شمارۀ جدید فصلنامه (تابستان 1404) منتشر شد
دوره 16، شماره 2 - ( 2-1404 )
جلد 16 شماره 2 صفحات 152-119 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rezaei S, Alizadeh R, Gholami M. (2025). Sense of Deprivation and the Crisis of Identity Recognition in the Protest Actions of Youth: A Qualitative Study in Rasht-Iran (2022 Protests). Social Problems of Iran. 16(2), 119-152.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3827-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3827-fa.html
رضایی سارا، علیزاده رضا، غلامی محمدرضا. احساس محرومیت و بحران به‌رسمیت‌شناسی هویت در کنش اعتراضی جوانان: مطالعه‌ای کیفی در شهر رشت (اعتراضات ۱۴۰۱) مسائل اجتماعی ایران 1404; 16 (2) :152-119
سارا رضایی1 
، رضا علیزاده*2 ، محمدرضا غلامی3
، رضا علیزاده*2 ، محمدرضا غلامی3
1- کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، مؤسسۀ غیرانتفاعی و غیردولتی کوشیار، رشت، ایران
2- استادیار پژوهشکده گیلان شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران ،rezaalizadeh@guilan.ac.ir
3- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2- استادیار پژوهشکده گیلان شناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران ،
3- دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده: (36 مشاهده)
اعتراضات سیاسی و اجتماعی همواره واکنشی به نارضایتی‌های موجود در جامعه بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر شدت و گستردگی این اعتراضات، ساختار جمعیتی کشور و به‌ویژه حضور پررنگ جوانان است. نسل جوان، به‌عنوان بخش عمده‌ای از جمعیت، با مطالباتی در حوزۀ آزادی، عدالت و تغییرات اجتماعی، نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری و گسترش جنبش‌های اعتراضی ایفا می‌کند. در دهه اخیر، ایران شاهد وقوع اعتراضات متعددی بوده است؛ بااین‌حال، اعتراضات سال ۱۴۰۱ به دلیل ویژگی‌های خاص خود، ازجمله گستردگی، عمق مطالبات و میزان مشارکت جوانان، از سایر جنبش‌های اعتراضی متمایز است. مقالۀ حاضر با تکیه بر مفاهیم مطرح‌شده در نظریه‌های تد رابرت گِر و اکسل هونت و با هدف درک تجربۀ حضور جوانان در اعتراضات اخیر شهر رشت، با رویکرد کیفی و به روش نظریۀ زمینه‌ای و تکنیک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شده است. مشارکت‌کنندگان شامل ۱۹ نفر بودند که به‌صورت هدفمند و بر اساس معیار اشباع نظری انتخاب شدند. اعتبار داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها پس از تحلیل، از طریق بازبینی توسط محققان علوم اجتماعی تأیید شد. از داده‌های گردآوری‌شده، ۶۵ مفهوم، ۱۵ مقولۀ فرعی و ۵ مقولۀ اصلی استخراج شد که شامل مشکلات اقتصادی، نارضایتی سیاسی-اجتماعی، شبکه‌های اجتماعی، ایجاد تغییر اجتماعی و مشروعیت‌زدایی از حکومت نزد جوانان بود. مقولۀ هستۀ پژوهش «احساس محرومیت و عدم به‌رسمیت‌شناختن هویت» شناسایی گردید. یافته‌ها نشان داد که مشارکت‌کنندگان، از طریق فعالیت اعتراضی، در پی ایجاد هویت و معنا برای فائق آمدن بر سرخوردگی‌ها و ناکامی‌های زندگی روزمره خود بوده‌اند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
جامعه‌شناسی سیاسی
دریافت: 1403/11/6 | پذیرش: 1404/1/16 | انتشار: 1404/6/2
دریافت: 1403/11/6 | پذیرش: 1404/1/16 | انتشار: 1404/6/2
فهرست منابع
1. انسار، پی‌یر (1381). ایدئولوژی‌ها، کشمکش‌ها و قدرت (مجید شریف، مترجم). تهران: قصیده‌سرا.
2. بهبودی، ترمه، علیزاده، رضا و غلامی، محمدرضا (1401). بررسی میزان تمایل به خشونت سیاسی در بین جوانان 18 تا 29 سال؛ مطالعه موردی شهر رشت. پژوهشنامۀ علوم سیاسی، 17(4) 83-53. 10.22034/ipsa.2023.474 Doi:
3. بیگی، محسن و معینی علمداری، جهانگیر (1398). پیامدهای نظریه شناسایی اکسل هونت برای رادیکالیسم معاصر. مجلۀ رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 10(58)، 123-102.
4. توحیدلو، سمیه (1402). بررسی نظری جنبش زندگی یا لحظه انقلابی (بر اساس تجربۀ تولیدشده در اعتراضات 1401 ایران). مطالعات جامعه‌شناختی (نامۀ علوم اجتماعی)، 30(1)، 312-293.
