شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 2 - ( 5-1403 )
جلد 15 شماره 2 صفحات 227-193 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Feizolahi A, Sepidnameh B, Abyar P. (2024). Drivers and Constraints of Ethnic Activism (Case Study: Bakhtiari People in Dezful). Social Problems of Iran. 15(2), 193-227. doi:10.61186/jspi.15.2.193
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3747-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3747-fa.html
فیض‌اللهی علی، سپیدنامه بهروز، آبیار پوریا. پیشرانها و پس‌ران‌های کنش‌ورزی قومی (مورد مطالعه: بختیاری‌های ساکن شهر دزفول) مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (2) :227-193 10.61186/jspi.15.2.193
علی فیض‌اللهی* 
1، بهروز سپیدنامه2 ، پوریا آبیار3
1، بهروز سپیدنامه2 ، پوریا آبیار3
1- استادیار گروه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران ، a.feizolahi@ilam.ac.ir
2- استادیار گروه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
3- کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
2- استادیار گروه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
3- کارشناس ارشد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
چکیده: (816 مشاهده)
مسئله‌مندشدن کنش‌ورزی قومی، ترجیحات طایفه‌ای و تعصبات قومی، همواره یکی از موضوعات مورد بحث در ایران بوده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر درصدد شناسایی پیشرانها و پس‌ران‌های کنش‌ورزی قومی و کشف دلالت‌های معنایی آن است. مشارکت‌کنندگان این پژوهش که با استفاده از روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شده است، بختیاری‌های ساکن شهر دزفول در استان خوزستان بودند که ۱۸ نفر از آن‌ها با روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس معیار اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از تکنیک مصاحبۀ عمیق گردآوری شد و تحلیل آن از طریق تکنیک تحلیل مضمون انجام گرفت. بر پایۀ یافته‌ها، پیش‌ران‌های کنش‌ورزی قومی شامل «قطبی‌شدگی سیاسی، بسامدگرایی قومی، هم‌آیندی چالش‌های فرهنگی، قوم‌گرایی سازمانی، احساس تبعیض قومی، قوم‌گرایی فضایی کالبدی، ابزاری‌شدن قومیت و جامعه‌پذیری قوم‌گرایانه» و پس‌ران‌های این کنش‌ورزی شامل «مراودات فرهنگی، دیگرپذیری، ارتباطات اجتماعی درهم‌تنیده، حکمرانی مطلوب و بهبود کیفیت زندگی» بوده است. به‌طورکلی، می‌توان گفت نقش ناسازوارۀ این گونۀ فرهنگی بر الگوهای کنش‌ورزی و مشارکت سیاسی شهروندان، به‌ویژه در انتخابات مجلس شورای اسلامی نمود آشکارتری دارد و پیامد آن در عرصۀ سیاست، اخلال در روند تصمیم‌گیری عقلانی-استدلالی انتخاب‌کنندگان و درنتیجه اخلال یا تضعیف نهاد تصمیم‌سازی در سطح ملّی است. تقلیل و تضعیف این الگوی کنش‌ورزی، در گرو ایجاد بسترهایی است که در آن کنش‌های عقلانی به منصۀ ظهور برسد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی
دریافت: 1403/3/20 | پذیرش: 1403/5/17 | انتشار: 1403/5/31
دریافت: 1403/3/20 | پذیرش: 1403/5/17 | انتشار: 1403/5/31
فهرست منابع
1. ارجمندی، غلامرضا و نوروزی، ابوالقاسم (1389). حل منازعات قومی در میان عشایر بختیاری شهرستان ایذه: رسم خون‌بری یا خون‌بس. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 1(1)، 44-1.
2. استونز، راب (1379). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی. ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
3. اسماعیلی‌نیا، غلام (1393). دزفول شهر ما، دزفول: اهورا قلم.
4. اسمیت، آنتونی دی (1383). ناسیونالیسم: نظریه، ایدئولوژی، تاریخ. ترجمه منصور انصاری، تهران: موسسه مطالعات ملی.
5. امام‌اهوازی، محمدعلی و حکمت‌فر، محمدحسین (1382). مقالاتی دربارۀ تاریخ جغرافیایی دزفول. دزفول: دارالمؤمنین.
