شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 2 - ( 5-1403 )
جلد 15 شماره 2 صفحات 108-77 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
bahmani S, arabi A, boudaghi A. (2024). An Exploring into the lived Experiences of Child Garbage Collectors in Ahvaz. Social Problems of Iran. 15(2), 77-108. doi:10.61186/jspi.15.2.77
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3729-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3729-fa.html
بهمنی سجاد، عربی علی، بوداقی علی. کاوشی در تجربۀ زیستۀ کودکان زباله‌گرد در اهواز مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (2) :108-77 10.61186/jspi.15.2.77
سجاد بهمنی* 
1، علی عربی2 ، علی بوداقی2
1، علی عربی2 ، علی بوداقی2
1- استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران ، s.bahmani@scu.ac.ir
2- استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2- استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده: (1009 مشاهده)
در سال‌های اخیر بر شمار کودکان کار خیابانی در اهواز افزوده شده است و در میان این کودکان، زباله‌گردها ازنظر تعداد بر دیگران پیشی گرفته‌اند. کودکان زباله‌گرد در ساعات مختلف شبانه‌روز و با دردست‌داشتن یک گونی، چرخ‌دستی و یا با استفاده از موتورهای سه‌چرخ و دیگر وسایل مشابه، به جستجو در سطل‌های زباله و یا کیسه‌ها و بسته‌های زبالۀ قرارداده‌شده در کوچه‌ها می‌پردازند و نتیجۀ تلاش خود را در انتهای فعالیت، به انبارهای ضایعاتی عرضه می‌کنند. این پژوهش در پی کشف تجربۀ زیستۀ این زباله‌گردها طی فرایند یادشده و ارائۀ فهم موشکافانه‌تری از وضعیت آنان در شهر اهواز بوده که با توجه به موضوع و ماهیت تحقیق، از روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شده است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش، ۳۶ نفر کودک زباله‌گرد بودند که از استراتژی‌های متنوعی همانند مشارکت طولانی در بستر، توصیف غنی، تأیید مشارکت‌کنندگان و بررسی همکاران برای اعتباربخشی به داده‌های حاصل از مصاحبه و مشاهده استفاده شد. مقولات اصلی استخراج‌شده شامل گرادیان اجتماعی، ضعف ظرفیت فرهنگی خانوادگی، فقر سلامت کودکان کار، ضعف برخورداری از حمایت‌های نهادهای متولی، امید به تغییر و امکان تحرک اجتماعی افقی، تلقی زباله‌گردی به‌مثابۀ شغل شرافتمندانه و احساس غرور و در معرض رفتارهای پُرخطر بودن کودکان کار بود. این نتایج دلالت بر آن داشت که زباله‌گردی متأثر از موضوعات گوناگونی است و نباید تنها اقتصادی درک شود. علاوه‌برآن، بخش قابل‌توجهی از کودکان کار خیابانی ساکن محلات حاشیه‌نشین بوده‌اند و عضوی از خانواده یا خویشاوندان همراه بسیاری از آن‌ها حضور داشته است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
مسائل اجتماعی
دریافت: 1403/1/10 | پذیرش: 1403/5/16 | انتشار: 1403/5/31
دریافت: 1403/1/10 | پذیرش: 1403/5/16 | انتشار: 1403/5/31
فهرست منابع
1. آمارنامه کلان‌شهر اهواز (1400). معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی، اداره کل ارتباطات و روابط بین‌الملل شهرداری اهواز، اهواز: کانون تبلیغاتی فارابی.
2. اسدپور، عهدیه و آزاده، منصوره (1399). فراتحلیل مطالعات عوامل اثرگذار بر پیدایش کودکان کار و خیابان. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، 7(16)، 215-187.
3. افراسیابی، حسین، کلاته‌ساداتی، احمد و صبور، مریم (1400). دلایل شکل‌گیری کار کودک از منظر فعالان این حوزه؛ مطالعه‌ای کیفی در شهر یزد. فصلنامۀ مددکاری اجتماعی، 10(1)، 67-56.
4. افشانی، سیدعلیرضا، عسگری‌ندوشن، عباس، حیدری، محمد و نوریان‌نجف‌آبادی، محمد (1391). تحلیلی بر وضعیت کودکان خیابانی و کار در شهر اصفهان. جامعه‌شناسی کاربردی، 23(4)، 102-85.
5. پرهوده، فرزاد، عرفانی، نصرالله و پرهوده، فریاد (1401). تأملی بر رویکرد پژوهش کیفی با تأکید بر روایی و پایایی. نشریۀ پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان، 28، 43-20.
