شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد


دوره 12، شماره 2 - ( 12-1400 )                   جلد 12 شماره 2 صفحات 33-9 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Bayani F, Serajzadeh H. (2022). Sociological Explanation of Islamic Fundamentalism in Iran: On the Search of Salvation. Social Problems of Iran. 12(2), 9-33.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3268-fa.html
بیانی فرهاد، سراج زاده حسین. در جست و جوی رستگاری:‌تبیین جامعه شناختی بنیادگرایی اسلامی در کردستان ایران مسائل اجتماعی ایران 1400; 12 (2) :33-9

URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3268-fa.html


1- استادیار جامعه‌شناسی، گروه مطالعات علم و فناوری، موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم ، f.bayani@iscs.ac.ir
2- دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی
چکیده:   (1589 مشاهده)
بنیادگرایی اسلامی جنبش دینی-سیاسی است که نه‌تنها مدرنیسم و غرب را رد می‌کند، بلکه به دنبال برقراری یک نظم جهانی نوین است. این نوشتار به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه زمینه‌های اجتماعی در پیدایش و گسترش بنیادگرایی اسلامی در میان افراد 45-15 سال کردستان مؤثرند؟ روش پژوهش به‌کاررفته در این تحقیق، روش نظریۀ زمینه ­ای است و نمونه‌ها با شیوه­ های نمونه‌گیری حداکثر تنوع و گلوله برفی انتخاب شدند. همچنین از مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته برای گردآوری داده استفاده و تحلیل مصاحبه‌ها با نرم‌افزار Atlas.ti انجام شد. یافته‌ها نشان می‌دهد «تلقی حداکثری از دین»، «بحران معنی»، «خوانش غیرتاریخی از اسلام»، «تقدم عقیده بر جان» و «غرب‌ستیزی»، برجسته‌ترین زمینه‌هایی هستند که در گرایش افراد به خوانش بنیادگرایانه از اسلام مؤثرند و نقش بازی می‌کنند.
 
متن کامل [PDF 657 kb]   (945 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: جامعه‌شناسی دین
دریافت: 1400/1/28 | پذیرش: 1400/6/27 | انتشار: 1400/12/10

