شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 14، شماره 1 - ( 7-1402 )
جلد 14 شماره 1 صفحات 235-211 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shams-Ghahfarokhi F, Askari-Nodoushan A, Eini Zinab H, Ruhani A. (2023). The application of Q-methodology for identifying the mental patterns of the people of Isfahan city about childbearing. Social Problems of Iran. 14(1), 211-235. doi:10.61186/jspi.14.1.211
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3630-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3630-fa.html
شمس قهفرخی فریده، عسکری ندوشن عباس، عینی زیناب حسن، روحانی علی. کاربست روش‌شناسی کیو در شناسایی الگوهای ذهنی مردم شهر اصفهان در مورد فرزندآوری مسائل اجتماعی ایران 1402; 14 (1) :235-211 10.61186/jspi.14.1.211
فریده شمس قهفرخی1 
، عباس عسکری ندوشن* 2، حسن عینی زیناب3 ، علی روحانی4
، عباس عسکری ندوشن* 2، حسن عینی زیناب3 ، علی روحانی4
1- دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
2- گروه مردم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد ،aaskarin@yazd.ac.ir
3- گروه تغذیه، دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران
4- گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
2- گروه مردم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد ،
3- گروه تغذیه، دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران
4- گروه تعاون و رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
چکیده: (1515 مشاهده)
الگوهای ذهنی و نگرشی، از تعیینکنندههای مهمِ تمایلات و رفتارهای فرزندآوری زوج‌هاست. این مطالعه با به‌کارگیری روش‌شناسی کیو، درصدد شناسایی دیدگاه‌ها و الگوهای ذهنی رایج در بین مردم شهر اصفهان در مورد فرزندآوری بوده است. برای اجرای مطالعه، با استفاده از مصاحبه‌های عمیق با ۳۰ زن و مرد اعم از مجرد و متأهل با استراتژی نمونه‌گیری حداکثر تنوع، ۷۵ گزاره استخراج شد. سپس، از ۴۸ مشارکت‌کنندهٔ دیگر خواسته شد تا گزاره‌های کیو را در یک توزیع نرمال در مقیاس ۷- تا ۷+ طبقه‌بندی کنند. بر اساس تحلیل نتایج، چهار الگوی ذهنی رایج در جامعهٔ موردمطالعه به دست آمد که شامل «الگوی ذهنی فرزندآوریِ معطوف به اقتصاد»، «الگوی ذهنی فرزندآوریِ رفاه‌طلبانه»، «الگوی ذهنی موافق فرزندآوری» و «الگوی ذهنی مخالف فرزندآوری» بود. شناسایی الگوهای ذهنی به سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان این امکان را می‌دهد که در مورد سیاست‌های مشوق فرزندآوری، تصمیمات مؤثرتری اتخاذ کنند و از سوی دیگر این سیاست‌ها از سوی مردم که مخاطبین سیاست‌ها هستند، قابل‌پذیرش باشد. پژوهش حاضر، یک مطالعهٔ اکتشافی اولیه در این زمینه است و تحقیقات بیشتری لازم است تا سنخ‌شناسی به‌دست‌آمده را در پیمایش‌های وسیع‌تری به کار بندند.
فهرست منابع
1. آقایاری‌هیر، توکل؛ فرخی‌نگارستان، مینا و لطیفی‌مجزه، سیده‌صدیقه (1395). «فرزندآوری به‌مثابه مخاطره (مطالعهٔ کیفی زمینه‌های کم‌فرزندی در شهر تبریز)». مطالعات راهبردی زنان، 73، 33-7.
2. اینگلهارت، رونالد (1373). تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی. ترجمه مریم وتر، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
3. بگی، میلاد (1400). تمایل به بی‌فرزندی و تک‌فرزندی در میان زوجین تازه ازدواج‌کرده در ایران. پایش، 21(1)، 79-69.
4. حسینی، حاتم و بگی، بلال (1393). تعیینکنندههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و جمعیت‌شناختی تمایلات فرزندآوری زنان همسردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی-درمانی همدان (1391). ماهنامه علمی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 18(1)، 43-35.
