1- استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران ، s.bahmani@scu.ac.ir
2- استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده: (179 مشاهده)
در سالهای اخیر بر شمار کودکان کار خیابانی در اهواز افزوده شده است و در میان این کودکان، زبالهگردها ازنظر تعداد بر دیگران پیشی گرفتهاند. کودکان زبالهگرد در ساعات مختلف شبانهروز و با دردستداشتن یک گونی، چرخدستی و یا با استفاده از موتورهای سهچرخ و دیگر وسایل مشابه، به جستجو در سطلهای زباله و یا کیسهها و بستههای زبالۀ قراردادهشده در کوچهها میپردازند و نتیجۀ تلاش خود را در انتهای فعالیت، به انبارهای ضایعاتی عرضه میکنند. این پژوهش در پی کشف تجربۀ زیستۀ این زبالهگردها طی فرایند یادشده و ارائۀ فهم موشکافانهتری از وضعیت آنان در شهر اهواز بوده که با توجه به موضوع و ماهیت تحقیق، از روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شده است. مشارکتکنندگان در پژوهش، ۳۶ نفر کودک زبالهگرد بودند که از استراتژیهای متنوعی همانند مشارکت طولانی در بستر، توصیف غنی، تأیید مشارکتکنندگان و بررسی همکاران برای اعتباربخشی به دادههای حاصل از مصاحبه و مشاهده استفاده شد. مقولات اصلی استخراجشده شامل گرادیان اجتماعی، ضعف ظرفیت فرهنگی خانوادگی، فقر سلامت کودکان کار، ضعف برخورداری از حمایتهای نهادهای متولی، امید به تغییر و امکان تحرک اجتماعی افقی، تلقی زبالهگردی بهمثابۀ شغل شرافتمندانه و احساس غرور و در معرض رفتارهای پُرخطر بودن کودکان کار بود. این نتایج دلالت بر آن داشت که زبالهگردی متأثر از موضوعات گوناگونی است و نباید تنها اقتصادی درک شود. علاوهبرآن، بخش قابلتوجهی از کودکان کار خیابانی ساکن محلات حاشیهنشین بودهاند و عضوی از خانواده یا خویشاوندان همراه بسیاری از آنها حضور داشته است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی دریافت: 1403/1/10 | پذیرش: 1403/5/16 | انتشار: 1403/5/31