فهرست منابع
1. اعظم‌آزاده، منصوره و بقالی، هاوژین (1391). تحلیل جامعه‌شناختی سلفی‌گری به‌مثابۀ یکی از منابع هویت‌ساز در کردستان ایران، مجله مطالعات اجتماعی ایران، 6 (2): 29-4
2. امیری، فریدون (1393). سلفی‌گری و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران؛ (مطالعه موردی: استان کردستان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
3. جوان شهرکی، مریم (1387). مطالعه موردی القاعده: نقش جهانی‌شدن در گسترش بنیادگرایی دینی، راهبرد، (47): 274-249.
4. حمیدی، نفیسه و فرجی، مهدی (1386). سبک زندگی و پوشش زنان در تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی 1(1)، پاییز: 92-65.
5. درخشه، جلال و مفیدنژاد، سیدمرتضی (1391). تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر اسلام‌گرایی در ترکیه، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، (1) 2: 62-29.
6. درخشه، جلال و نجاتی‌آرانی، حمزه (1390). تحلیل جنبش‌های بیداری اسلامی در چهارچوب گفتمان تطور اسلام‌گرایی، جستارهای سیاسی معاصر، (2) 2: 57-39.
7. دکمیجیان، هرایر (1372). جنبش‌های اسلامی در جهان عرب، ترجمه: حمید احمدی، تهران: انتشارات کیهان.
8. رسول‌پور، خبات (1392). تبیین جامعه‌شناختی شکل‌گیری جماعت دعوت و اصلاح ایران (اخوان¬المسلمین ایران) و تحول گفتمانی آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی.
9. سایت خبری تابناک، 22/06/1388، www.tabnak.ir
10. زنگنه، صباح و کریمی، حسن (1396). پیشینه گروه‌های جهادی در اقلیم کردستان عراق، فصلنامه سیاست خارجی، 31 (2)، تابستان: 108-81.
11. سروش، عبدالکریم (1396). مجموعه سخنرانی موانع و دواعی سلوک دین¬دارانه در جهان معاصر، برگزارشده در مرکز فرهنگ اسلامی شمال کالیفرنیا، دانشگاه استنفورد.
12. سروش، عبدالکریم (1381). دین‌داری معیشت¬اندیش: 146-129. در کتاب سنت و سکولاریسم، تهران: موسسه فرهنگی صراط.
13. سروش، عبدالکریم (1372). ایدئولوژی دینی و دین ایدئولوژیک. کیان، 16: 28-24.
14. سیدمن، استیون (1390). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
15. سیوه‌یلی، ادریس (2009). حرکت اسلامی در کردستان عراق (ره وتی ئیسلامی له باشووری کوردستان 1991-1946)، اربیل: نشر بی جی.
16. شریعتی‌مزینانی، سارا و ابراهیم‌زاده، سامان (1396). مکتب قرآن؛ مؤمنانی در نوستالژی امت؛ مطالعه موردی کردها در ایران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(3): 99-79. [DOI:10.22631/jicr.2017.935.1785]
17. قادرزاده، امید و محمدی، بهروز (1396). کنشگری سیاسی اسلام‌گرایان در کردستان (مطالعه کیفی جماعت دعوت و اصلاح)، مجله جامعه‌شناسی ایران، 18(3)، پاییز: 167-143.
18. قریشی، فردین (1393). مبانی معرفت‌شناسانه اندیشه‌ورزی اجتماعی در ایران، تهران: انتشارات جامعه¬شناسان.
19. قجری، حسینعلی (1387). تحلیل گفتمان تکوین بنیادگرایی شیعی و چرایی هژمونیک‌شدن آن در ایران، پایان‌نامه دکتری دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
20. کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات، ترجمه: حسن چاووشیان، جلد 2، تهران: طرح نو.
21. کپل، ژیل (1386). بنیادگرایی اسلام (1) و (2)، مصاحبه و ترجمه: احسان عبدی، روزنامه اعتماد ملّی، شماره‌های 345-345، 2 و 4/2/1386، در بازتاب اندیشه: 243- 238.
22. کچویان، حسین و خسروی، جمال (1391). اسلام‌گرایی در کردستان و چالش‌های ناسیونالیسم کردی و واگرایی؛ علل و زمینه‌ها (نمونه موردی: تطورات گفتمان مکتب قرآن)، فصلنامه راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 3 (1): 74-39.
23. کرسول، جان (1391). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت‌پژوهی، پدیدارشناسی، نظریۀ داده-بنیاد، قوم¬نگاری و مطالعۀ موردی)، ترجمه: حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران: انتشارت صفار- اشراقی.
24. میرسندسی، سیدمحمد (1386). رابطه ایدئولوژی و دین و تأثیر آن بر تنوع دین‌داری با تأکید بر ایران پس از انقلاب، پژوهشنامه متین، 9(36): 158-129.
25. Abu-Rabiʻ, I. M. (2004). Contemporary Arab thought: studies in post-1967 Arab intellectual history: Pluto Press.
26. (2010). The contemporary Arab reader on political Islam: Pluto Press (UK).
27. Ahmad, K. (1983). "The Nature of Islamic Resurgence." Voices of resurgent Islam:218-29.
28. Albrow, M. (2012). "Global Age." The Wiley‐Blackwell Encyclopedia of Globalization. [DOI:10.1002/9780470670590.wbeog240]
29. Almond, G. A., Appleby, R. S., Sivan, E. (2003). Strong Religion: The Rise of Fundamentalisms around the World: University of Chicago Press. [DOI:10.7208/chicago/9780226014999.001.0001]
30. An-Naim, A. A. (2003). "Islamic Fundamentalism and Social Change: Neither The" End of History" Nor A" Clash of Civilizations." THE Freedom To Do God's Will: Religious Fundamentalism and Social Change 25. [DOI:10.4324/9780203398319_chapter_2]
