شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 2 - ( 5-1403 )
جلد 15 شماره 2 صفحات 192-149 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Enayat H, Afzali N. (2024). A Qualitative Exploration of Café Culture As a Hidden Life for Girls. Social Problems of Iran. 15(2), 149-192. doi:10.61186/jspi.15.2.149
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3738-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3738-fa.html
عنایت حلیمه، افضلی سیده نرگس. واکاوی کیفی کافه‌نشینی به‌مثابۀ زیست پنهان دختران مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (2) :192-149 10.61186/jspi.15.2.149
1- استاد جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم احتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران ، henayat74@gmail.com
2- گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم احتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2- گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم احتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده: (801 مشاهده)
کافه‌نشینی مفرّی به‌منظور تجربۀ سبک‌های تازۀ زندگی و رهایی از فشارهای هنجاری مسلط و رسمی برای زنان جوان است این پدیده همچنین بستری برای نمایش و تعامل زنانگی‌های متنوع خارج از چهارچوب‌های سنتی برای تعامل و گفت‌وگو فراهم می‌آورد تا دختران بدون ترس و واهمه از فشارهای سنتی و اجتماعی، سبک‌های جدید زندگی را تجربه کنند و از این طریق هویت خود را به نمایش بگذارند. با توجه به اهمیت هویت و خود، نظریۀ کنش متقابل نمادین به فهم بهتر این پدیده کمک می‌کند، زیرا خودادراکی دختران در تعاملات روزمره اجتماعی شکل می‌گیرد. پژوهش حاضر که با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای (اشتراوس و کوربین) انجام شده، به بررسی کافه‌نشینی به‌مثابه زیست پنهان در میان دختران مجرد ۱۶ تا ۳۵ ساله در منطقۀ مرکزی شیراز پرداخته است. در این راستا با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و استراتژی نمونه‌گیری نظری، با ۳۰ نفر از دختران که به‌طورپیوسته به کافه‌ها مراجعه داشتند، مصاحبه‌های عمیق انجام شد. داده‌ها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد که به شناسایی ۱۱۸مقولۀ فرعی، ۱۴ مقولۀ اصلی و یک مقولۀ مرکزی با عنوان «تمایل به زیست پنهان» منجر گردید. شرایط علّی مؤثر در بروز این پدیده شامل فشارهای اجتماعی، محدودیت‌های خانوادگی، خشونت‌های فرهنگی، باورهای افراطی مذهبی و مشکلات اقتصادی و نشانگر آن بود که ساختارهای سلسله‌مراتبی پدرسالارانه و نابرابری‌های اجتماعی ریشۀ اصلی محدودیت‌های جامعه هستند. همچنین، شرایط زمینه‌ای شامل افزایش آگاهی، استقلال مالی، تغییر سبک زندگی و دل‌بستگی‌های مکانی به تقویت عاملیت زنان منجر شده و آنان را قادر به مقابله با ساختارهای پدرسالاری و تصمیم‌سازی‌ها در عرصۀ اجتماعی و عمومی کرده است. درنهایت، وجود شرایط مداخله‌گری چون تغییرات هویتی، سبب‌ساز تجربۀ جدید و تازه از زندگی (در قالب اتخاذ راهبردهایی چون فردگرایی، عادت‌گرایی، تنوع‌طلبی، مُدگرایی، مصرف‌گرایی و رقابت‌جویی) به شکل پدیدۀ کافه‌نشینی و تمایل به زیست پنهان از سوی دختران شده است. این راهبرد پیامدهایی همچون دگرگونی ارزش‌ها و فاصله‌گرفتن از کانون خانواده را در پی دارد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی
دریافت: 1403/2/26 | پذیرش: 1403/5/22 | انتشار: 1403/6/30
دریافت: 1403/2/26 | پذیرش: 1403/5/22 | انتشار: 1403/6/30
فهرست منابع
1. آبوت، پ. و والاس، ک. (1380). جامعه‌شناسی زنان. ترجمۀ منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
2. آزادارمکی، تقی و امامی، یحیی (۱۳۸۳). تکوین حوزه عمومی و گفت‌‌وگوی عقلائی، بررسی موردی چند تشکل دانشجویی. مجله جامعه‌شناسی ایران، ۵(۱)، 89-58.