6. جویباری، لیلا، رضاییان، مهناز، ثناگو، اکرم، جعفری، یعقوب و حسینی، علی (1390). تبیین تجربه نشاط در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی بویه گرگان، 8(1)، 10-1.
7. ذاکری‌نصرآبادی، زهرا، زاهدی، محمدجواد، قانعی‌راد، محمدامین، قاسمی، وحید و ملکی، امیر (1397). واکاوی نظام معنایی شهرنشینان از زمان‌مندی در زندگی روزمره: تحلیل زمان‌مندی توسعه‌مدار به‌مثابۀ راهبردی نوین در چشم‌انداز توسعه ایران. راهبرد، 27(88)، 131-99.
8. ستوده، هدایت‌اله (1388). جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران. تهران: آریانا.
9. سیف، احمد (1380). جهانی کردن فقر و فلاکت، استراتژی تعدیل ساختاری در عمل. تهران: نقش‌جهان.
10. سیف، احمد (1386). مقدمه‌ای بر اقتصاد سیاسی. تهران: نی.
11. عباس‌زاده، محمد، بوداقی، علی و کریمی، فریدون (1391). انواع تحلیل موردی و کاربرد تثلیث در آن. مطالعات جامعه‌شناسی، 4(14)، 87-69.
12. عرشی، ملیحه، سبزی‌خوشنامی، محمد، محمدی، الهام، تکفلی، مرضیه و ایمانی، فرانک (1399). ارزشیابی اثربخشی طرح سامان‌دهی کودکان خیابانی ایران. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 9(4)، 854-827.
13. غلامی، نبی‌اله (1401). کودکان کار به‌مثابۀ جرم حکومتی؛ مطالعه تفصیلی در لزوم پاسخ ساختاری به پدیده کودکان کار. فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، 27(76)، 312-293.
14. قاسمی، ظریفه، سمنانیان، صبورا و وزوایی، شیما (1400). ترجمه گزارش سازمان بین‌المللی کار و یونیسف از کار کودک. منتشرشده در تارنمای شبکه یاری کودکان کار https://yaricommunity.net.
15. کرمی، فرشاد (1401). گزارش کودکان کار و خیابان (1): ارزیابی قوانین و مقررات مرتبط. دفتر معاونت پژوهش‌های اجتماعی و فرهنگی دفتر مطالعات اجتماعی، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
16. گرب، ادوارد (1394). نابرابری اجتماعی: دیدگاه نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر، مترجم محمد سیاه‌پوش و احمدرضا غروی‌زاد، تهران: معاصر.
17. گیدنز، آنتونی و بردسال، کارن (1390). نظریه جامعه‌شناسی. ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نی.
18. ربانی، رسولی (1385). جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری اجتماعی. تهران: سمت.
19. لابن، ژان (1376). جامعه‌شناسی فقر (جهان سوم و جهان چهارم). ترجمۀ جمشید بهنام، تهران: خوارزمی.
20. محمدی‌یگانه، بهروز، چراغی، مهدی و یزدانی، زهرا (1393). تحلیل عوامل مؤثر بر توزیع فضایی فقر در نواحی روستایی، با تأکید بر ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی مورد شناسی؛ دهستان محمودآباد، شهرستان شاهین‌دژ. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 4(13). 96-83.
21. مطلق، معصومه و ندری، ساجده (1392). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش دانش‌آموزان پسر به وندالیسم در محیط مدارس (مطالعه موردی دبیرستان‌های شهرستان خرم‌آباد). فصلنامه جامعه‌شناختی جوانان، 4(10)، 136-117.
22. مقدم، محمدحسین، ملتفت، حسین و حزباوی، عزیز (1401). کاوشی در فرآیند شکل‌گیری پدیده کودکان کار خیابانی و پیامدهای آن در شهر اهواز، مطالعات جامعه‌شناسی شهری، 12(43)، 158-131.
23. ملتفت، حسین، شهریاری، مرضیه و حزباوی، عزیز (1399). تحلیل وضعیت و پیامد عادت‌واره‌های کودکان از کار در خیابان با رهیافت نظریه داده‌بنیاد. پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، 7(25)، 70-31.
24. میرحسینی، زهرا و قربانی، الهه (1398). تجربه زیسته دختران کار خیابانی؛ در بستر ملاحظات جنسیتی و تفاوت‌های قومیتی. فصلنامۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، 26(84)، 146-119.
