شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 3 - ( 6-1403 )
جلد 15 شماره 3 صفحات 128-91 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rahmani J. (2024). The Problem of generation; generational Studies and the Confusion between Continuity and Change in Generational Cultures. Social Problems of Iran. 15(3), 91-128. doi:10.61186/jspi.15.3.91
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3759-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3759-fa.html
رحمانی جبار. مسئلۀ نسل: نقدی بر مطالعات نسلی در ایران و سرگشتگی میان تداوم و تغییر در فرهنگ‌های نسلی مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (3) :128-91 10.61186/jspi.15.3.91
دانشیار مردم‌شناسی، گروه مطالعات فرهنگی، پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی، تهران، ایران ، j_rahmani59@yahoo.com
چکیده: (137 مشاهده)
در سه دهۀ اخیر، مطالعات نسلی در ایران رشد چشمگیری داشته و به‌طور فزاینده‌ای به عنوان یک برنامۀ پژوهشی یا پارادایم مطالعاتی مطرح شده است. این پارادایم‌های پژوهشی از یک‌سو مسئله‌شناسی و روش‌شناسی‌های خاص خود را دارند و از سوی دیگر همان‌قدر که روشنی‌بخش ابعادی از واقعیت هستند، ابعادی را هم پنهان و نادیدنی می‌کنند. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش فراتحلیل مطالعات موجود، به جمع‌بندی از این مطالعات با محوریت نقاط مغفول و مکتوم آن‌ها پرداخته شود تا مشخص گردد این مطالعات چه جنبه‌هایی از واقعیت را نادیده گرفته و به‌واسطۀ مفروضات پیشینی غیرعلمی، چه الگوهایی از تفسیر را بر واقعیت تحمیل کرده‌اند. یافته‌ها بیانگر آن بود که این مطالعات در پارادایم کلی سنتی-مدرن و مبتنی بر دغدغه‌های سیاسی پس از جنبش دوم خرداد ۱۳۷۶ شکل گرفته‌اند و تلاش کرده‌اند نسل‌ها را به گونۀ ایستا در دو سر طیف سنتی و مدرن قرار دهند و تفاوت‌ها، تعارض‌ها و شکاف‌های این دوگانه را برجسته کنند. برداشت ایستا از نسل‌ها و بی توجهی به تنوع درونی آن‌ها هم بخشی از ماجراست. به همین سبب مطالعات نسلی مستلزم بازبینی اساسی هستند تا نَه‌تنها فهمی پویا و سیّال از نسل‌ها ارائه دهند، بلکه تنوع درونی هر نسل را نیز مدنظر قرار دهند. در این صورت، می‌توان تصویری خلاقانه و پویا از فرهنگ ایرانی ترسیم کرد.
نوع مقاله: مروری |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی
دریافت: 1403/4/20 | پذیرش: 1403/7/3 | انتشار: 1403/9/12
دریافت: 1403/4/20 | پذیرش: 1403/7/3 | انتشار: 1403/9/12
فهرست منابع
1. آزادارمکی، تقی (1372). پارادایم و جامعه‌شناسی. نامۀ علوم اجتماعی، 3(0)، 52-29.
2. آزادارمکی، تقی (۱۳۸۶). فرآیند تغییر نسلی، بررسی فراتحلیل در ایران. دوفصلنامۀ پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه (جوانان و مناسبات نسلی)، 1(1)، 68-41.
3. آزادارمکی، تقی (۱۳۸۹). جامعه‌شناسی ایران: جامعه‌شناسی مناسبات بین‌نسلی. تهران: علم.
4. آزادارمکی، تقی و غفاری، غلامرضا (۱۳۸۳). جامعه‌شناسی نسلی. مرکز مطالعات جوانان و مناسبات نسلی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
5. آزادارمکی، تقی و غیاثوند، احمد (۱۳۸۳). جامعه‌شناسی تغییرات فرهنگی در ایران. تهران: آن.
6. آقاجری، هاشم (۱۳۸۳). «انقطاع نسل‌ها، انسداد نسل‌ها» در مجموعه مقالات گسست نسل‌ها. پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
7. ابراهیمی، قربانعلی (۱۳۹۲). درآمدی بر جامعه‌شناسی سبک زندگی جوانان. تهران: لویه.
8. احمدی، یعقوب و حامد، بیتا (1390). سنجش وضعیت تفاوت نسل‌ها در ابژه‌های فرهنگی، اجتماعی (مطالعه موردی شهر کرمانشاه). جامعه‌شناسی کاربردی، 22(2)، 208-185.