3. احمدی، حبیب (1384). روانشناسی اجتماعی. شیراز: دانشگاه شیراز.
4. اعزازی، شهلا (۱۳۸۳). ساختار جامعه و خشونت علیه زنان. فصلنامۀ رفاه اجتماعی، ۴(۱۴)، 111-66.
5. اعزازی، شهلا (۱۳۹۴). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
6. امیرفضلی، پریسا، ابراهیمی، عبدالله، رستمی، راحله و رسولی، سیدحسن (۱۳۹۵). طراحی کافه کتاب با رویکرد ارتقای سطح فرهنگی جامعه و تعاملات اجتماعی. دومین کنفرانس بین‌المللی نخبگان عمران، معماری و شهرسازی، 304-283.
7. ایمان، محمدتقی (۱۳۹۷) روش‌شناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
8. تنهایی، حسین، حاج‌محمدکاظمی، حمیرا و تاج‌الدین، محمدباقر (۱۴۰۱). مطالعه فرهنگی دوزیست جهان زنان تهرانی؛ هیئت مذهبی و کافی‌شاپ. مطالعات میان‌فرهنگی، ۳۸-9.
9. روشه، گی (۱۳۷۹). تغییرات اجتماعی. ترجمه منصور وثوقی، تهران: نی.
10. ریتزر، جورج (۱۳۷۴). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
11. سازمان ملل متحد (1403، ۱۰ مرداد). آمار جمعیتی و اجتماعی؛ خانوارها و خانواده ها. https://unstats.un.org/unsd/demographic-social/sconcerns/family
12. ساکت‌حسنلویی، میثم و عابدینی، اصغر (۱۴۰۰) مکان‌های سوم شهری، صحنه خلق پاتوق‌های اجتماعی و تفریحی جامعه، مطالعه موردی بررسی تطبیقی کافه‌های مناطق ۱ و ۴ شهر ارومیه. دانش شهرسازی، ۵(2)، 170-153.
13. سلحشور، عصمت و حبیب‌پورگتابی، کرم (۱۴۰۰). تحلیل جامعه‌شناختی نقش فقر در تجربه کودک‌همسری؛ مطالعه موردی زنان شهر چابهار. فصلنامه پژوهش مسائل اجتماعی ایران، ۱(2)، 75-31.
14. سلیمی، علی و داوری، محمد (۱۳۸۶). مجموعه مطالعات کج‌روی و کنترل اجتماعی جامعه‌شناسی کج‌روی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
15. شیخی‌فینی، سهیلا و غمام‌نو، المیرا (۱۳۹۴). بررسی نقش کارکردی کافه‌ها در فضای عمومی شهر، شناسایی ویژگی‌ها و پتانسیل‌ها. اولین کنفرانس سال پژوهش‌های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، یزد.
16. صباغ‌پور، علی‌اصغر (۱۳۸8). منافع فردی و منافع جمعی؛ نگرشی نظری و کاربستی. پژوهشنامه، ۴۶، 10-4.
17. طباطبایی، سیدمصطفی (۱۴۰۰). عوامل و موانع تعمیق باورهای دینی در فرهنگ عمومی جامعه (مطالعه موردی: رویکرد شهید مطهری به دین با تکیه بر آیات قرآن کریم). نشریه علمی قرآن، فرهنگ و تمدن، ۱(۴)، 119-98.
18. غفاری‌نسب، اسفندیار و محمدتقی‌نژاد اصفهانی، رعنا (۱۴۰۰). مصرف فضا و بازتعریف زنانگی؛ مطالعه تجربه کافه‌نشینی زنان در شیراز. جامعه‌شناسی کاربردی، 32(2)، 70-49.
19. فراش‌خیابانی، مریم و شهابیان، پویان (۱۳۹8). از کافه‌ها بیاموزیم: کافه‌ها به‌مثابه دیگر فضاها، فصلنامه علمی مطالعات شهری، ۸(۳۰)، 121-109.
