شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 11، شماره 2 - ( 8-1399 )
جلد 11 شماره 2 صفحات 96-65 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
roozkhosh M. (2020). A critique of social capital’s researches in Iran. Social Problems of Iran. 11(2), 65-96.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3351-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3351-fa.html
روزخوش محمد. ایدۀ سرمایۀ اجتماعی؛ راهگشا یا گمراه کننده؟
(نقدی بر پژوهش‌های ایرانی سرمایۀ اجتماعی) مسائل اجتماعی ایران 1399; 11 (2) :96-65
دکتری جامعه شناسی از دانشگاه تهران ، m_ roozkhosh@yahoo.com
چکیده: (1949 مشاهده)
سرمایۀ اجتماعی در ایران نیز همچون بسیاری از کشورهای دیگر، از پرکاربردترین مفاهیم علوم اجتماعی است و در میان مسئولان سیاسی و اجرایی نیز مقبولیت ویژه‌ای یافته است. این مقاله، به میانجی ارائۀ روایتی از برآمدن و بسط ایدۀ سرمایۀ اجتماعی در جهان، دلالت های اجتماعی و سیاسی کلان این مفهوم را در ایران، ارزیابی می کند. مقاله در سه سطح سازمان یافته است ابتدا تاریخچه‌ای مختصر از ایدۀ سرمایۀ اجتماعی و برآمدن آن در علوم انسانی جهان و نقد و نظرها دربارۀ آن عرضه می‌شود. سپس به ایجاز از سیر تاریخی طرح ایدۀ سرمایۀ اجتماعی در ایران سخن به میان می‌آید و در نهایت پروبلماتیک پژوهش‌ها و تحلیل‌های ایرانی سرمایۀ اجتماعی، گزاره‌های بنیادی این پژوهش‌ها (و تحلیل‌ها)، و راهبردهای پیشنهادیشان مرور می‌شود. آنچه در نهایت این مقاله بر آن تأکید می‌گذارد، شکافی است که میان، مسئله‌مندی، ابزارهای تحلیلی و «سیاست‌ها» و «راهبردهای» پیشنهادی این آثار ظهور کرده است. این پژوهش‌ها در پی تلاش برای توضیح مسائل و تحولات جامعۀ ایران، دربارۀ فقر و نابرابری، ساختار دولت، تغییر مناسبات کلان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی سخن گفته‌اند، حال آنکه نتوانسته‌اند در چارچوب ایدۀ سرمایۀ اجتماعی در چارچوب ایدۀ سرمایۀ اجتماعی زمینۀ نظری و ابزارهای مفهومی درخورِ چنین تحلیلی را فراهم آورند.. مقاله استدلال می‌کند که این آشفتگی صرفاً برآمده از بی‌توجهی محققان ایرانی نیست، بلکه چه بسا برخاسته از پریشانی و تشتت اصل ایدۀ سرمایۀ اجتماعی باشد.
موضوع مقاله:
امنیت
دریافت: 1399/5/5 | پذیرش: 1399/7/1 | انتشار: 1399/12/24
دریافت: 1399/5/5 | پذیرش: 1399/7/1 | انتشار: 1399/12/24
فهرست منابع
1. اسدی، علی، مهدی بهکیش و منوچهر محسنی(۱۳۵۹). گرایش‌های فرهنگی و نگرش‌های اجتماعی در ایران، گزارشی از یک نظرخواهی در تهران در خردادماه ۱۳۵۸، تهران: پژوهشکدۀ علوم ارتباطی و توسعۀ ایران.
2. اسدی، علی و همکاران (1356). گرایش‌های فرهنگی و نگرش‌های اجتماعی در ایران، گزارشی از یک نظرخواهی ملی در سال 2533 (1353). تهران: پژوهشکدۀ علوم ارتباطی و توسعۀ ایران.
3. پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت¬های مدنی، ترجمۀ محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات روزنامۀ سلام.
4. پاتنام، رابرت (1384). مصاحبه با پاتنام. در «سرمايه اجتماعي، اعتماد، دموكراسي و توسعه». به کوشش کیان تاجبخش. ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه.
