شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز1404) منتشر شد
دوره 16، شماره 3 - ( 6-1404 )
جلد 16 شماره 3 صفحات 358-315 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Naeimi N, Afshani S, Ruhani A, Askari-Nadoushan A. (2025). Exploring the Processes of Suppressing Claim-Making Activism: A Qualitative Study of Claim-Making Women in Yazd. Social Problems of Iran. 16(3), 315-358. doi:10.61882/jspi.16.3.315
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3756-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3756-fa.html
نعیمی نگین، افشانی سیدعلیرضا، روحانی علی، عسکری ندوشن عباس.(1404). کاوش فرایندهای دفع کنشگری مطالبه‌گرایانه (یک مطالعۀ کیفی از زنان مطالبه‌گر یزدی) مسائل اجتماعی ایران 16 (3) :358-315 10.61882/jspi.16.3.315
نگین نعیمی1 
، سیدعلیرضا افشانی*2 ، علی روحانی3 ، عباس عسکری ندوشن4
، سیدعلیرضا افشانی*2 ، علی روحانی3 ، عباس عسکری ندوشن4
1- دانشجوی دکتری مسائل اجتماعی ایران، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدهٔ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
2- استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدهٔ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران ،afshanialirza@yazd.ac.ir
3- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
4- استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
2- استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدهٔ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران ،
3- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
4- استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
چکیده: (274 مشاهده)
مطالبهگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کنش‌های بشر در عصر مدرن به‌منظور تحقق حقوق، به‌ویژه حقوق شهروندی، محسوب می‌شود. ولی این مهم اغلب برای شهروندان ناآشنا به نظر می‌رسد و در مقام عمل نیز مطالبهگری به‌ویژه از نوع اثربخش در پرانتز قرار گرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف شناخت شرایط دفع کنشگری مطالبه‌گرانه در شهر یزد انجام شده است. به منظور نیل به این هدف، از رویکرد کیفی و روش نظریۀ زمینه‌ای استفاده شد. داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌های عمیق از ۱۳ زن یزدی گردآوری و همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. فرایند گردآوری داده‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه داشته است. طی سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری و گزینشی، ۲۰ مقولۀ اصلی برساخت شد. یافته‌ها، پدیدۀ مرکزی «ارزش‌زدایی از مطالبهگری» را به معنای بی‌فایده‌دانستن مطالبهگری در تحقق مطالبات نشان دادند. براساس نتایج می‌توان گفت مجموعه‌ای از شرایط و عوامل فردی، ساختاری و مبتنی‌بر تجربیات منفی مستقیم و غیرمستقیم از مطالبهگری/پاسخگویی، منجر به ارزش‌زدایی از مطالبهگری شده است. در مواجهه با پدیدۀ مرکزی، اغلب سه راهبرد اصلی شامل مطالبهگری محتاطانه-بازاندیشانه، تحریم مطالبهگری و تکاپو برای مطالبهگری، از سوی کنش‌گران استفاده شده است. درنهایت پیامدهای چنین راهبردهایی، عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و روانی را دربرگرفته و به بازتولید ناکامی در مطالبهگری اثربخش و کاهش مطالبهگری دامن زده است.
فهرست منابع
1. امیری، سروش (1395). ریشه‌های ملی و بین‌المللی چالش‌های حقوق شهروندی در ایران. فصلنامۀ سیاست، 3(10)، 91-71.
2. بهرامی، ولی؛ نیازی، محسن و سهراب‌زاده، مهران (1398). بررسی میزان آگاهی از حقوق شهروندی و عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: شهروندان استان لرستان). برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، 11(38)، 74-35.
3. بهشتی‌سرشت، محسن و پرویش، محسن (1394). بررسی مطالبات اجتماعی و فرهنگی زنان در مطبوعات عصر قاجار (با تأکید بر نشریه نامۀ بانوان). زن در فرهنگ و هنر، 7(3)، 341-327.doi: 10.22059/JWICA.2015.58298
4. ترنر، جاناتان اچ (1394). نظریه‌های نوین جامعه‌شناسی (ترجمۀ علی‌اصغر مقدس و مریم سروش)، تهران: جامعه‌شناسان.
5. تنهایی، حسین (1397). «جایگاه گفتمان مطالبهگری در جامعه‌شناسی نظری و جامعه‌شناسی تفسیری»، سخنرانی در نشست مشترک گروه جامعه‌شناسی نظری و گروه جامعه‌شناسی تفسیری، انجمن جامعه‌شناسی ایران، 19 اسفند.
6. توسلی، غلام‌عباس و نجاتی حسینی، سیدمحمود (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران. مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 5 (2)، 32-62.
