شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان ۱۴۰۳) منتشر شد
دوره ۱۰، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
جلد ۱۰ شماره ۲ صفحات ۲۶۹-۲۴۳ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
kazemi S, riahi. (2020). Sociological Analysis of Medical Malpractice in Tehran: A Mixed Method Study. Social Problems of Iran. 10(2), 243-269.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3179-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3179-fa.html
کاظمی سیمین، ریاحی محمد اسماعیل. تحلیل جامعه‌شناختی مسئلۀ قصور پزشکی در شهر تهران (مطالعۀ ترکیبی) مسائل اجتماعی ایران ۱۳۹۸; ۱۰ (۲) :۲۶۹-۲۴۳
۱- ، simin.kazemi@sbmu.ac.ir
چکیده: (۲۶۱۸ مشاهده)
قصور پزشکی از مسائل اجتماعی در حوزۀ جامعه شناسی پزشکی و کژ‌کارکرد پزشکی نوین است که سلامت بیماران را تهدید می کند و پیامدهای منفی برای بیماران، پزشکان و جامعه دارد. هدف مطالعه تحلیل جامعه‌شناختی این مسئله در شهر تهران با استفاده از روش ترکیبی است که در آن دادههای کمّی نقش تکمیلی برای دادههای کیفی دارند. بخش کیفی شامل دو روش است: 1) مشاهدۀ بدون مشارکت در 15 جلسۀ رسیدگی به شکایات قصور پزشکی در شورای حل اختلاف شهر تهران. 2) مصاحبۀ نیمه ساختاریافته با 15 پزشک و 15 بیمار دارای پروندۀ قصور پزشکی. در بخش کمّی 370 پروندۀ قصور پزشکی به شیوۀ تمام شماری مطالعه و برای توصیف دادههای کمّی از نرم افزار SPSS نسخۀ 24 و برای تحلیل دادههای کیفی از روش کدگذاری و مقوله بندی استفاده شده است. در نهایت دادههای کمّی و کیفی در تفسیر و نتیجه‌گیری داده‌‌ها با هم تلفیق شده‌اند. یافته‌‌ها نشان داده که محورهای تضاد بین پزشک و بیمار در طرح شکایت قصور پزشکی، شامل تضاد بر سر منافع مالی، دانش تخصصی، و قدرت سازمانی است و بیماران و پزشکان دیدگاه‌ها و تفسیرهای متفاوتی از نتیجۀ اقدام پزشکی دارند. طبق یافته‌های کمّی بیش از نیمی از بیماران، مقدار هزینۀ پرداخت‌شده در ازای خدمات دریافت‌شده را غیرمنصفانه می دانستند و نیز هدف حدود نیمی از بیماران از طرح شکایت قصور پزشکی، دریافت خسارت از پزشک بوده است. در مجموع این مطالعه نشان داد که قصور پزشکی به مثابۀ مسئله‌ای اجتماعی در حوزۀ سلامت، نتیجۀ تضاد مضاعف بین بیمار و پزشک بر محورهای منفعت و دانش و قدرت است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
امنیت
دریافت: 1398/12/23 | پذیرش: 1398/12/23 | انتشار: 1398/12/23
دریافت: 1398/12/23 | پذیرش: 1398/12/23 | انتشار: 1398/12/23
فهرست منابع
۱. آدام، فیلیپ و کلودین هرتسلیک (۱۳۸۵) جامعه‌شناسی بیماری و پزشکی، ترجمۀ لورانس دنیا کتبی، تهران: نی.
۲. آرمسترانگ، دیوید (۱۳۸۷) جامعه‌شناسی پزشکی، ترجمۀ محمد توکل، تهران: حقوقی.
۳. اخلاقی، میترا و حسن توفیقی زواره و فاطمه صمدی (۱۳۸۳) «شکایت قصور پزشکی در رشته زنان و زایمان ارجاع شده به کمیسیون پزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور طی سالهای ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ علل و روش‌‌های پیشگیری از آن»، پزشکی قانونی، دورۀ دهم، شمارۀ ۳۴: ۷۰ ـ۷۴.
۴. ادیب‌زاده، عبدالرئوف و همکاران (۱۳۹۱) «بررسی قصور پزشکی منجر به فوت و نقص عضو مطرح‌شده در کمیسیون‌‌های نظام پزشکی شهر کرمان در طی سالهای ۱۳۸۱تا ۱۳۸۵»، حقوق پزشکی، دورۀ ششم، شمارۀ ۲۰: ۱۴۱ـ۱۵۴.
۵. اشرفیان بناب، مازیار (۱۳۸۸) ضروریات پزشکی قانونی، تهران: تیموزاده.
۶. برزگر بفرویی، عبدالرزاق و همکاران (۱۳۹۵) «بررسی پروندههای شکایت از قصور پزشکی در رشتۀ ارتوپدی در سازمان پزشکی قانونی کشور از ابتدای سال ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۸۹»، پزشکی قانونی، دورۀ بیست و دوم، شمارۀ ۱ (پیاپی ۷۷): ۵۵ ـ۶۶.
۷. توفیقی، حسن و جلال شیرزاد و مسعود قادی‌پاشا (۱۳۸۱) «بررسی موارد قصور پزشکی منجر به فوت شده در جلسات کمیسیون پزشکی سازمان پزشکی قانونی کشور از ابتدای سال ۱۳۷۴ لغایت ۱۳۷۸»، پزشکی قانونی، دورۀ هشتم، شمارۀ ۲۷: ۵ ـ ۸.