6. امان‌اللهی‌بهاروند، سکندر (1393). قوم لر: پژوهشی دربارۀ پیوستگی قومی و پراکندگی جغرافیایی لرها در ایران. تهران: آگه.
7. بلوطی، زهرا (1396). عوامل اجتماعی مؤثر بر هم‌گرایی اجتماعی دزفولی‌ها با بختیاری‌های ساکن در شهر دزفول. به راهنمایی کریم رضادوست، دانشگاه شهید چمران اهواز.
8. بهشتی، سیدصمد و رستگار، یاسر (1392). تبیین جامعه‌شناختی مدارای اجتماعی و ابعاد آن در بین اقوام ایرانی. مسائل اجتماعی ایران، 4(2)، 35-7.
9. پناهی‌نسب، صادق (1401). کاوش فرآیند قبیله‌گرایی سیاسی و توسعه‌نیافتگی (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). (رساله دکتری جامعه‌شناسی منتشرنشده)، دانشکده اقتصاد، دانشگاه شیراز.
10. پورافکاری، نصرالله (1378). تحلیلی بر تنش‌های قومی در ایران. مجلۀ علمی-پژوهشی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، 2(19 و 18)، 182-165.
11. ترنر، جاناتان (1393). نظریه‌های نوین جامعه‌شناسی. ترجمۀ علی‌اصغر مقدس و مریم سروش، تهران: جامعه‌شناسان.
12. جلایی‌پور، حمیدرضا و محمدی، جمال (1388). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. چاپ دوم، تهران: نی.
13. حیدری، خیری و نواح، عبدالرضا (1395). بررسی هویت قومی و تأثیر آن بر احساس طرد اجتماعی (موردمطالعه: عرب‌های شهر اهواز). راهبرد اجتماعی فرهنگی، 5(1)، 84-59.
14. خزایی، مجید (1397). بررسی زمینه‌ها و روندهای قوم‌گرایی و ناحیه‌گرایی در مناطق لک‌نشین ایران. به راهنمایی حسین ربیعی، دانشگاه خوارزمی، تهران.
15. درویشی، فرهاد و امامی، اعظم (1389). قومیت‌ها و همبستگی ملی در جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و راهکارها. مطالعات انقلاب اسلامی، 20(7)، 148-121.
16. زارعی، نسرین (1394). علل و زمینه‌های فرهنگی همزیستی مسالمت‌آمیز در بین اقوام شهر قروه. به راهنمایی محمدسعید ذکایی، دانشگاه علامه طباطبایی.
17. زرقانی، سیدهادی، صادقی، وحید و حسینی، سیدمحمدحسین (1398). تبیین رابطه طایفه‌گرایی و مرزبندی اجتماعی-سیاسی (نمونه‌پژوهی: شهرستان ممسنی). فصلنامه آمایش سیاسی فضا، ۱(۴)، 251-239.
18. سجادیان، ناهید، نعمتی، مرتضی، شجاعیان، علی و اورکی، پریوش (1394). ارزیابی نقش طایفه‌گرایی در احساس امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: شهر ایذه). فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 24(94)، 76-59.
19. صفی‌نژاد، جواد (1398). لرهای ایران. تهران: سفیر اردهال.
20. عابدی‌زاده، عابدین، موسوی، سیدیعقوب، محدثی‌گیلوائی، حسن و کفاشی، مجید (1399). تبیین جامعه‌شناختی تأثیر قوم‌گرایی بر توسعۀ مدنی (مورد مطالعه: استان بوشهر). جامعه‌پژوهی فرهنگی، 11(4)، 164-133.
21. عنبری، موسی و قلی‌زاده‌میرزائی، حامد (1396). مطالعۀ رابطۀ هویت‌گرایی محلی با کنش‌های انتخاباتی: بررسی انتخابات مجلس شورای اسلامی در لرستان. توسعه محلی (روستائی-شهری)، 9(2)، 282-261.
22. قادرزاده، امید و شفیعی‌نیا، عباس (1391). تأثیر ساختار اجتماعی آموزش بر قوم‌گرایی دانشجویان. فصلنامه علوم اجتماعی، 19(59)، 174-214.
23. کلانترمهرجردی، علیرضا و قربان‌پوردشتکی، علی (1401). قومیت در ایران؛ فروکاست هویت قومی به هویت طایفه‌ای. ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 5(12)، 1318-1304.