20. فرسار، احمد (۱۳۷۷). اصول، مبانی و نظریه‌پردازان جامعه‌شناسی. تهران: اوحدی.
21. کاویانی، محمد (۱۳۹۱). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
22. کریمی‌راد، مهدی و آدینه‌پور، محبوبه (۱۴۰۱). بررسی روان‌شناختی سبک زندگی کافی‌شاپی جوانان دهه ۸۰ و ۹۰ شهر بجنورد. فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی، 9(36).
23. کوئن، بروس (۱۳۸۱). درآمدی در جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: توتیا.
24. گیدنز، آنتونی (۱۳۷۸). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نی.
25. گیدنز، آنتونی (۱۳۸۷). جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهر صبوری کاشانی، تهران: نی.
26. ماکویی، سویل (۱۳۹۳). ویژگی‌های مردم شناختی کافی‌شاپ شیوه زندگی جوانان. فصلنامه فرهنگی مردم ایران. ۳۶، 30– 9.
27. مجتبوی، سیده‌مریم و صداقت، شکیلا (۱۴۰۰). بررسی عوامل کالبدی مؤثر در ایجاد و ارتقای حس تعلق مکانی در طراحی شهری مطالعه موردی فضای عمومی بلانش شهر مشهد. مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای، 2(2)، 126-105.
28. مجتبوی، سیده مریم؛ نامدار فیض‌آبادی، مهسا و آزادیون، حامد (۱۳۹۹). عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقای دل‌بستگی به مکان در کتابخانه‌های عمومی ایران. فردوسی هنر 1(2)، 107-82.
29. مجدی، علی‌اکبر (۱۳۸۹). سبک زندگی جوانان شهر مشهد و رابطه آن با سرمایه فرهنگی و اقتصادی والدین. نشریه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 7(2)، 162-131.
30. محسنی‌تبریزی، علیرضا (۱۳۹۵). روش تحقیق کیفی در مکاتب تفسیری (زمینه و کاربرد). تهران: اطلاعات.
31. محمدی، مریم و فرح‌بخش، رضا (۱۴۰۲). تحلیلی بر عادت‌واره‌های کاربران کافه‌ها در بلوار دانشگاه شهر زاهدان. مجله پژوهش‌های جغرافیایی و برنامه‌ریزی شهری، 11(3)، 63-39.
32. مرادی، علی (۱۳۹۷). مطالعه جامعه‌شناختی عاملیت زنان: مورد مطالعه شهر کرمانشاه. جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 7(1)، 182-151.
33. مرتاض‌هجری، هانیه و مدیری، آتوسا (۱۳۹۸). ارزیابی کارکرد مکان‌سومی کافه‌ها برای جوانان در خیابان انقلاب و ولیعصر. نامه معماری و شهرسازی، 11(22)، 52-37.
34. مقدس‌جعفری، محمدحسن، رضادوست، کریم و گلبریان، خدیجه (۱۳۹۱). بررسی تأثیر عوامل فرهنگی بر سبک زندگی جوانانی کافی‌شاپ در شهر اهواز. مجله مطالعاتی جامعه‌شناختی جوانان، 7(3)، 128-109.
35. مهدی‌زاده، سیدمحمد و عزیزی، فرید (۱۳۹۴). وضعیت کنش ارتباطی در کافه‌های تهران. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 11(41)، 110-69.
36. نوذری، حسینعلی (۱۳۸۸). بازخوانی هابرماس؛ درآمدی بر آراء، اندیشه‌ها و نظریه‌های یورگن هابرماس. تهران: چشمه.
37. نیک‌خواه، هدایت‌الله، فدایی، سامیه و رستگار، یاسر (۱۳۹۸). اتنوگرافی کافی‌شاپ در بندرعباس؛ از خرده‌فرهنگ تا ضدفرهنگ. مطالعات جامعه‌شناسی شهری، 9(31)، 84-59.