5. پاکسرشت، سلیمان (1394). سرمایه اجتماعی در ایران: وضعیت، چالش‌ها و راهبردها. تهران: نشر نور علم.
6. پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور، موج اول (1383). وزارت کشور.
7. پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور، موج دوم (1394). وزارت کشور.
8. پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور، موج سوم (1397). وزارت کشور.
9. تنهایی، ابوالحسن و زهرا حضرتی صومعه (1385). بررسي نظري پژوهش¬هاي سرمايه اجتماعي در جامعه ايران. فصلنامۀ علوم رفتاری: 52-29.
10. جوادی، ریحانه (1395). جستارهایی در سرمایه اجتماعی در ایران. پژوهشگاه فرهنگ. هنر و ارتباطات.
11. دونزلو، ژاک (1395). ابداع امر اجتماعی: رساله ای درباره افول هیجانات سیاسی. ترجمه آرام قریب. تهران: نشر شیرازه.
12. ذکایی، محمد سعید (1396). سرمایه اجتماعی و نسل ها در ایران. پژوهشگاه فرهنگ. هنر و ارتباطات.
13. ساعی، علی (1398). سیاست نامه ارتقاء سرمایه اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
14. سیاهپوش، امیر (1387). فراتحلیل مطالعات سرمایه اجتماعی در ایران. مجله راهبرد فرهنگ، شماره سوم.
15. صادقی، فاطمه (1385). سیاست¬زدایی از جامعۀ مدنی: تجربۀ سازمان¬های غیردولتی در دورۀ اصلاحات. مجلۀ گفتگو، شماره 47 : 45-59.
16. عبداللهی، محمد؛ موسوی، میرطاهر (1386). سرمایه اجتماعی در ایران؛ وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان شناسی گذار. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی. سال ششم. شماره : 25 233-195.
17. فيروزآبادي، سيد احمد؛ ايماني جاجرمي، حسين(1385). سرمايه اجتماعي و توسعه اقتصادي- اجتماعي در كلان شهر تهران. فصلنامه رفاه اجتماعي، سال ششم، شماره 23: 224-197.
18. کاظمی پور، عبدالمحمد (1383). سرمایه اجتماعی در ایران تحلیل ثانویه پیمایش های 1353-1382. تهران: انتشارات طرح های ملی.
19. گزارش وضعیت اجتماعی کشور (1395). به کوشش محمدرضا جوادی یگانه و غلامرضا غفاری، جلدسوم، فصل سرمایه اجتماعی، تهران: پژوهشکدۀ فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم: 209-19.
20. معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه تربیت مدرس(1398). سرمایۀ اجتماعی در ایران. جمعی از نویسندگان. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
21. موسوی، میرطاهر؛ جغتایی، فائزه (1397). «روند تحول سرمایۀ اجتماعی در ایران». موسوی، میرطاهر (مدیر علمی)، دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران، همبستگی اجتماعی و نابرابری، جلد یکم:412-383.
22. ناطق پور، محمد جواد؛ فیروزآبادی سیداحمد (1385). شکل¬گیری سرمایه اجتماعی و فراتحلیل عوامل موثر بر آن. نامه علوم اجتماعی. شماره 28.
23. نفیسی، نهال (1399). تحولات فرهنگ کار داوطلبانه در ایران پس از انقلاب. تهران: پژوهشگاه فرهنگ. هنر و ارتباطات.
24. نشریۀ آفتاب (1381). فروپاشی اجتماعی. مصاحبه با یوسف اباذری. شمارۀ 19: 41-32.
25. وولکاک و نارایان (1384). سرمایه اجتماعی و تبعات آن برای نظریه توسعه، پژوهش و سیاست. در سرمایه اجتماعی، اعتماد و توسعه. گردآورنده کیان تاجبخش. ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان. نشر شیرازه.
26. Adkins, L (2005), "Social Capital: The Anatomy of a Troubled Concept", Feminist Theory, 6(2): 195-211. [DOI:10.1177/1464700105053694]
27. Bourdieu, P (1986), "The Forms of Capital," in Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, ed. by J. G. Richardson, pp. 241-258. New York: Greenwood Press.