9. احمدی، آرمان و احیایی، پویان (1390). بررسی شکاف نسلی و عوامل مرتبط با آن: دانش‌آموزان دوره متوسطه شهرستان سراب. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 4(4)، 27-1.
10. احمدی، یعقوب و بیتا، حامد (1390). سنجش وضعیت تفاوت نسل‌ها در ابژه‌های فرهنگی اجتماعی. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(2)، 208-185.
11. احمدی، یعقوب (1388). وضعیت دین‌داری و نگرش به آینده دین در میان نسل‌ها: مطالعه موردی شهر سنندج. مجلۀ معرفت فرهنگی-اجتماعی، 1(1)، 44-17.
12. احمدی، یعقوب و نمکی، آزاد (1392). فرهنگ سیاسی دموکراتیک در میان نسل‌های ایرانی: تحلیل ثانویه داده‌های پیمایش ارزش‌های جهانی برای ایران، اقوام و استان‌های آن. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(3)،154-131.
13. ارجمندی، حسن و حسن‌پور، محسن (1392). شکاف نسلی و عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اندیمشک. فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 4(11)، 48-29.
14. اسمیت، فیلیپ (۱۳۸۷). درآمدی بر نظریه فرهنگی (حسن پویان، مترجم). تهران: مرکز پژوهش‌های فرهنگی.
15. افراسیابی، محمدصادق (۱۳۹۲). مطالعات شبکه‌های اجتماعی و سبک زندگی جوانان. تهران: سیمای شرق.
16. باقری، خسرو (1382). امکان و عوامل گسست نسل‌ها در نگاهی به پدیده گسست نسل‌ها: رویکرد فلسفی، جامعه‌شناختی، روانشناسی، سیاسی، تاریخی و ادبی. به اهتمام علی‌اکبر علیخانی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
17. پناهی، محمدحسین و علویون، سیدهادی (۱۳۹۷). فاصله نسلی در ایران: فراتحلیل و نقد تحقیقات پیشین. مطالعات میان‌فرهنگی، 36(3)، 171-147.
18. پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ملی جوانان (۱۳۹۲). تهران: وزارت ورزش و جوانان.
19. پیمایش جوانان و روابط خانوادگی و نسلی (۱۳۸۷). تهران: سازمان ملی جوانان.
20. تاجیک، محمدرضا (۱۳۸۱). جامعه ایرانی و شکاف میان نسل‌ها. راهبرد، 10(4)، 280-264.
21. توحیدلو، سمیه (۱۴۰۰). تغییر صورت‌بندی نسلی در جامعه ایرانی. مسائل اجتماعی ایران، 12(2)، 56-35.
22. توکلی، مهناز (۱۳۸۱). ارزش‌های مذهبی دو نسل دختران و مادران؛ شکاف یا پیوستگی. فرهنگ قومس، 6(19)، 112-65.
23. چیت‌ساز، محمدجواد (۱۳۸۶). بازشناسی مفاهیم نسل و شکاف نسلی. دوفصلنامه پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه (جوان و مناسبات نسلی)، 1(1)، 112-85.
24. ذکایی، محمدسعید (۱۳۸۶). جامعه‌شناسی جوانان ایران. تهران: آگاه.
25. زواره، انسیه، شکربیگی، عالیه و آزادارمکی، تقی (1396). مطالعه جامعه‌شناختی تغییرات گفتمانی نسل‌های سه‌گانه خانواده ایرانی. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 1(11)، 91-69.
26. سالزمن، فیلیپ کارل (۱۳۸۸). فهم فرهنگ (محمدامین کنعانی، مترجم). تهران: افکار.
27. سهراب‌زاده، مهران (1388). مقایسه ذهنیت نسلی و بین‌نسلی در نسل‌های دانشگاهی پس از انقلاب اسلامی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 2(4)، 294-263.
28. طاهری‌دمنه، محسن و یوسفی‌همدانی، الهام (1402). تحلیل ادراک کودکانِ نسل آلفا از مشاغل آینده و دلالت‌های آن. فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 16(2)، 66-39.
29. عبداللهیان، حمید (1381). عقلانیت و استدلال؛ گفتگو میان نسل‌ها و زنان و مردان. زن در توسعه و سیاست، 1(3)، 198-183.
30. عزتی‌لارسری ، ابراهیم و اردبیلی، لیلا (۱۳۸۹). مقایسه استعاره مفهومیِ فرزند در میان دو نسل از زنان متأهل شهر تهران. زبان و زبان‌شناسی، 15(30)، 84-51.
