جامعه‌شناختی شکاف بین نسلی در ایران. جامعه‌پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5 (3)، 30-1.
10. دورانت، ویل (1388). لذات فلسفه. ترجمۀ عباس زریاب‌خویی، تهران: علمی و فرهنگی.
11. دهبانی‌پور، رضا، خرم‌پور، یاسین و شیخی، عنایت (1397). بررسی تجربی تأثیر رسانه‌های ارتباط‌جمعی در گسترش عناصر فرهنگی پست‌مدرنیسم (مطالعۀ موردی جوانان شهر یزد)، رسانه و فرهنگ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 8(2)، 123-22.
12. دهقان‌حصار، مهناز، حاج‌حسینی، منصوره، غلامعلی لواسانی، مسعود و حجازی موغاری، الهه (1401). تجردزیستی در دختران مجرد: مطالعه پدیدارشناختی چالش‌ها و راهبردها. رویش روان‌شناسی، 11 (12)، 24-13.
13. زارتسکی، ایلای (1390). سرمایه‌داری، خانواده و زندگی شخصی، (منیژه نجم عراقی، مترجم)، تهران: نی.
14. سازمان ثبت‌احوال کشور (1394). گزارش آماری طلاق در کشور و استان کهگیلویه و بویراحمد.
15. سازمان ثبت‌احوال کشور (1402). گزارش آماری طلاق در کشور و استان کهگیلویه و بویراحمد.
16. سالنامۀ آماری استان کهگیلویه و بویراحمد (1400). گزارش آماری میزان طلاق در استان کهگیلویه و بویراحمد.
17. سپیدنامه، بهروز و پرویزی، فاطمه. (1403). مطالعۀ پدیدۀ تجرد قطعی دختران روستایی شهرستان دره‌شهر (ارائه یک نظریه زمینه‌ای). بررسی مسائل اجتماعی ایران،14(2)، 79-53.
18. شهانواز، سارا، اعظم‌آزاده، منصوره و قاضی‌نژاد، مریم (1398). احتمال وقوع و تحلیل حساسیت پیشران‌های تجرد در ایران 1414. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 18(46). 219-195.
19. طالب‌پور، اکبر و بیراوند، معصومه (1401). بررسی تجربه زیسته تجرد قطعی از منظر دختران مجرد. زن و جامعه،13(51)، 114-95.
20. عباسی‌اسفجیر، علی‌اصغر، سام، شیما و امیریان، ریحانه (1393). شکاف نسلی در ارزش‌ها: بررسی مقایسه جوانان و سالمندان. مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(38): 185-162.
21. غیاثوند، احمد و حاجیلو، زینب (1399). تجردزیستی جوانان: پانتومیم دختران مجرد در ایستار ازدواج. فصلنامه علوم اجتماعی، 27(88)، 215-177.
22. فلیک، اوه (1385). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
23. قانع‌عزآبادی، فرزانه، قاسمی، وحید و کیانپور، مسعود (1394). نگرش اجتماعی نسبت به تجرد دختران 30 سال و بالاتر (مورد مطالعه: شهر یزد). پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 4(7)، 127-99.
24. کلاته‌ساداتی، احمد، صادقیه، سارا، جعفری نعیمی، فاطمه و صادقیان مقدم، زهرا (1402). برهمکنش فرهنگ و تجرد: واکاوی ابعاد فردی و اجتماعی-فرهنگی طولانی شدن دوران تجرد دختران در شهر یزد. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 18(36)، 91-51.
25. کلاته‌ساداتی، احمد، جعفری نعیمی، فاطمه، صادقیه، سارا و صادقیان مقدم، زهرا (1403). زیست اقتضایی و سازگاری با تجرد در میان دختران 35 سال به بالا در شهر یزد. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، 22(4)، 65-34.
26. گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ: چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده. ترجمۀ مسعود کیانپور. تهران: مرکز.
27. گیدنز، آنتونی (1378). تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران، نی.
28. گیدنز، آنتونی (1384). پیامدهای مدرنیت، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
29. عباس‌زاده، محمد و نیکدل، نرمین (1395). مطالعه بسترهای زمینه‌ساز تأخیر در ازدواج دختران با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، 8(4)، 516-493.
30. مختاری، مریم و جعفری‌مهر، حسین (1402). مقایسه سازوکار سوءمصرف مواد و سیاست‌گذاری‌های مرتبط با آن در ایران و دیگر کشورهای جهان، پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 10(37)، 168-129.
31. مختاری، مریم و رجایی، محمدصادق (1395). بازنمایی زنان در تبلیغات تجاری نشریات به‌عنوان بستری برای شکل‌گیری هویت آنان. مطالعات فرهنگ-ارتباطات، 17(35)، 244-217.
