شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 3 - ( 6-1403 )
جلد 15 شماره 3 صفحات 254-219 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
kazemi S. (2024). Women’s Nonconformity with Official Hijab in Iran: A Study of proponents’ Perspectives Based on Moral Panic Theory. Social Problems of Iran. 15(3), 219-254. doi:10.61186/jspi.15.3.219
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3762-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3762-fa.html
کاظمی سیمین. ناهمنوایی زنان با حجاب رسمی در ایران: واکاوی دیدگاه موافقان در چهارچوب نظریۀ هراس اخلاقی مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (3) :254-219 10.61186/jspi.15.3.219
دکترای جامعهشناسی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران ، simin.kazemi@sbmu.ac.ir
چکیده: (344 مشاهده)
حجاب زنان در ایران به یکی از مهمترین مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، بهویژه در سالهای اخیر، تبدیل شده و بحث و مناقشه پیرامون آن در محافل علمی، سیاسی، فضای عمومی و رسانهها بهطور مستمر جریان دارد. این پژوهش به بررسی دلایل و راهکارهای ارائهشده از سوی موافقان الزام حجاب و مقابله با بیحجابی میپردازد. در این راستا، از نظریۀ هراس اخلاقی که فرآیند برانگیختن نگرانی اجتماعی نسبت به یک موضوع را از طریق عملکرد دستاندرکاران اخلاق و رسانههای جمعی توضیح میدهد، بهره گرفته شده است. این مطالعۀ کیفی با روش تحلیل محتوای مبتنی بر قیاس انجام شد. برای گردآوری دادهها، سخنرانیها، یادداشتها و مصاحبههای مرتبط با موضوع مقابله با بیحجابی که در پایگاههای خبرگزاریهای رسمی داخلی از مهرماه ۱۴۰۱ تا تیرماه ۱۴۰۳ منتشر شده بودند، مورد تحلیل قرار گرفت. یافتهها نشان داد دستاندرکاران مسئول، ناهمنوایی زنان با حجاب رسمی را تهدیدی برای خانواده، نظام اجتماعی-فرهنگی، نظام سیاسی و دین درک میکنند و این گروه از زنان را بهمثابۀ «کنشگران شهرآشوب» برمیسازند که چنین تهدیداتی را برای نظم اجتماعی ایجاد میکنند. درنهایت، آنها بهعنوان راهکار خواهان مقابله با بیحجابی از طریق شیوههای سخت و نرم میشوند. پس از اعتراضات اجتماعی ۱۴۰۱، هراس اخلاقی مبتنی بر مدل مهندسی نخبگان حاکم برای کنترل پوشش زنان شدت گرفته و به اقدامات کنترلی بیشتر منجر شده است. بااینحال، این رویکرد نتوانسته مقبولیت اجتماعی لازم را کسب کند و موجب تداوم تعارض و تقابل میان حاکمیت و زنانی شده است که برای دستیابی به حق اختیار بر پوشش خود تلاش میکنند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی
دریافت: 1403/4/29 | پذیرش: 1403/8/12 | انتشار: 1403/9/12
دریافت: 1403/4/29 | پذیرش: 1403/8/12 | انتشار: 1403/9/12
فهرست منابع
1. آرامی، حسین، شفیعآبادی، عبدالله و زهراکار، کیانوش (1402). مطالعه کیفی شناسایی مؤلفههای پیشگیرانه از فروپاشی خانواده. خانوادهدرمانی کاربردی، 4(1)، 312-339.. doi: 10.22034/aftj.2023.340575.1559
2. ابراهیمی، لقمان و محمدلو، مریم (1400). مرور نظاممند عوامل زمینهساز طلاق توافقی زوجین دهه اخیر در ایران (1388-1398). فصلنامه زن و جامعه، 12(46)، 16-29. doi: 10.30495/jzvj.2021.24814.3224
3. ابوالحسن تنهایی، حسین و شکربیگی، عالیه (1387). جهانیشدن، تجددگرایی و خانواده در ایران. مجله جامعه شناسی دانشگاه آزاد آشتیان، 11، 33-55.
4. بستان(نجفی)، حسین (1394). فراتحلیل تحقیقات عرفیشدن در ایران بر پایه شاخصهای برگرفته از متون دینی. اسلام و مطالعات اجتماعی، 3(11)، 53-89.