38. هابرماس، یورگن (۱۳۹۹). دگرگونی ساختاری حوزه عمومی. کاووشی در باب جامعه بورژوایی. ترجمه جمال محمدی، تهران: افکار.
39. همتی، بهزاد، همتی، سیروس و قبادی، علیرضا (۱۳۹۹). فرهنگ کافه‌نشینی در کافه‌های خیابان سمیه تهران. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران،10(1)، 159-135.
40. یزدانی، رضوان (۱۳۹۹). مطالعه مردم‌شناختی کافی‌شاپ؛ مطالعه موردی کافه نارون در شهر جاجرم خراسان شمالی. هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی، مدیریت و کارآفرینی ایران.
41. Beaman L, Duflo E, Pande R, Topalova P. (2012). Female leadership raises aspirations and educational attainment for girls: a policy experiment in India. Science, 3(335), 582-6.
42. Cowan, B.W. (2005). The social Life of coffee: the Emergence of the British coffee hous.Yale university press, New Haven.
43. Demura, S. Aoki, H. Mizusawa, T. Soukura, K. Noda M. & Sato, T. (2013). Gender Differences in Coffee Consumption and Its Effects in Young People. Food and Nutrition Sciences, (4), 748-757.
44. Desai, Alisha (2011). The function and Design of cafes throughout Time. https://www.scribd.com/document/545335278/Project-2.
45. Glaser, B. (1992). Basics of Grounded theory Analysis: Emergencevs Forcing, Mill Valley, CA: Sociology Press.
46. Jackson, Jeff (1999). Thinking about the coffee. https://www.rochester.edu/pr/Review/V76N3/pdf/1001_jackson.pdf
47. Mehta V., & Bosson, J.K. (2011). Third Places and Social Life of Streets. Environment and Behavior. 42(6), 779-805.
48. Miles, M.B., Huberman, A.M., & Saldana, J (2013). Qulitative data anlysis: Amethods source book. SAGE publications, Incorporated.
49. Montgomery, J. (1997). Cafe Culture and the city: the role of pavement cafe in urban public social Life. Journal of urban Design, 2(1), 83-100.
50. Nepa, Stephan. E. (2011). The New Urban Dining Room: Side Walk Caffees in Postindustrial Philadelphia, Building & Landscpes. Journal of the Vernacular Architecture Forum, 18(2), 60-81.
51. Oldenburg, R. (1999). The great good place New York: Marlowe & Company.
52. Schieffer, Alexander, Isaacs, David & Gyllenpalm, Bo (2004). The World café.world Business Academy, (18)8. https://worldbusiness.org/wp-content/uploads/2013/05/tr071404.pdf.
53. Rosenbaum, M. s. (2006). Exploring the Social Supportive Role of Third Places in Consumers’ Lives, journal of service Research, 9(1), 59-72.
54. Shamai, Shmuel (1991). Semse of place: An Empirical measurement. Geforun, 22(3), 347-358.
55. Turner, Bryan, S. (2006). The Body and Society: Explorations in Social Theory (Published in association with Theory, Culture & Society).Third Edition, SAGE.
56. Vanharanta, H., Kantola, J., & Seikola, S. (2015). Customers’ conscious experience in a coffee shop. In 6th International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics (AHFE 2015) and the Affiliated Conferences, AHFE 2015 (pp. 618-625). (Procedia Manufacturing; Vol. 3). Elsevier.
57. Waxman, Lisa (2006). The coffee shop: social and physical factors influencing place Attachment. Journal of interior Design. 31(3), 35-53.
58. Wekerele, Gerda. R. (1980). Women in the Urben Environment. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 5(3), 188-214.
59. Woldoff, R. A. & Lozzi, D. M. (2013). The Social Transformation of Coffee Houses: The Emergence of Chai n Establishments and the Private Nature of Usage. International Journal of Social Science Studies, 1(2). 205-218.
60. Wright, Scott (2012). From “Third Place” to “Third Space”: Everyday Political Talk in Non-Political Online Spaces. Javnost-The Public. 19(3), 5-20.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