31. Appleby, R. S., Marty, M. E. (1991). The Fundamentalism Project: Accounting for Fundamentalisms: University of Chicago Press.
32. Appleby, R. S. (2002). "The unholy uses of apocalyptic imagination: Twentieth century patterns." Apocalypse and violence. New Haven, CT: The Yale Center for International and Area Studies and the Council on Middle East Studies:69-87.
33. Azzam, M. (2006). "Islam Revisited." International Affairs 82(6):1119-32. [DOI:10.1111/j.1468-2346.2006.00591.x]
34. Bayani, F. (2017). "Understanding the Context of the Emergence and Spread of Religious Fundamentalism; with an Emphasis on Islamic Fundamentalism in Kurdistan Province of Iran." in Oxford Sympusiom on Religious Studies. University of Oxford, Oxford, UK.
35. Brettfeld, K., Wetzels, P., Inci, R. (2007). Muslime in Deutschland: Integration, Integrationsbarrieren, Religion Sowie Einstellungen Zu Demokratie, Rechtsstaat Und Politisch-Religiös Motivierter Gewalt: Ergebnisse Von Befragungen Im Rahmen Einer Multizentrischen Studie in Städtischen Lebensräumen: Bundesministerium des Inneren Berlin.
36. Bruce, S. (2008). Fundamentalism: Polity.
37. Butko, T. J. (2004). "Revelation or revolution: A Gramscian approach to the rise of political Islam." British Journal of Middle Eastern Studies 31(1):141-62. [DOI:10.1080/1353019042000203430]
38. Castells, M. (2000). "Toward a sociology of the network society." Contemporary sociology 29(5):693-98. [DOI:10.2307/2655234]
39. Cook, M. (2014). "The appeal of Islamic fundamentalism." Journal of the British Academy 2:27-41.
40. Coreno, T. (2002). "Fundamentalism as a Class Culture." Sociology of Religion 63(3):335-60. [DOI:10.2307/3712473]
41. Davidson, L. (1998). Islamic Fundamentalism: An Introduction: An Introduction: ABC-CLIO.
42. Friedman, T. L. (1999). The Lexus and the olive tree: Understanding globalization: Farrar, Straus and Giroux
43. Glaser, B. G., Anselm L. S. (1965). Awareness of dying: Routledge.
44. Herriot, P. (2009). Religious fundamentalism: Global, local and personal: Routledge. [DOI:10.4324/9780203929872]
45. Juergensmeyer, M. (1991). "Sacrifice and cosmic war." Terrorism and Political Violence 3(3):101-17. [DOI:10.1080/09546559108427118]
46. Koopmans, R. (2015). "Religious fundamentalism and hostility against out-groups: A comparison of Muslims and Christians in Western Europe." Journal of Ethnic and Migration Studies 41(1):33-57. [DOI:10.1080/1369183X.2014.935307]
47. Kramer, M. (2003). "Coming to Terms: Fundamentalists or Islamists?". Middle East Quarterly.
48. Lewis, B. (1998). The multiple identities of the Middle East: Schocken.
49. Marsden, G. M. (1980). Fundamentalism and American Culture: Oxford University Press.
50. Mishra, A. (2012). "Islamic Fundamentalism in South Asia: A Comparative Study of Pakistan and Bangladesh." India Quarterly 68(3):283-96. [DOI:10.1177/0974928412454606]
51. Mohanty, N. (2012). Radicalism in Islam: Resurgence and Ramifications: University Press of America.
52. Nasr, S. H. (2010). Islam in the Modern World: Challenged by the West, Threatened by Fundamentalism, Keeping Faith with Tradition: Harper One New York.
53. Said, E. W. (1997). Beginnings: Intention and Method: Granta books.
54. Schmid, A. P. (2014). "Violent and Non-Violent Extremism: Two Sides of the Same Coin." ICCT Research Paper. [DOI:10.19165/2014.1.05]
55. Schwedler, J. (2001). "Islamic identity: myth, menace, or mobilizer?" SAIS Review 21(2):1-17. [DOI:10.1353/sais.2001.0049]
56. Stump, R. W. (2008). "When Faiths Collide: The Case of Fundamentalism." Pp. 173-88 in Clashes of Knowledge: Springer. [DOI:10.1007/978-1-4020-5555-3_10]
57. Tibi, B. (1998). The challenge of fundamentalism: Political Islam and the new world disorder: Univ of California Press.
58. Van B. M. (1995). "Muslim fundamentalism: something to be understood or to be explained away?" Islam and Christian‐Muslim Relations 6(2):157-71. [DOI:10.1080/09596419508721050]
59. Woodberry, R. D., Christian S. S. (1998). "Fundamentalism Et Al: Conservative Protestants in America." Annual review of Sociology 24(1):25-56. [DOI:10.1146/annurev.soc.24.1.25]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

حقوق این وب‌سایت متعلق به فصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران است.

طراحی و برنامه‌نویسی: یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Social Problems of Iran

Designed & Developed by :Yektaweb