24. گیدنز، آنتونی (1403). جامعه‌شناسی. ویراست چهارم، ترجمۀ حسن چاوشیان، چاپ بیستم، تهران: نی.
25. مالشویچ، سینیشا (1393). جامعه‌شناسی قومیت. ترجمۀ رشید احمدرش، جعفر احمدی، کامل احمدی، تهران: جامعه‌شناسان.
26. ممتاز، فریده (1392). جامعه‌شناسی شهر. تهران: شرکت سهامی انتشار.
27. نجفی، سمیه (1393). بررسی تضاد قومی در شهر دزفول (مطالعۀ قوم لر و دزفولی). دومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران.
28. Alexander, J. (2019). What Makes a Social Crisis? The Socialization of Social Problems. Polity Press.
29. Bhattacherjee, Anol, “Social Science Research: Principles, Methods, and Practices” (2012). Textbooks Collection. 3.
30. Bourdieu, Pierre. (1980) 1990. The Logic of Practice. Stanford, CA: Stanford University Press.
31. Coleman, J. S. (1994). Foundations of Social Theory. Harvard university press.
32. Collins, R. (2004) Interaction Ritual Chains. Princeton University Press, Princeton, NJ.
33. Dinesen, P. T., Schaeffer, M. and Sønderskov, K. M. (2020). Ethnic Diversity and Social Trust: A Narrative and Meta-Analytical Review. ANNUAL REVIEW OF POLITICAL SCIENCE, 23, 441-465.
34. Edels, L. D. & Appelrouth, S. (2015). Sociological theory in the classical era: text and readings. SAGE Publications, Inc. 3th edition.
35. Hechter, M. (1988). Principles of Group Solidarity. California Series on Social Choice and Political Economy, University of California Press.
36. Huang, F., Shamloo, S. E., Li, L., Cocco, V. M., & Vezzali, L. (2024). The association between parents’ ethnic socialization and positive and negative interethnic contact among majority and minority groups in China and the moderating role of essentialism. Journal of Applied Social Psychology, 54(4), 230-242.
37. Iskandar, S & Heri Kurniawansyah, H. S. (2023). Inter - Ethnical Conflict in Multiple Societies Indonesia: A Socio-cultural Overview. Proceedings of the 3rd Annual Conference of Education and Social Sciences (ACCESS 2021). (A Study on Ethnical Conflict between Samawa and Balinese).
38. Johnson, D. P. (2008). Contemporary Sociological Theory: An Integrated Multi-Level Approach. United Kingdom: Springer.
39. Layder, Derek (2005): Modern Social Theory, Key debates and new directions, Taylor & Francis.
40. Layder, Derek (2006): Understanding Social Theory, Sage Publications Ltd, second edition.
41. Layder, Derek (2009): Intimacy and Power; the Dynamics of Personal Relationship in Modern Society. Palgrave Macmillan.
42. Meeusen, C., Vroome, T. D., Hooghe, M. (2013). How does education have an impact on ethnocentrism? A structural equation analysis of cognitive, occupational status and network mechanisms. International Journal of Intercultural Relations, 37(5): 507-522.
43. Ritzier, G. (2007): The Blackwell Encyclopedia of Sociology. Blackwell Publishing Ltd.
44. Smith, J. A., Flowers, P. & Larkin, M. (2009). Interpretative phenomenological analysis. SAGE Publications Inc.
45. Staveren, I. V. & Pervaiz, Z. (2015). “Is it Ethnic Fractionalization or Social Exclusion, Which Affects Social Cohesion”, published by: Springer, Social Indicators Research, 130, 711-731.
46. Turner, J. H. (2013). Theoretical sociology: 1830 to the present. SAGE Publications, Inc.
47. Varpio, L., Ajjawi, R., Monrouxe, L. V., O’Brien, B. C., & Rees, C. E. (2017). Shedding the cobra effect: Problematizing, thematic emergence, triangulation, saturation, and member checking. Medical Education, 51(1), 40-50.
48. Weber, M. (1947, 2013 digitalized). The Theory of Social and Economic Organization. United Kingdom: Free Press.
49. Zhiyenbayeva, N.B., Abdrakhmanova, R.B., Abdrakhmanov, A.E., Tapalova, O.B., Kassenova S., Uaidullakyzy E. (2013). Experimental Study of Teenager’s Ethnic Identity. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 939-943.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
