شمارۀ جدید فصلنامه (تابستان 1403) منتشر شد
دوره 13، شماره 1 - ( 6-1401 )
جلد 13 شماره 1 صفحات 248-229 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Golchin M, Gholipour S, Ghaderi S, Heydari A. (2022). Representation of Violence in Laki's Proverbs. Social Problems of Iran. 13(1), 229-248.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3412-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3412-fa.html
گلچین مسعود، قلی پور سیاوش، قادری صلاح الدین، حیدری علی حیدر. بازنمایی خشونت در مَثَل های لکی مسائل اجتماعی ایران 1401; 13 (1) :248-229
مسعود گلچین* 
1، سیاوش قلی پور2 ، صلاح الدین قادری3 ، علی حیدر حیدری4
1، سیاوش قلی پور2 ، صلاح الدین قادری3 ، علی حیدر حیدری4
1- دانشگاه خوارزمی ، golchin@khu.ac.ir
2- دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه
3- عضو هیئت‌علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
4- دانشگاه خوارزمی
2- دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه
3- عضو هیئت‌علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی
4- دانشگاه خوارزمی
چکیده: (1643 مشاهده)
بخش مهمی از فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی اجتماعات مختلف انسانی، مَثَل هایی است که به‌طور جمعی ساخته و پرداخته شده و بنیادهای فرهنگی آن‌ها را بازتاب می دهد. ازآنجا که در مَثَل‌های لکی که متأثر از ساخت اجتماعی قومی و قبیله ای است و ریشه در باورها، اعتقادات و تجربۀ زیستهشان دارد، شواهد و نمونه هایی یافت می‌شود که بر برساخت و بازتولید خشونت دلالت دارد؛ مقالۀ حاضر در پی فهم اجتماعی خشونت و اَشکال آن در تجربۀ زیستۀ مردمان لک زبان است که در مثل‌های لکی بازنمایی شده است.
رویکرد نظری این نوشتار بر پایهٔ اندیشه‌های دیوید متزا، نیسبت و کوهن، نظریۀ کنش پارسونز، مفهوم مردانگی رابرت کانل و نظریۀ خشونت زبانی دریدا استوار است. بر این اساس، پرسش‌های راهنمای پژوهش عبارت‌اند از: در مَثَل‌های لکی، چه دریافت و پنداشتی نسبت به خشونت وجود دارد؟ خشونت در قالب چند مقولۀ فراگیر طبقه بندی شده است؟ خشونت چه نقشی در کسب هویت های جنسیتی مردانه و زنانه دارد؟ و سرانجام این‌که مضمون مشترک، وحدت بخش و نهایی که معنا و جایگاه خشونت در قوم لک را نمایندگی می کند، کدام است؟ داده ها (ضرب المَثَل‌ها) با بررسی اسناد گردآوری و پس از راستی‌آزمایی و مضمون‌کاوی از طریق مصاحبه با 20 نفر از مردان پنجاه‌سال به بالای خبره و مطلع از فرهنگ عامۀ لکی، به شیوۀ «تحلیل محتوای کیفی» تجزیه وتحلیل شده‌اند.
یافته ها نشان می دهد ضرب المَثَل‌هایی که بر مضامین خشونتآمیز دلالت دارند و یا مروج خشونت هستند، در چهار مقولۀ اصلی مشتمل بر «خشونت کلامی، خشونت ابزار سلطه، تشویق به خشونت، خصومت و ستیزه جویی» قابل دسته بندی هستند و خشونت عامل همبستگی درون‌گروهی و به‌مثابۀ راه‌حل مسائل اجتماعی است. خشونت در اَشکال گوناگونی چون «خشم و پرخاشگری، تحقیر و توهین، تبعیض علیه زنان و تهدید به استفاده از خشونت» بازنمایی شده است. بین خشونت و هویت مردانه، تطابق و همگرایی وجود دارد و صفت مرد بر کسانی اطلاق می گردد که توانایی به‌کاربردن خشونت داشته باشند. در این مَثَل‌ها نگرش و تصور مطلوبی در برابر پدیدۀ خشونت وجود دارد؛ به‌طوری‌که خشونت با عناصر مقدس مذهبی هم‌تراز است. چنین نگرشی به پدیدۀ خشونت، ساخت و بافتی قومی و قبیله ای دارد که در آن هر گروه ناچار به تأمین امنیت خود بوده است؛ ازاین‌رو، در چنین اجتماعی مردان به‌عنوان نیروی جنگی و تأمین‌کنندۀ امنیت از جایگاه و موقعیت ممتازی و سرآمدی برخوردارند.
