دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهشگری اجتماعی دانشگاه تهران ، Atiye.tavassoli@ut.ac.ir
چکیده: (1073 مشاهده)
«واژهٔ مال به معنای محوطهای برای قدم زدن است. امروزه تقریباً تمام «مال»ها، «مال»های مرکز خرید هستند؛ محوطهای برای قدم زدن هنگام خرید کردن و خرید کردن هنگام قدم زدن» (آبازا، 2001: 97). مگامالها، بهعنوان نقطه تلاقی سرمایه، مادیت و فضا، میتوانند از عناصر خصلتنمای مدرنیزاسیون شهری بهحساب آیند. اگرچه مالها در ابتدا برای فضای شهری کشورهای توسعهیافته طراحی شدند، ولی بهتدریج از ابتدای قرن 21 به زبانی جهانی برای صحبت دربارۀ شهر بدل شدند. آغاز ساختوساز مراکز خرید مدرن در ایران به دهۀ 70 شمسی بازمیگردد. این روند، در پانزده سال اخیر به اوج خود رسیده و در نسبت با سالهای دهۀ 70 ویژگیهای متمایزی کسب کرده است. در آغاز دههٔ 70 این مراکز خرید در کانون مناقشهٔ سیاسی و فرهنگی میان تکنوکراتها و رقیبان سیاسی محافظهکار آنها قرار گرفتند. بعدها در دههٔ 80 برخی از اصحاب مطالعات فرهنگی، مراکز خرید را از زاویهٔ مصرف، زندگی روزمره، هویت و مقاومت مطالعه کردند؛ اما کمی بعد، گروهی از محققان با نقد پژوهشهای پیشین به تحلیل گسترش مراکز خرید -که حالا از پاساژ به مال تغییر شکل داده بودند- از منظر اقتصاد سیاسی یا جامعهشناسی انتقادی پرداختند. در این حین، اما مراکز خرید در حال گسترش بودند و تقریباً در همهٔ دورههای مدیریت شهری بر شمارشان افزوده میشد. کتابی که در این نوشته معرفی میشود، تلاش میکند ابعاد فرهنگی و اجتماعی مختلف مگامالها را در تهرانِ دهۀ 90 مورد بررسی قرار دهد؛ از توجه به معنای ذهنی خریدارانی که به این مراکز تجاری مراجعه میکنند تا نسبت مگامالها با اقتصاد سیاسی شهر.
نوع مقاله:
معرفی و نقد کتاب |
دریافت: 1401/10/15 | پذیرش: 1401/11/10 | انتشار: 1401/12/28
فهرست منابع
1. امیرابراهیمی، مسرت (1374). تأثیر فرهنگسرای بهمن بر زندگی فرهنگی و اجتماعی زنان و جوانان ایرانی. گفتگو، شماره 9: 17-25.
2. بیورگارد، رابرت (1400) «دموکراسی، قصهگویی و شهر پایدار» در نوید پورمحمدرضا (گردآورنده و مترجم): شنیدن شهر، تهران: اطراف: 201-181.
3. سفرچی، میثم (1400). تجاریسازی و مصرفگرایی، تحول فضا و فرهنگ شهری در تهران، تهران: نی.
4. کاظمی، عباس و مسرت امیرابراهیمی (1400). مگامالها و مجتمعهای بزرگ تجاری در تهران؛ مطالعهای جامعهشناختی. تهران: مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران.
5. کاظمی، عباس (1394). پرسهزنی و زندگی روزمره ایرانی: تأملی بر مصرف مراکز خرید. تهران: فرهنگ جاوید.
6. Abaza, Mona (2001). Shopping Malls, Consumer Culture and the Reshaping of Public Space in Egypt. Theory, Culture & Society 18(5):97-122. [
DOI:10.1177/02632760122051986]