5. حسن‌پور، حسین (1401، 5 آبان). 81 نفر از اغتشاشگران در گیلان دستگیر شدند. دسترسی در سایت گیلانستان، https://www.gilanestan.ir
6. جلایی‌پور، حمیدرضا و قنبری، سبا (1403). واکاوی کنشگری زنان در اعتراضات پاییز 1401 و پیامدهای آن بر جامعه و نظام سیاسی. فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 13(52)، 306-287.
7. خوش‌بیان، سیدابوذر، امینی، پرویز و حیدری، جواد (1404). چیستی اعتراضات تابستان و پاییز 1401 در ایران یک مطالعه زمینه‌بنیاد. پژوهش‌های راهبردی سیاست. 14(53)، 98-57. doi: 10.22054/qpss.2024.78387.3378
8. دورماگن، دانیل موشار (1399). مبانی جامعه‌شناسی سیاسی (عبدالحسین نیک‌گهر، مترجم). تهران: آگه.
9. دیتر آپ، کارل (1395). جنبش اجتماعی و اعتراض سیاسی؛ نظریه‌ها و رویکردها (مجید عباسی: مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
10. قلی‌پور، مجتبی (1402). گذار از جنبش خطی به جنبش سیال: چهارچوبی برای درک دوره نهفتگی جنبش‌های اجتماعی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 26(1)، 97-67.
11. عظیمی، ناصر (1399). تاریخ ایران از برآمدن سردار سپه تا برافتادن رضاشاه. ج سوم، رشت: فرهنگ ایلیا.
12. عظیمی، ناصر (1400). تاریخ گیلان 1357-1320. رشت: فرهنگ ایلیا.
13. گر، تد رابرت (1388). چرا انسان‌ها شورش می‌کنند (علی مرشدی، مترجم). تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
14. معین، محمد (1381)، فرهنگ معین، تهران: زرین.
15. می‌یر، دیوید.اس. (1388). اعتراض و اقدام سیاسی قانون از کتاب راهنمای جامعه‌شناسی سیاسی. نوشته کیت نش و آلن اسکات، (قدیر نصری و محمدعلی قاسمی، مترجم)، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
16. هاول، واتسلاف (1398). قدرت بی‌قدرتان. (احسان کیانی‌خواه، مترجم)، تهران: فرهنگ نشر نو.
17. هرسیج، حسین و ربیعی‌نیا، بهمن (1402). الگوی شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی با تأکید بر نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی. مجله جامعه‌شناسی کاربردی، 34(3)، 22-1.
18. Petherbridge, D. (2013). The Critical Theory of Axel Honneth, Landon, Lexington Books.
19. Ejiofor, P. F. (2022). Beyond Ungoverned Spaces: Connecting the Dots between Relative Deprivation, Banditry, and Violence in Nigeria. African Security, 15 (2), 111-141.
20. Grandeh, E. & Gonzatti, D. S. (2024). A revolt of thedistrustful? Political trust, political protest and the democratic deficit, Discussion Papers, Research Unit: Center for Civil Society Research.
21. Honneth, A. (1996), The Struggle for Recognition, The Moral Grammar of Social Conflicts. Translated by Joel Anderson, The MIT Press Cambridge, Massachusetts.
22. Ivakovic, M. (2017). The Habermasian Foundations and Aims of Axel Honneth's Theory of Recognition, Idéias, 7(2):99 DOI:10.20396/ideias.v7i2.8649498
23. Karimi Mele, A. & Garshasbi, R. (2020). The sociology of emotions of the protest action of Iranians on 28 December 2017, Asian Journal of Political Science, 28 (3), 1-22.
24. Parhizkari, S. (2024). Exploring the role of female egalitarian values in the 2022 protests in Iran, using data from the World Values Survey. International Review of Sociology, 34 (1), 1-25.
25. Raisi, A. (2021). The reciprocal impact of electoral turnout on protest participation in developing countries: evidence from Iran’s 2018 uprising, Democratization, 28 (4), 703-722.
26. Shahi, A. & Abodh-Tabrizi, E. (2020). Iran’s 2019–2020 demonstrations: the changing dynamics of political protests in iran, Asian Affairs, 51 (1), 1-41.
27. Sydiq, T. (2022). Youth Protests or Protest Generations? Conceptualizing Differences between Iran’s Contentious Ruptures in the Context of the December 2017 to November 2019 Protests. Midde East Critique, 31 (3), 201-219.
28. Volk, C. (2021). On a radical democratic theory of political protest: potentials and shortcomings, Critical. Review of International Social and Political Philosophy, 24(4), 437-459.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
کلمات کلیدی
نشریه, مجلۀ علمی, مقالۀ علمی, مقالۀ پژوهشی, داوری، ارزیابی، کمیسیون نشریات، ارسال، دریافت، اصلاح، پذیرش، رَد، چاپ و انتشار
نشریه تحت قوانین Creative Commons Attribution-NonCommercial ۴.۰ International License (CC-BY-NC) منتشر میشود.