7. جلیل‌مطلق، یعقوب (1401). رابطه عضویت در شبکه‌های اجتماعی با مطالبهگری حقوق شهروندی (مورد مطالعه: شهروندان شهر یاسوج). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
8. جنیدی، مریم و سنگی، لیلا (1397). موانع و چشم‌اندازهای مشارکت سوژه زنان در امر سیاسی ایران (نمونۀ مطالعاتی: دهمین دورۀ انتخابات مجلس شورای اسلامی)، فصلنامۀ علمی پژوهشی زن و جامعه، دورۀ 9 (35)، 84-59.
9. جهانگیر، زهرا و کاوه پیشقدم، محمدکاظم (1398). بررسی تطبیقی جایگاه حقوق شهروندی زنان در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه زن و جامعه، 10(38)، 148-119.
10. حاضری، علی‌محمد و محمدی، نعیما (1391). تحلیل جامعهشناختی تنوع جنبش زنان در کشورهای اسلامی منطقۀ خاورمیانه، مطالعات اجتماعی ایران، 6(2)، 24-1. 20.1001.1.20083653.1391.6.2.2.6
11. حریری، نجلا (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
12. داودی، مهدی و محمدی، محمد (1397). درآمدی بر حقوق شهروندی و شهروندی اجتماعی در ایران (با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران). پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی، 1(3)، 124-97.
13. رحیمی‌سجاسی، مریم، کلانتری، عبدالحسین و شاکری‌گلپایگانی، طوبی (1399). نقض حقوق زن در نقش همسری: مواجهۀ واقع‌گرایانه زنان با مسئله تضییع حقوق خود. پژوهش‌نامه زنان، 33 (11)، 139-111 doi: 10.30465/ws.2020.5507
14. رستگاری، سمیه، نواح، عبدالرضا و حزباوی، عزیز، (1398). پیامدهای جامعهشناختی سواد رسانه‌ای بر آگاهی از حقوق شهروندی و دموکراسی‌خواهی. فصلنامۀ مطالعات رسانه‌های نوین، 5(18)، 228-203. doi: 10.22054/nms.2019.27012.350
15. رضایی؛ سارا، علیزاده؛ رضا و غلامی، محمدرضا (۱۴۰۴). احساس محرومیت و بحران به‌رسمیت‌شناسی هویت در کنش اعتراضی جوانان: مطالعه‌ای کیفی در شهر رشت (اعتراضات ۱۴۰۱). مسائل اجتماعی ایران، ۱۶ (۲): ۱۵۲-۱۱۹. ۱۰,۶۱۸۸۲/jspi.۱۶.۲.۱۱۹
16. رمضان‌مقدم واجاری، یاسمن و جانی‌پور، مجتبی (1396). رابطه عوامل اجتمـاعی و آگـاهی از قوانین با آگـاهی از حقـوق شـهروندی در بـین شـهروندان شـهر رشـت. مجلـه مطالعـات جامعه‌شناسی، 10 (34)، 49-33.
17. زارع شاه‌آبادی، اکبر و عسگری، علیرضا (۱۴۰۴). روایت باورها و کنش‌های نسل Z نسبت به نابرابری (مورد مطالعه: شهروندان خمینی‌شهر اصفهان). مسائل اجتماعی ایران، ۱۶ (۲): ۲۲۶-۱۸۵ . ۱۰,۶۱۸۸۲/jspi.۱۶.۲.۱۸۵
18. زارعی‌محمودآبادی، علیرضا، روحانی، علی، افشانی، سیدعلیرضا و موسوی، سیدمحسن (1403). مردم‌نگاری انتقادی: یک ارزیابی نظری. تداوم و تغییر اجتماعی، 3(1)، 202-183. https://doi.org/10.22034/jscc.2023.19667.1065
19. زنگنه، یعقوب؛ هنرمنری علمداری، نیلوفر و زنگنه، مهدی (1397). تحلیلی بر رابطۀ آگاهی از حقوق شهری بر شهروندی فعال (مطالعۀ موردی: مناطق 1 و 5 شهرداری مشهد). برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 22 (4)، 190-165.
20. شریف کریمی، محمد؛ خانزادی، آزاد و چشم اغیل، مسعود (1397). بررسی رابطۀ بین باروری، مشارکت نیروی کار زنان و رشد اقتصادی (مطالعۀ تطبیقی ایران و کشورهای عضو گروه 7). مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، 19 (1) 171-149.
21. شهریاری، اکبر (1396). ابهامات و موانع قانونی حقوق شهروندی. قانون‌یار، 4 (4)، 130-109.
22. علیزاده، محمدعلی و باغداردلگشا، علی (1395). بررسی مطالبات اجتماعی زنان در جراید عصر مشروطه (با تأکید بر نامه‌نگاری‌های زنان در روزنامه‌های ایران نو). زن و جامعه، 7 (1 و پیاپی 25)، 218-201.