31. علیخانی، علی‌اکبر (1382). نگاهی به پدیده گسست نسل‌ها. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
32. قانعی‌راد، محمدامین، ملکی، امیر و محمدی، زهرا (۱۳۹۳). مطالعه دگرگونی فرهنگی در سه نسل دانشگاهی (مطالعه موردی: اساتید علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران). جامعه‌شناسی ایران، 15(1)، 64-30.
33. کلاکی، حسن (1386). مقایسه ارزش‌های مذهبی دو نسل جدید و پیشین در ایران. فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات، 9(2)، 197-171.
34. کلانتری، میترا و کلانتری، عبدالحسین (۱۳۹۱). دین‌داری در نسل‌های مختلف (مطالعه موردی شهرستان ساری). مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران؛ 1(2)، 200-173.
35. کوثری، مسعود (۱۳۸۷). نسل‌های ایکس، وای و زد و سیاست‌گذاری فرهنگی در ایران. راهبرد فرهنگ، 3(3)، 84-65.
36. کوش، دنی (۱۳۸۱). تعاریف و مفاهیم فرهنگ (فریدون وحیدا، مترجم). تهران: سروش.
37. گیتی، سوگل و جعفری‌روشن، مرجان (۱۳۹۷). مقایسه باورهای غیرمنطقی، مهارت‌های ارتباطی و سازگاری زناشویی در سه نسل از زنان تهرانی. آموزش، مشاوره و روان درمانی (تعالی مشاوره و روان درمانی). 7(28)، 49-30.
38. گیرتس، کلیفورد (۱۴۰۲). تفسیر فرهنگ‌ها (محسن ثلاثی، مترجم). تهران: ثالث.
39. لطفی‌زاده، عباس، زاهدی، محمدجواد و گلابی، فاطمه (1397). مدرن‌شدن زنان و صمیمیت زناشویی (مطالعۀ سه نسل از زنان تبریز). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 7(2)، 253-227.
40. مجتهدنژادکاشانی، سیدسالار و قوامی، نسرین‌السادات (۱۳۹۱). دوگانۀ زائر-سیاح در تجربۀ زیسته سه نسل: مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه شهید بهشتی. مطالعات اجتماعی ایران، 6(3 و 4)، 5-26.
41. محدث، سیدمجتبی (۱۳۷۸). وضعیت نسل دوم زنان مهاجر و مسلمان ساکن سوئد. اسلام و غرب، 27، 27-21.
42. مددپور، محمد (۱۳۸۲). «صورت‌های نوعی گسست نسلی و فرهنگی» در علیخانی، علی‌اکبر: نگاهی به پدیده گسست نسل‌ها. تهران، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
43. مظاهری‌سیف، حمیدرضا (۱۳۸۴). تعریف نسل سوم. زمانه، 4(31 و 32)، 53-45.
44. معیدفر، سعید (1383). شکاف نسلی یا گسست فرهنگی. نامه علوم اجتماعی، 24(24)، 80-55.
45. موسوی، میرحسین و آذری، بتول (۱۳۹۴). بررسی تطبیقی تله فقر در نسل‌های تحصیلی در ایران. مجلس و راهبرد، 22(84)، 195-157.
46. نیازی، محسن و کارکنان‌نصرآبادی، محمد (۱۳۸۶). تبیین جامعه‌شناختی پدیده شکاف نسل‌ها و علل و عوامل آن. مجلۀ سیاست داخلی، 1(2)، 211-185.
47. نیک‌پرور، فاطمه، پناغی، لیلی و ظاهری، محمدعلی (1390). تغییر ملاک‌های ازدواج در سه نسل: ارائه یک مدل زمینه‌ای مقدماتی. خانواده پژوهی، 7(2)، 205-187.
48. یزدانی، عنایت‌الله و قادری، علی (۱۳۹۰). شکاف نسل‌ها؛ بررسی جامعه‌شناختی فاصله نسل‌ها از انقلاب اسلامی تاکنون. مطالعات انقلاب اسلامی، 8(24)، 238-207.
49. یکتاپرست، مدینه، اسعدی، سمانه و رحیمی، مهدی (1399). بررسی تغییرات در سبک‌های فرزندپروری ادراک‌شده در طول چهار نسل متوالی. فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 15(51)، 70-55.
50. یوسفی، نریمان (۱۳۸۳). شکاف بین نسل‌ها: بررسی تجربی و نظری؛ تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
