1- استاد جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم احتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران ، henayat74@gmail.com
2- گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم احتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده: (105 مشاهده)
چکیده
کافهنشینی مفرّی بهمنظور تجربۀ سبکهای تازۀ زندگی و رهایی از فشارهای هنجاری مسلط و رسمی برای زنان جوان است این پدیده همچنین بستری برای نمایش و تعامل زنانگیهای متنوع خارج از چهارچوبهای سنتی برای تعامل و گفتوگو فراهم میآورد تا دختران بدون ترس و واهمه از فشارهای سنتی و اجتماعی، سبکهای جدید زندگی را تجربه کنند و از این طریق هویت خود را به نمایش بگذارند. با توجه به اهمیت هویت و خود، نظریۀ کنش متقابل نمادین به فهم بهتر این پدیده کمک میکند، زیرا خودادراکی دختران در تعاملات روزمره اجتماعی شکل میگیرد. پژوهش حاضر که با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینهای (اشتراوس و کوربین) انجام شده، به بررسی کافهنشینی بهمثابه زیست پنهان در میان دختران مجرد ۱۶ تا ۳۵ ساله در منطقۀ مرکزی شیراز پرداخته است. در این راستا با استفاده از نمونهگیری هدفمند و استراتژی نمونهگیری نظری، با ۳۰ نفر از دختران که بهطورپیوسته به کافهها مراجعه داشتند، مصاحبههای عمیق انجام شد. دادهها از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شد که به شناسایی ۱۱۸مقولۀ فرعی، ۱۴ مقولۀ اصلی و یک مقولۀ مرکزی با عنوان «تمایل به زیست پنهان» منجر گردید. شرایط علّی مؤثر در بروز این پدیده شامل فشارهای اجتماعی، محدودیتهای خانوادگی، خشونتهای فرهنگی، باورهای افراطی مذهبی و مشکلات اقتصادی و نشانگر آن بود که ساختارهای سلسلهمراتبی پدرسالارانه و نابرابریهای اجتماعی ریشۀ اصلی محدودیتهای جامعه هستند. همچنین، شرایط زمینهای شامل افزایش آگاهی، استقلال مالی، تغییر سبک زندگی و دلبستگیهای مکانی به تقویت عاملیت زنان منجر شده و آنان را قادر به مقابله با ساختارهای پدرسالاری و تصمیمسازیها در عرصۀ اجتماعی و عمومی کرده است. درنهایت، وجود شرایط مداخلهگری چون تغییرات هویتی، سببساز تجربۀ جدید و تازه از زندگی (در قالب اتخاذ راهبردهایی چون فردگرایی، عادتگرایی، تنوعطلبی، مُدگرایی، مصرفگرایی و رقابتجویی) به شکل پدیدۀ کافهنشینی و تمایل به زیست پنهان از سوی دختران شده است. این راهبرد پیامدهایی همچون دگرگونی ارزشها و فاصلهگرفتن از کانون خانواده را در پی دارد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی دریافت: 1403/2/26 | پذیرش: 1403/5/22 | انتشار: 1403/6/30