23. فرج‌الله، حدیثه، شاوردی، تهمینه و جعفرزاده‌پور، فروزنده (1401). تحلیل جامعهشناختی مطالبهگری اجتماعی کارکنان شاغل در سازمان بهزیستی کشور با تأکید بر حقوق شهروندی. فصلنامۀ مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، 5 (4 و 22)، 46-35.
24. فلاحتی، لیلا (۱۴۰۴). برنامه‌های توسعه و مسائل زنان: چالش‌های مسئله‌شناسی سیاست‌گذار، آرمان‌گرایی و تخاصم گفتمانی. مسائل اجتماعی ایران، ۱۶ (۱): ۲۲۸-۱۹۵. 10.61186/jspi.16.1.195
25. مبارکی، محمد، موسوی، سیدمحسن و کشمیری، زهرا (1399). مطالعۀ تطبیقی احساس نابرابری جنسیتی و عوامل اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه: مادران و دختران شهر یزد). مطالعات اجتماعی ایران، 13 (4). 163-138.
26. محسنی، رضاعلی (1389). ابعاد و تحلیل حقوق شهروندی؛ راه‌کارهایی برای تربیت و آموزش حقوق شهروندی. فصلنامۀ مطالعات سیاسی، 3 (10)، 144-117.
27. محمدزاده، ناهید (1396). زنان و حقوق شهروندی، فصلنامۀ مطالعاتی صیانت از حقوق زنان، 3 (10)، 108-74.
28. معافی، مرضیه و احمدی افزادی، مسعود (1399). بررسی مواجهه فمینیسم و اگزیستانسیالیسم؛ اسطوره‌زدایی از تصویر زنان در کتاب مقدس و برسازی چهره نوین از زنان در جوامع مدرن غربی، ادیان و عرفان،53 (2)،439-421. doi: 10.22059/jrm.2021.312107.630121
29. مرادی، شکیلا، سلمان‌زاده، زهرا، روحانی، علی. (1403). بازاندیشی در علوم اجتماعی: یک مطالعه مروری. تداوم و تغییر اجتماعی، 4(1)، 176-159. https://doi.org/10.22034/jscc.2024.20878.1094
30. میرحسینی، بیدا، آقاجانی مرسا، حسین و حبیب‌پور گتابی، کرم (1398). مطالبات اجتماعی زنان و رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و سبک زندگی با آن‌ها (مورد مطالعه: زنان شهر قزوین). مطالعات زن و خانواده، 7 (1)، 73-95.
31. یحیی‌زاده، فاطمه (1400). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی در مطالبات اجتماعی دانش‌آموزان مقطع متوسطۀ دوم دبیرستان‌های شهر آمل، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. رشتۀ علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور استان مازندران.
32. Fleming, Ted, & Finnegan, Fergal (2008). Honneth and Recognition as Sensitizing Concept for Narrative Analysis: An Irish Suggestion, Social Though, 1(2), 40-55.
33. Honneth, Axel (2001). Recognition or Redistribution? Changing Respective on the Moral Order Society, Theory, Culture and Society Journal, 8(2-3), 43-55.
34. Lo, B. C. Y., Ng, T. K., & So, Y. (2021). Parental demandingness predicts adolescents' rumination and depressive symptoms in a one-year longitudinal study. Research on Child and Adolescent Psychopathology, 49(1), 117-123.
35. Madzwamuse, M., Rihoy, E., & Louis, M. (2020). Contested conservation: Implications for rights, democratization, and citizenship in Southern Africa. Development, 63(1), 67-73.
36. Marphy, M. (2010). On Recognition and Respect: Honneth Intersubjectivity and Education, Educational Futures Journal, 2 (2).
37. Moradi, S., Salmanzadeh, Z. & Ruhani, A. (2025). Reflexivity in Social Sciences: A Review Article. Journal of Social Continuity and Change (JSCC),4(1),159-176. https://doi.org/10.22034/jscc.2024.20878.1094
38. Nashat, G. (2021). Women in pre-revolutionary Iran: A historical overview. In Women and revolution in Iran (pp. 5-35). Routledge.
39. Oyedemi, T. (2015). Participation, citizenship and internet use among South African youth. Telematics and Informatics, 32(1), 11-22.
40. Zarei Mahmoudabadi, Alireza, Ruhani, Ali, Afshani, Seyedalireza & Mousavi, Seyedmohsen. (2024). Critical Ethnography: A Theoretical Assessment. Journal of Social Continuity and Change (JSCC), 3(1), 183-202. https://doi.org/10.22034/jscc.2023.19667.1065
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
کلمات کلیدی
نشریه, مجلۀ علمی, مقالۀ علمی, مقالۀ پژوهشی, داوری، ارزیابی، کمیسیون نشریات، ارسال، دریافت، اصلاح، پذیرش، رَد، چاپ و انتشار
نشریه تحت قوانین Creative Commons Attribution-NonCommercial ۴.۰ International License (CC-BY-NC) منتشر می‌شود.