رویکرد نظری این نوشتار بر پایهٔ اندیشه‌های دیوید متزا، نیسبت و کوهن، نظریۀ کنش پارسونز، مفهوم مردانگی رابرت کانل و نظریۀ خشونت زبانی دریدا استوار است. بر این اساس، پرسش‌های راهنمای پژوهش عبارت‌اند از: در مَثَل‌های لکی، چه دریافت و پنداشتی نسبت به خشونت وجود دارد؟ خشونت در قالب چند مقولۀ فراگیر طبقه بندی شده است؟ خشونت چه نقشی در کسب هویت های جنسیتی مردانه و زنانه دارد؟ و سرانجام این‌که مضمون مشترک، وحدت بخش و نهایی که معنا و جایگاه خشونت در قوم لک را نمایندگی می کند، کدام است؟ داده ها (ضرب المَثَل‌ها) با بررسی اسناد گردآوری و پس از راستی‌آزمایی و مضمون‌کاوی از طریق مصاحبه با 20 نفر از مردان پنجاه‌سال به بالای خبره و مطلع از فرهنگ عامۀ لکی، به شیوۀ «تحلیل محتوای کیفی» تجزیه وتحلیل شده‌اند.
یافته ها نشان می دهد ضرب المَثَل‌هایی که بر مضامین خشونتآمیز دلالت دارند و یا مروج خشونت هستند، در چهار مقولۀ اصلی مشتمل بر «خشونت کلامی، خشونت ابزار سلطه، تشویق به خشونت، خصومت و ستیزه جویی» قابل دسته بندی هستند و خشونت عامل همبستگی درون‌گروهی و به‌مثابۀ راه‌حل مسائل اجتماعی است. خشونت در اَشکال گوناگونی چون «خشم و پرخاشگری، تحقیر و توهین، تبعیض علیه زنان و تهدید به استفاده از خشونت» بازنمایی شده است. بین خشونت و هویت مردانه، تطابق و همگرایی وجود دارد و صفت مرد بر کسانی اطلاق می گردد که توانایی به‌کاربردن خشونت داشته باشند. در این مَثَل‌ها نگرش و تصور مطلوبی در برابر پدیدۀ خشونت وجود دارد؛ به‌طوری‌که خشونت با عناصر مقدس مذهبی هم‌تراز است. چنین نگرشی به پدیدۀ خشونت، ساخت و بافتی قومی و قبیله ای دارد که در آن هر گروه ناچار به تأمین امنیت خود بوده است؛ ازاین‌رو، در چنین اجتماعی مردان به‌عنوان نیروی جنگی و تأمین‌کنندۀ امنیت از جایگاه و موقعیت ممتازی و سرآمدی برخوردارند.
فهرست منابع
1. آزادارمکی، تقی؛ ترکارانی، مجتبی و حق‌ندری، ایرج (1392). تحلیل کیفی نگرش توسعه‌ای در ادبیات عامیانه: با تأکید بر ضرب‌المثل‌های لری. فصلنامه جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، شماره 1: 34 - 9.
2. آزادارمکی، تقی و بهار، مهری (1377). بررسی مسائل اجتماعی ایران (چاپ اول). تهران: جهاد.
3. آسیایی، رویا (1391). نفرین به‌مثابۀ خشونت زبانی؛ مطالعه تطبیقی نفرینهای رایج در زبان‌های ترکی و لکی. مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی ایران، شماره 280:10-1.
4. ایمان، محمدتقی و نوشادی، محمدرضا (1390). تحلیل محتوای کیفی. پژوهش، سال سوم، شماره دوم، پاییز و زمستان: 44 - 15.
5. پورافکاری، نصراله (1383). نزاع‌های جمعی محلی. در مجموعه مقالات اولین همایش ملّی طرح مسائل جامعه‌شناسی ایران. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی: 386-373.
6. پورنامداریان، محمدتقی (1368). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی (چاپ سوم). تهران: علمی و فرهنگی.
7. ذوالفقاری، حسن (1386). بازتاب مسائل اجتماعی در ضرب‌المثل‌های فارسی. نجوای فرهنگ، شماره 3: 24-15.
8. رحیمی‌عثمانوندی، رستم (1379). بومیان دره مهرگان، تحقیقی پیرامون قوم «لک» بومیان دره مهرگان‌کده (سیمره) از عصر حجر تاکنون. کرمانشاه: ماهیدشت.
9. سالنامه آماری استان لرستان (1396). فصل پانزدهم، امور قضایی. گزارش جرائم واقع‌شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی برحسب موضوع.
10. سالنامه آماری استان لرستان (1397). فصل پانزدهم، امور قضایی. گزارش جرائم واقع‌شده در حوزه استحفاظی نیروی انتظامی برحسب موضوع.
11. سریعالقلم، محمود (1386). فرهنگ سیاسی ایران (چاپ اول). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
12. شهبازیمقدم، ناهید و وظیفه‌شناس، سارا (1395). ساختار بنیادی خشونت در زبان و تأثیر آن بر خشونت و تجاوز علیه زنان. غربشناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شماره اول:45-67.
13. شیری، طهمورث و عظیمی، ندا (1391). بررسی مقایسهای تحلیل محتوای کیفی و روش هرمنوتیک. مطالعات جامعه‌شناسی، سال چهارم، شماره پانزدهم:99-79.