32. مداحی، جواد، زارع، بیژن، سراج‌زاده، سیدحسین و حبیب‌پور گتابی، کرم (1400). مسئله تجرد: سوژه و زیست‌جهان نوپدید دختران شهر تهران. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 12(1)، 43-7.
33. مرکز آمار ایران (1400). قابل‌دسترس در: https://amar.org.ir/
34. مقدس، علی‌اصغر و قدرتی، شفیعه (1390). بررسی نقادانۀ نظریه‌های جامعه‌شناسی عواطف جاناتان ترنر، تؤدور کمپر و ادوارد لاولر. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(2)، 166-143.
35. وزینی‌افضل، مجتبی، فیروزی، منیژه و کشاورز، محمد (1399). سیاست‌پژوهی تجردگرایی: مطالعه کیفی. رویش روان‌شناسی، 9(5)، 104-95.
36. هدایت‌نیا، فرج‌الله (1400). ظرفیت‌شناسی حقوق در کنترل ازدواج‌هراسی. فصلنامۀ دین و قانون، 9(34)، 37-9.
37. Adams, P. (1990). Mothering. In The Woman In Question, See Adams and Cowie. Cambridge:MIT Press.
38. Beckmeyer, J. J., & Jamison, T. B. (2023). Empowering, pragmatic, or disappointing: Appraisals of singlehood during emerging and established adulthood, Emerging Adulthood, 11(1), 103-109.
39. Berzonsky,M.D. (1990). Identity style: conceptualization and measurement, Journal of Adolescent Research,4 (3), 268 -282.
40. Cattarinussi, B. (2000). Sentiments. In: Borgatta, Edgar. E. & Rhonola. J.V. Montgomery(eds). Encyclopedia of Sociology. Second edition, 4: 2518-29 U.S.A: McMillan-Reference.
41. Chodorow, N. (1987). The Reproduction of Mothering: Psychoanalysis and the Sociology of Gender, the regents of the University of California.
42. Corbin, J., & Strauss, A. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications.
43. Costello, W., Rolon, V., Thomas, A. G., & Schmitt, D. (2022). Levels of well-being among men who are incel (involuntarily celibate). Evolutionary Psychological Science, 8(4), 375-390.
44. Farley, J.E., Flota, M.W., & Carter, J. S. (2025). Sociology. London: Routledge.
45. Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7, 117–140.
46. Fourier, C. (1967). Le nouveau monde amoureux: manuscrit indent, texte integral by Charles Fourier first published in 1967-4 editions.
47. Genderdata.Woroldbank. (2023).
48. Giddens, A. (2018). Introduction to sociology. London: Polity Press.
49. Homans, G. C. (1961). Social behavior: Its elementary forms. Harcourt, Brace & World.
50. Maharaj, P., & Shangase, T. (2020). Reasons for delaying marriage: Attitudes of Young, Educated Women in South Africa. Journal of Comparative Family Studies, 51(1), 3 -17.
51. McCreadie, M., Payne, S., & Froggatt, K. (2010). Ensnared by positivity: A constructivist perspective on ‘being positive’ in cancer care. European Journal of Oncology Nursing, 14(4), 283-290.
52. Nolan, P., & Lenski, G. (2009). Human societies: An introduction into macro sociology. Boston: McGraw-Hill.
53. Schafer, R. T. (2020). Sociology in Modules. New York: McGraw-Hill.
54. Shahzad, A. (2017). Differentials in female age at marriage in Pakistan: Have they changed or not?. Nust Journal of Social Sciences and Humanities, 3(1), 71-94.
55. Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. Sage Publications.
56. Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research techniques. Sage Publications, Inc
57. Turner, J. H., & Stets, J. E. (2006). Sociological theories of human emotions. Annual Review of Sociology. 32(1), 25-52.
58. Turner, J. H. (2006). Psychoanalytic sociological theories and emotion. In: Handbooks of the Sociology of Emotions. Edited by Stets, Jan E & Jonathan H.
59. Turner, J. H. (2000). On the origins of human emotions: A sociological inquiry into the evolution of human affect. USA: Stanford University Press.
60. UN Women (2016). https://www.unwomen.org/sites/default/files/Headquarters/Attachments/Sections/CSW/64/National reviews/Iran.pdf.
61. World Bank Group (2023). https://genderdata.worldbank.org/en/indicator/sl-tlf-acti-zs#data-table-section.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
کلمات کلیدی
نشریه, مجلۀ علمی, مقالۀ علمی, مقالۀ پژوهشی, داوری، ارزیابی، کمیسیون نشریات، ارسال، دریافت، اصلاح، پذیرش، رَد، چاپ و انتشار
نشریه تحت قوانین Creative Commons Attribution-NonCommercial ۴.۰ International License (CC-BY-NC) منتشر میشود.