28. Bruce, S and Yearly, S. (2006), The Sage Dictionary of Sociology, London: Sage. [DOI:10.4135/9781446279137]
29. Coleman, J. S. (1994), Foundations of Social Theory, Cambridge, MA: Belknap Press.
30. Das, R. G (2007), "Putting Social Capital in its Place", Capital & Class, 30(3): 65-92. [DOI:10.1177/030981680609000105]
31. Dean, M (1999), Governmentality: Power and Rule in Modern Society, London: Sage.
32. Fine, B. (2001), Social Capital versus Social Theory: Political Economy and Social Science at the Turn of the Millennium, New York: Routledge.
33. Fine, B. (2004), "Examining the Idea of Globalization and Development Critically: What Role for Political Economy?", New Political Economy, 9 (2): 213-231. [DOI:10.1080/1356346042000218078]
34. Fine, B. (2007), "Eleven Hypotheses on the Conceptual History of Social Capital, Political Theory", 35(1):47-53. [DOI:10.1177/0090591706295482]
35. Graham, L. K (2016), Beyond Social Capital, The Role of Leadership, Trust and Government Policy in Northern Ireland's Victim Support Groups, Basingstoke: Palgrave Macmillan [DOI:10.1057/9781137518675_3]
36. Grootaert, C and Van Bastelaer, T (2002), The Role of Social Capital in Development, An Empirical Assessment, New York: Cambridge University Press.
37. Koniordos, S. M (2008), "Social Capital Contested, International Review of Sociology", Revue Internationale de Sociologie, 18(2): 317-337. [DOI:10.1080/03906700802087993]
38. Molyneux, M (2002), "Gender and the Silences of Social Capital: Lessons from Latin America", Development and Change 33(2): 167-188. [DOI:10.1111/1467-7660.00246]
39. Navarro (2002), "A Critique of Social Capital ", International Journal of Health Services, 32(3): 423-432. [DOI:10.2190/6U6R-LTVN-FHU6-KCNU]
40. Noblit, G. W (2008)," Meta-Ethnography" in The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods, ed by Given, L. M, Sage Publications.
41. O'Connor, B (2004), Adorno's Negative Dialectic, Philosophy and the Possibility of Critical Rationality, Cambridge, Mass./London: MIT Press. [DOI:10.7551/mitpress/1094.001.0001]
42. Pawar, M (2006), "Social" "Capital"? The Social Science Journal, 43: 211-226. [DOI:10.1016/j.soscij.2006.02.002]
43. Portes, A. (1998), "Social Capital: It's Origins and Applications in Modern Sociology," Annual Review of Sociology, 24: 1-24. [DOI:10.1146/annurev.soc.24.1.1]
44. Putnam, R.D (1993), Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. N.J: Princeton University Press. [DOI:10.2307/j.ctt7s8r7]
45. Putnam, R. D (2000), Bowling Alone. The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon and Schuster. [DOI:10.1145/358916.361990]
46. Roberts, J. M (2004), "What's 'Social' about 'Social Capital'? BJPIR, 6: 471-493. [DOI:10.1111/j.1467-856X.2004.00151.x]
47. Rose, Gillian (2014). The Melancholy Science: An Introduction to the Thought of Theodor W. Adorno. London: Verso.
48. Sabetti, F (1996), "Path Dependency and Civic Culture: Some Lessons from Italy about Interpreting Social Experiments," Politics and Society, 24 (1):19-44. [DOI:10.1177/0032329296024001004]
49. Savage, M et al (2013), 'A New Model of Social Class? Findings from the BBC's Great British Class Survey Experiment', Sociology, 47(2): 219-50. [DOI:10.1177/0038038513481128]
50. Savage, M et al (2015). Social Class in the 21st Century. London: Penguin
51. Turner, B. S. (2006), 'Social Capital, Trust and Offensive Behavior', in A. Von Hirsch and A.P. Semester (eds), Incivilities: Regulating Offensive Behavior, 219-38. Oxford: Hart.
52. Wuthnow, R (2006), American Mythos: Why our Best Efforts to Be a Better Nation Fall Short, Princeton: Princeton University Press.
53. Wuthnow, R (2013), Small-town America: Finding Community, Shaping the Future, Princeton: Princeton University Press. [DOI:10.23943/princeton/9780691157207.001.0001]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