5. خلج‌آبادی‌فراهانی، فریده و سرایی، حسن (1391). قصد تک‌فرزندی و تعیینکنندههای آن در زنان و مردان دارای یک فرزند کمتر از 5 سال ساکن تهران. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 7(13)، 291-256.
6. درویشی باقر، نامداری لیدا (1399). آزمون مدل کمیت-کیفیت فرزندان در خانواده‌های شهری ایران. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار) ۲۰ (۳)، ۱۸۸-۱۶۷
7. سرایی، حسن. (1394)، بازتولید جمعیت ایران: وضع موجود و ملاحظاتی دربارهٔ سیاستگذاری، فصلنامه علوم اجتماعی. 22(68)، 35-1.
8. شمس‌قهفرخی، فریده (1401). تحلیل گفتمان و الگوهای ذهنی شهروندان عادی در حوزه فرزندآوری و دلالت‌های سیاستی آن در ایران. رساله دکتری جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
9. شمس‌قهفرخی، فریده؛ عسکری‌ندوشن، عباس؛ عینی‌زیناب، حسن؛ روحانی، علی و عباسی‌شوازی، محمدجلال (1400). چالش‌های اجرای سیاست‌های تشویقی فرزندآوری: مطالعه‌ای کیفی در شهر اصفهان. نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 16(32)، 112-79.
10. شمس‌قهفرخی، فریده؛ عسکری‌ندوشن، عباس؛ عینی‌زیناب، حسن؛ روحانی، علی و عباسی‌شوازی، محمدجلال (1401). در دوراهی تصمیم به فرزندآوری: واکاوی چالش‌های فردی و اجتماعی فرزندآوری در بستر باروری پایین در شهر اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی. (4)33، 28-1.
11. صادقی، حنانه، سرایی، حسن (1395). عوامل مؤثر بر گرایش به فرزندآوری زنان شهر تهران، فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 8(27)، 32-1.
12. عباسی‌شوازی، محمدجلال و حسینی، حاتم (1388). تفاوت‌های قومی باروری در ایران: روندها و عوامل مؤثر بر آن. مجله جامعه‌شناسی ایران، 8(4)، 36-3.
13. عباسی‌شوازی، محمدجلال؛ حسینی‌چاوشی، میمنت؛ بنی‌هاشمی، فریبا؛ فتحی، الهام؛ میرزایی، صفیه و همکاران (1399). تحولات باروری در ایران از سال 1371 تا 1395. تهران: پژوهشکده آمار.
14. صباغچی، مرجان؛ عسکری‌ندوشن، عباس و ترابی، فاطمه (1396). عوامل تعیین‌کننده نگرش به ازدواج و تشکیل خانواده در شهر یزد. مطالعات جمعیتی، 3(1)، 162-131.
15. عسکری‌ندوشن، عباس؛ عباسی‌شوازی، محمدجلال و پیری‌محمدی، مریم (1395). سن ایدئال ازدواج و عوامل تعیین‌کننده آن در شهر یزد. مطالعات راهبردی زنان، 19(73): 63-35. http://doi.org/10.22095/jwss.2016.44383
16. عسکری‌ندوشن، عباس؛ عباسی‌شوازی، محمدجلال و صادقی، رسول (1388). مادران، دختران و ازدواج: تفاوت‌های نسلی در ایده‌ها و نگرش‌های ازدواج در شهر یزد. مطالعات راهبردی زنان. 11(44)، 27-1. https://doi.net/dor/20.1001.1.20082827.1388.11.0.2.5
17. مدیری، فاطمه و تنها، فاطمه (1401). تأثیر احساس امنیت بر رفتار، ایدئال و قصد فرزندآوری در تهران. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 14(4)، 115-93.
18. مرکز آمار ایران (1400). محاسبه باروری کل با روش مستقیم با منابع مختلف داده به تفکیک استان 99-1395. دسترسی آنلاین (13 اردیبهشت 1401) از: https://amar.org.ir/Portals/0/Files/baravord/Mizan_Barvari_Ostan_13961400.pdf?ver=8L3XS9hgdDrpKqSX1953WA%3d%3d
19. منتظری، علی (1395). بررسی میزان تمایل به فرزندآوری و عوامل مرتبط با آن از نگاه مردم شهری و روستایی ایران. پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی معاونت پژوهش و فناوری.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