14. عالیپورخرمآبادی، کامین (1384). دستور زبان لکی، ضرب‌المثل‌ها. خرم‌آباد: افلاک.
15. عسگری‌عالم، علی‌مردان (1383). زبانزدهای لکی (چاپ اول). خرم‌آباد: امیرکبیر.
16. غفاری، غلامرضا و دهقان، علیرضا (1384). تبیین مشارکت اجتماعی - فرهنگی دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران. مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1:98-67.
17. کرایب، یان (1386). نظریههای اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. ترجمه عباس مخبر، تهران: آگاه.
18. کریمی، جلیل، قلیپور، سیاووش و علیمرادی، زینب (1399). بازنمایی هویت زن در ضرب‌المثل‌های لکی، فصلنامه علمی جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، دوره دوم، شماره 4: 88-65.
19. صدیق سروستانی، رحمت‌الله (1387). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات) چاپ دوم. تهران: سمت.
20. صفیزاده، علی (1392). زبان لکی، زبان فراموش‌شده از دوره میانه. دومین همایش ملی بررسی سیر تحول بومی لرستان (کله باد).
21. محسنی، منوچهر (1399). جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی. تهران: طهوری.
22. موحد، مجید؛ عسکری‌چاوردی، محمدجواد و یادعلی، زهرا (1391). تحلیل جامعهشناختی از ضرب‌المثل‌های زنانه در شهرستان لامرد استان فارس. زن در فرهنگ و هنر، دوره 4، شماره 2:120-101.
23. ممتاز، فریده (1385). انحرافات اجتماعی، نظریهها و دیدگاهها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
24. نجف‌زاده قبادی، امیدعلی (1391). ادبیات عامۀ لکی. خرم‌آباد: شاپورخواست.
25. ویلیامز، فرانک پی و مکشین، مریلین دی (1391). نظریههای جرم‌شناسی. تهران: میزان.
26. Audrey Ruth, Omar (2011). Masculinity and the acceptance of violence: a study of social construction. MA thesis, University of Iowa
27. Bird, S.R., (2008). Masculinity studies, In International Encyclopedia of the Social Sciences, 2nd edition Ed. William A. Darity, Macmillan Reference USA/Thompson Gale.
28. Bozkurt, Veysel & Safak Taranoglu & Glenn Dawes (2015). Masculinity and Violence: Sex Roles and Violence Endorsement among University Students. Social and Behavioral Sciences 205(2015) 254- 260. [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.09.072]
29. Holt, C. L., Ellis, J. B. (1998). Assessing the current validity of the BEM sex-role inventory, Sex Roles, Vol. 39, N. 11/12. pp. 929-941 [DOI:10.1023/A:1018836923919]
30. Hsieh, Hsiu- Fang & Sarah E. Shannon (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, Vol.15 No 9, pp 1277- 1288 [DOI:10.1177/1049732305276687]
31. Hillis, S., Mercy, J., Amobi, A., & Kress, H. (2016). Global prevalence of past year violence against children: A systematic review and minimum estimates. [DOI:10.1542/peds.2015-4079]
32. Pediatrics, 137(3), e20154079. doi:10.1542/peds.2015-4079, pp 1-13 [DOI:10.1542/peds.2015-4079]
33. Lee, Jackie F.K(2015). Chinese Proverbs: How are Women and Men Represented? GÉNEROS Multidisciplinary Journal of Gender Studies Vol. 4 No. 1, pp 559- 585
34. Marsh, Harry L (1990). A Comparative Analysis of Crime Coverage in Newspapers in The united stated and other Countries from 1960-1989: A Review of the literature. Journal of Criminal Justice Vol. 19, pp 67- 79 [DOI:10.1016/0047-2352(91)90083-8]
35. Masykuroh, Qanitah (2016). Physical and Verbal Violence in Indonesian Folktales Retold in Children's Books. Kajian Linguistik dan Sastra, Vol. 1 No. 1, pp 25-34 [DOI:10.23917/kls.v1i1.2475]
36. Masserscchmidt, James W. (1993). Masculinities and Crime. Lanham, MD: Rowman & Littlefield
37. Qaisar Khan (2015). The Linguistic Representation of Gender Identities in Pakhtu Proverbs. NUML Journal of Critical Inquiry, Vol 13, pp 1-15
38. Scott. Edward M (1979). Violence in America: Violence people and Violent Offenders. International Journal of Offender Therapy and Comparative criminology, Vol 23, pp197-209 [DOI:10.1177/0306624X7902300301]
39. Silva, Aline Natalia (2019). Wealth Inequalities in Different Typesof Violence among
40. Brazilian Adolescents: National Survey of School Health 2015. Journal of Interpersonal Violence, Volume 36, Issue 21-22, pp 10705- 10724
41. Wortly, scot (2008). The Review of the Roots of Youth Violence, Volume 5, Literature Reviews. Centre of Criminology, University of Toronto. Queen,s Printer for Ontario.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