25. وامقی، مروئه، رفیعی، حسن، سجادی، حمیرا و رشیدیان، آرش (1390). مرور نظام‌مند مطالعات کودکان کار در دهه‌های اخیر در ایران: عوامل خانوادگی مرتبط و پیامدهای خیابانی شدن کودکان، مسائل اجتماعی ایران، 2(1)، 166-135.
26. وامقی، مروئه، روشنفکر، پیام، دژمان، معصومه، رفیعی، حسن و فروزان، آمنه (1394). بررسی ترکیبی و ارزیابی سریع وضعیت کودکان خیابانی و ویژگی‌های کار آنان در تهران. بررسی مسائل اجتماعی ایران، 6(2)، 416-391.
28. Alhazmi, A. A., & Kaufmann, A. (2022). Phenomenological qualitative methods applied to the analysis of cross-cultural experience in novel educational social contexts. Frontiers in Psychology, 13, 1495.
29. Asian Development Bank (2007). Good Governance Program.
30. Bourgois, P. (2001). Culture of Poverty. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Waveland Press.
31. Craig, D. (2003). Poverty Reduction Strategy Papers.A New Convergence. World Development, 31(1). 53-69.
32. Das, K. S. (2022). Child labour and its determinants in India. Children and youth services review, 138, 106523.
33. Ferguson. J. (1990). The anti-politics machine:development... depoliticization and bureaucratic power in Lesotho. Cape Town: David Philip Post-development Politics and Practice: by Sally Matthews.
34. Goode, Judith & Edwin Eames (1996). An Anthropological Critique of the Culture of Poverty. In G. Gmelch & W. Zenner. Urban Life. Waveland Press.
35. Green. M (2006). “Representing Poverty and Attacking Representations: Perspectives on Poverty from Social Anthropology”. Journal of Development Studies, 42(7): 1108-1129. Doi: 10.1080/00220380600884068.
36. Grondona. Mariano (2000). “A cultural Typology of Economic Development”. In Harrison. Lawrence E. Huntington. Samuel P. Culture Matters. New York. NY: Basic Books.
37. Gunnlaugsson, G. (2022). Work-free childhood to child labour and street life. Acta Paediatrica, 111(7), 1298-1300.
38. Haider, S I, Ali, Muhammad & Bila, Muhammad (2016). Garbage Collection and Rag Picking: An Issue of Child Labor in Rawalpindi (An Anthropological Approach), Global Regional Review, 15, 193-204.
39. Jeremy. A (2007). Aid. Politics. And Development.A Donor Perspective. Development Policy Review. 5, 653-656.
40. Kahraman, S., & Karataş, H. (2018). The Existing State Analysis of Working Children on the Street in Sanliurfa, Turkey. Iranian Journal of Public Health, 47(9), 1300.
41. Kriz, K & Skivenes, M. (2022). “Street - level policy aims of child welfare workers in England, Norway and the United States: An exploratory study”, Children and youth services review, 40, 71-78.
42. Matthews. S. (2002).Post-development Theories and the Question of alternatives: A View from Africa. Third World Quarterly 25(2): 373-384.
43. Memphis. T (2010). Poverty Research Center. University of Missouri. Columbia. MO. July 21-23.
44. Metta, E., Abdul, R., Koler, A., & Geubbels, E. (2023). Ecological aspects shaping child labour in Tanzania’s artisanal and small-scale gold mines: A qualitative inquiry. Heliyon.
45. Minogue. M (2008). What Connects Regulatory Governance to Poverty?CRC. University the Quarterly Review of Economics and Finance. No (48). 189-201.
46. Myburgh, C., Moolla, A., & Poggenpoel, M. (2015). The lived experiences of children living on the streets of Hillbrow. curationis, 38(1), 1-8.
47. Sharma, K. (2016). Child Labour in South Asia. 4th Edition. United Kingdom: Routledge. Pp: 169-170.
48. Small M.L. Harding D.J. Lamont M. (2010). “Reconsidering culture and poverty”. Annals of the American Academy of Political and Social Science 629 (1): 6-27.
49. Tang, C., & Zhao, Z. (2023). Informal institution meets child development: Clan culture and child labor in China. Journal of Comparative Economics, 51(1), 277-294.
50. Thakurata, I. (2020). Child Labour and Human Capital in Developing Countries: A Multi-Period Stochastic Model. Child Labor in the Developing World: Theory, Practice and Policy, 35-81.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