5. بنیهاشمی، فریباسادات، علیمندگاری، ملیحه، کاظمیپور، شهلا و غلامی فشارکی، محمد (1397). بررسی عوامل مؤثر بر میزان طلاق استانهای ایران با استفاده از مدل تحلیل مسیر. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، 4(2)، 181-210.
6. تبریزی، منصوره (1393). تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی. فصلنامه علوم اجتماعی،21(64)، 105-138. 20.1001.1.17351162.1393.21.64.4.0
7. جلالی، سیدیاسر (1401). جهانهای ناسازگار: تحلیل سیاستهای فرهنگی حوزه زنان و جوانان در ایران. سیاستگذاری عمومی، 8(1)، 93-109. doi: 10.22059/jppolicy.2022.85913
8. جوادییگانه، محمدرضا و کشفی، سیدعلی (1386). نظام نشانهها در پوشش. مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان)، 10(38)، 62-87.
9. جوادییگانه، محمدرضا و همکاران (1395). ارزشها و نگرشهای ایرانیان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
10. حاضری، علیمحمد و محسنیابوالخیری، علیرضا (1398). تحلیل بر منازعات گفتمانی «حجاب» در دوره جمهوری اسلامی (1360 تا 1392). اندیشه سیاسی در اسلام، 6(19)، 83-104.
11. دماری، بهزاد، حبیباللهمسعودی، فرید، حاجبی، احمد، درخشاننیا، فریبا و احسانیچیمه، الهام (1401). روند شاخصها، عوامل مؤثر و مداخلات طلاق در ایران. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۲۸(۱): ۷۶-۸۹. 10.32598/ijpcp.28.1.3455.1 Doi:
12. صادقی، رسول (1395). عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر طلاق جوانان در ایران. مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 15(32)، 189-205.
13. صدرالاشرافی، مسعود، خنکدارطارسی، معصومه، شمخانی، اژدر و یوسفیافراشته، مجید (۱۳۹۱). آسیبشناسی طلاق (علل و عوامل) و راهکارهای پیشگیری از آن. فصلنامه مهندسی فرهنگی، 7(73)، 26-53.
14. علمی، زهرامیلا (1399). عوامل مؤثر بر احتمال طلاق در ایران با استفاده از روش دادههای شبه تابلویی. فصلنامه زن و جامعه، 11(41)، 129-150. Doi: 20.1001.1.20088566.1399.11.41.6.0
15. غیاثی، هادی، نصیری، امید و مهدیزاده، سجاد (1398). تحلیل بازنمایی مطبوعات از عوامل مؤثر بر طلاق؛ مورد مطالعه: صفحات اجتماعی روزنامه ایران در سال 1396. پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات)، 4(1)، 143-164. doi:10.30497/lcc.2019.75407
16. فتحی، ابراهیم (1402). کاوشی بر مقایسۀ نگرش به حجاب دختران دورۀ متوسطه و دانشجویان دختر دانشگاههای ایران. مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه، 7(1)، 61-80. 10.22081/SCS.2023.64948.1188
17. مقدم، والنتین (1382). جنسیت و انقلابها. در جان فورن، نظریهپردازی انقلابها (صص. 185-220). (فرهنگ ارشاد، مترجم). تهران: نشر نی.
18. کاظمیپور، شهلا و خوشنویس، اعظم (1392). فراتحلیل مطالعات انجام شده در زمینه سطح، روند و تعیینکنندههای طلاق در ایران و کشورهای منتخب طی سالهای 90- 1365. دوفصلنامه مطالعات جمعیتی، 1(1)، 33-59.
19. کاملی، محمدجواد (1386). بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیب اجتماعی طلاق در جامعه ایران با توجه به آمار و اسناد موجود. فصلنامه دانش انتظامی، 9(3)، 180-198.
20. کدی، نیکی (1385). ریشههای انقلاب اسلامی (عبدالرحیم گواهی، مترجم). تهران: علم
21. کلانتری، عبدالحسین، روشنفکر، پیام، جواهری، جلوه (1390). مرور سه دهه تحقیقات «علل طلاق» در ایران. مطالعات راهبردی زنان، 14(53)، 129-162. 20.1001.1.20082827.1390.14.53.5.1 doi:
22. گیدنز، آنتونی (1386). جامعهشناسی (حسن چاووشیان، مترجم). تهران: نشر نی
23. مشونیس، جان (1397). مسائل اجتماعی (هوشنگ نایبی، مترجم). تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
24. مولایی، صادق (1398). تأملی جامعهشناختی بر عوامل گرایش به طلاق در دهه اخیر ایران. فصلنامه علمی تخصصی فرهنگ پژوهش، 12(38)، 45-74. doi: 10.22081/fpq.2019.69870
25. میلانی، محسن (1387). شکلگیری انقلاب اسلامی (مجتبی عطارزاده، مترجم). تهران: گام نو.
