1- دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
2- استاد جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران ، afshanialirza@yazd.ac.ir
3- دانشیار جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
4- استاد جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده: (98 مشاهده)
مطالبهگری بهعنوان یکی از مهمترین کنشهای بشر در عصر مدرن بهمنظور تحقق حقوق، بهویژه حقوق شهروندی، محسوب میشود. ولی این مهم اغلب برای شهروندان ناآشنا به نظر میرسد و در مقام عمل نیز مطالبهگری بهویژه از نوع اثربخش در پرانتز قرار گرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناخت شرایط دفع کنشگری مطالبهگرانه در شهر یزد انجام شده است. به منظور نیل به این هدف، از رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینهای استفاده شد. دادهها با استفاده از مصاحبههای عمیق از ۱۳ زن یزدی گردآوری و همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. فرایند گردآوری دادهها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشته است. طی سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و گزینشی، ۲۰ مقولۀ اصلی برساخت شد. یافتهها، پدیدۀ مرکزی «ارزشزدایی از مطالبهگری» را به معنای بیفایدهدانستن مطالبهگری در تحقق مطالبات نشان دادند. براساس نتایج میتوان گفت مجموعهای از شرایط و عوامل فردی، ساختاری و مبتنیبر تجربیات منفی مستقیم و غیرمستقیم از مطالبهگری/پاسخگویی، منجر به ارزشزدایی از مطالبهگری شده است. در مواجهه با پدیدۀ مرکزی، اغلب سه راهبرد اصلی شامل مطالبهگری محتاطانه-بازاندیشانه، تحریم مطالبهگری و تکاپو برای مطالبهگری، از سوی کنشگران استفاده شده است. درنهایت پیامدهای چنین راهبردهایی، عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و روانی را دربرگرفته و به بازتولید ناکامی در مطالبهگری اثربخش و کاهش مطالبهگری دامن زده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
زنان دریافت: 1403/7/11 | پذیرش: 1403/10/30