1- دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
2- دانشیار جامعهشناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران ، mmokhtari@yu.ac.ir
3- استاد جامعهشناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده: (91 مشاهده)
تحولات اجتماعی در دنیای کنونی بهخصوص تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی زنان، موضوع تجردزیستی آنان را به یک چالش تبدیل کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی و رویکرد نظریۀ زمینهای به بررسی این پدیده میپردازد. مشارکتکنندگان تحقیق، دختران مجرد ۴۰ سال به بالا ساکن شهر گچساران بودند که بهصورت هدفمند از میان افراد واجد شرایط انتخاب شدند. روش گردآوری دادهها مصاحبۀ عمیق نیمهساختاریافته بود. جهت تحلیل دادهها از روش نظریۀ زمینهای و استراتژی مدل پارادایمی کوربین و اشتراوس استفاده شد، که طی آن از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل دادهها، ۱۵ مقولۀ اصلی بهدست آمد. مقولههای آشفتگی درونی، شبکۀ روابط اجتماعی متعارض، دغدغههای درون خانواده و چالشهای فکری بهعنوان «شرایط علّی»، کسب منزلت اجتماعی و کسب منزلت اقتصادی بهعنوان «شرایط مداخلهگر»، شیوع مردگریزی در بین زنان جامعه، چیرگی هنجارهای سنتی در خانواده و بازدارندههای اقتصادی بهعنوان «شرایط زمینهای» و مشغولیت، سرکوب نیازها و معنویتگرایی بهعنوان «استراتژی» و در نهایت مخدوششدن روابط اجتماعی، مخدوششدن روحیۀ فردی و کامیابی فردی و اقتصادی بهعنوان «پیامد» حاصل گردید. مقولۀ هستۀ پژوهش حاضر «تجردزیستی به مثابۀ یک چالش فراگیر زنانه» کشف شد. در حقیقت دختران برای پُرکردن خلأ زندگی به فعالیتهای تحصیلی و شغلی روی میآورند، اما این امر در یک فضای سنتی با انتظارات اطرافیان، در تضاد است که بهنوبۀخود تجربۀ پارادوکس بازاندیشی و بازتولید نقشهای جنسیتی را به همراه دارد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
خانواده و ازدواج دریافت: 1403/12/24 | پذیرش: 1404/2/29