26. نیازی، محسن، عسکریکویری، اسما، الماسی، احسان، نوروزی، میلاد و نورانی، الناز (1397). فراتحلیل مطالعات و تحقیقات پیرامون عوامل مرتبط با طلاق در ایران برای دوره 1396- 1386. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 15(4)، 177-202. Doi:10.22051/jwsps.2018.8627.1124
27. هادیپیکانی، مهربان و محمدوندگلوجه، نازنین (1396). تحلیل سیاست های فرهنگی پوشش زنان، زن و فرهنگ، 8(32)، 93-109.
28. همایونکاتوزیان، محمدعلی (1389). دولت و جامعه در ایران انقراض قاجار و استقرار پهلوی (حسن افشار، مترجم). تهران: نشر مرکز
29. هیوز، مایکل و کرولین جی کرولر (1395). مبانی جامعهشناسی (مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی، مترجم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)
30. Alotaibi, Athoug (2017). Why The Panic? Gendered Moral Panics and The Saudi Ban on Women Driving, The George Washington University ProQuest Dissertations & Theses
31. Bastian H, Berry M (2022). Moral Panics, Viral Subjects: Black Women's Bodies on the Line during Cuba's 2020 Pandemic Lockdowns, Journal of Latin American & Caribbean Anthropology,27(1-2): 16-36.
32. Cohen, Stanley (1972). Folk Devils and Moral Panics: The Construction of the Mods and Rockers. London: MacGibbon and Kee.
33. Deflem, Mathieu, & Chicoine, Stephen (2011). Elite-Engineered Moral Panics. In M.A. Kleiman and J.E. Hawdon (Eds.), Encyclopedia of Drug Policy (pp. 281-282). Thousand Oaks,CA: Sage Publications.
34. Emmanuel, Durowaiye Babatunde (2014). Globalization: Cohen’s Theory and the Moral Panic. Afro Asian Journal of Social Sciences, 5(3), 1-15.
35. Flores-Yeffal, Nadia, & Sparger, Kade (2022). The Shifting Morals of Moral Entrepreneurs. Social Media + Society, 8(2), 1-11.
36. Goode, Erich, & Ben-Yehuda, Nachman (1994). Moral Panics: Culture, Politics, and Social Construction, Annual Review of Sociology, 20, 149-171.
37. Goode, Erich, & Ben-Yehuda, Nachman (2009). Moral Panics: The Social Construction of Deviance (2/e). New Jersey: Wiley Blackwell.
38. HIER, Sean (2002). Conceptualizing Moral Panic through a Moral Economy of Harm. Critical Sociology, 28(3), 311-334.
39. Kaptein, Muel (2023). Moral Entrepreneurship. In: D.C. Poff, & A.C. Michalos, (Eds.), Encyclopedia of Business and Professional Ethics (pp. 1371-1374). New York: Springer.
40. Kazemipur, Abdolmohammad, & Rezaei, Ali (2003). Religious Life under Theocracy: The Case of Iran. Journal for the Scientific Study of Religion, 42(3), 347–361. http://www.jstor.org/stable/1387739
41. Kruttschnitt, Candace, & Gartner, Rosemary (2008). Female Violent Offenders: Moral Panics or More Serious Offenders? Australian & New Zealand Journal of Criminology, 41(1), 9-35.
42. Mazzarella, Sharon (2020). Girls, Moral Panic and News Media Troublesome Bodies. London: Routledge.
43. Platt, Maria, Davies, Sharyn Graham, & Bennett, Rae Bennett (2018). Contestations of Gender, Sexuality and Morality in Contemporary Indonesia. Asian Studies Review, 42(1), 1–15.
44. Ritzer, George (2019). Essentials of Sociology. London: Sage Publications.
45. Scott, John, ed. (2014). A dictionary of sociology. Oxford New York: Oxford University Press.
46. Thompson, Kenneth (1998). Moral Panics. London: Routledge.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