۸. جغتایی، حجت‌اللـه و همکاران (۱۳۹۲) «بررسی علایم و عوارض حاصل از طرح دعوای قصور پزشکی علیه جراحان در مراجع قانونی»، پزشکی قانونی، دورۀ نوزدهم، شمارۀ ۲ و ۳ (مسلسل ۶۸): ۲۶۴ ـ۲۷۴.
۹. حاجی‌خانی، ناهید (خرداد، ۱۳۹۶) افزایش ۲۷ درصدی پروندههای قصور پزشکی در سال گذشته ]اخبار[، ایرنا، بازیابی شده در ۳ خرداد ۱۳۹۶، از https://www.irna.ir/news/۸۲۵۴۰۸۸۲.
۱۰. خوانین‌زاده، مرتضی و فاطمه قلی‌پور (۱۳۹۲) «بررسی شکایات مربوط به قصور پزشکی ناشی از اعمال لاپاروسکوپی که منجر به طرح پرونده در کمیسیون پزشکی قانونی تهران شده است»، نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دورۀ سی و یکم، شمارۀ ۱: ۴۰ـ۴۴.
۱۱. رفیع‌زاده طبایی زواره، سیدمحسن و رضا حاج‌منوچهری و مریم نساجی زواره (۱۳۸۶) «بررسی فراوانی قصور پزشکان عمومی در شکایات ارجاعی به کمیسیون پزشکی قانونی مرکز تهران از سال ۱۳۸۲ تا سال ۱۳۸۴»، پزشکی قانونی، دورۀ سیزدهم، شمارۀ ۳ (مسلسل ۴۷): ۱۵۲ ـ۱۵۷.
۱۲. رفیعیان، مجتبی و محمد شالی (۱۳۹۱) «تحلیل فضایی سطح توسعه‌‌یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ شانزدهم، شمارۀ ۴ (پیاپی ۷۶): ۲۵ـ ۴۹.
۱۳. شیخ آزادی، اردشیر و همکاران (۱۳۸۹) «بررسی دیدگاه پزشکان بیمارستان امام خمینی تهران در خصوص افشای خطای پزشکی»، پزشکی قانونی، شمارۀ شانزدهم، شمارۀ ۳ (مسلسل ۵۹): ۱۹۵ـ ۲۰۳.
۱۴. صدر، شهاب‌الدین و محمدحسن قدیانی و علی‌اصغر باقرزاده (۱۳۸۶) «بررسی پروندههای شکایت از قصور پزشکی در رشتۀ ارتوپدی در اداره کل پزشکی قانونی استان تهران طی سالهای ۱۳۷۷-۱۳۸۲»، پزشکی قانونی، دورۀ سیزدهم، شمارۀ ۲ (مسلسل ۴۶): ۷۸ ـ۸۶.
۱۵. عظیمی، خدیجه و همکاران (۱۳۹۶) «بررسی انواع قصور پزشکی مرتبط با بارداری و زایمان، ارجاعی به کمیسیون پزشکی قانونی کل کشور طی سالهای ۱۳۹۰-۱۳۹۱»، پزشکی قانونی، دورۀ بیست و سوم، شمارۀ ۲: ۱۳۲ـ۱۴۱.
۱۶. فرهادی، یداللـه و همکاران (۱۳۸۳) «بررسی میزان و انواع قصور پزشکی در بین پزشکان در طول سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۶ در تهران»، طب و تزکیه، شمارۀ ۵۵: ۲۱ ـ۲۷.
۱۷. فلیک، اووه (۱۳۹۱) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
۱۸. قلندرپور، مژگان و فریبا اصغری (۱۳۹۰) «نگرش و عملکرد اساتید و رزیدنت‌‌های جراحی عمومی به ابراز خطای پزشکی»، اخلاق و تاریخ پزشکی، دورۀ چهارم، شمارۀ ۳: ۶۱ ـ ۶۸.
۱۹. کامیاب، فاطمه و همکاران (۱۳۹۵) «علل و عوامل قصور پزشکی در رشتۀ زنان و مامایی»، پزشکی قانونی، دورۀ بیست و دوم، شمارۀ ۳: ۱۶۵ـ۱۷۱.
۲۰. کربو، هارولد (۱۳۸۳) «نظریه‌‌های تضادگرا درباره قشربندی اجتماعی»، ترجمۀ سیدرضا میرطاهر، رشد آموزش علوم اجتماعی، دورۀ هشتم، شمارۀ۲۴: ۲۴ـ۳۳.
۲۱. کیانمهر، ناهید و مانی مفیدی و مرضیه حاجی‌بیگی (۱۳۸۸) «آیا بیماران در بخش اورژانس از بروز خطای پزشکی نگرانند؟»، نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دورۀ بیست و هفتم، شمارۀ ۴: ۴۳۱ـ ۴۳۶.
۲۲. محفوظی، علی و فخرالدین تقدسی‌نژاد و حسن عابدی خوراسگانی (۱۳۸۱) «بررسی پروندههای شکایت از قصور پزشکی در رشتۀ بیهوشی ارجاع‌شده به سازمان پزشکی قانونی کشور در شش ماهۀ منتهی به اسفند ۱۳۷۸»، پزشکی قانونی، دورۀ هشتم، شمارۀ ۲۶: ۴ـ۱۰.
۲۳. مصدق‌راد، علی‌محمد و طاهره جویا (۱۳۹۳) «عوامل مؤثر بر انتخاب پزشک توسط بیمار در شهر تهران»، سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دورۀ سی و دوم، شمارۀ ۴: ۳۳۷ ـ۳۴۷.
۲۴. معیدفر، سعید (۱۳۸۹) مسائل اجتماعی ایران، تهران: علم.
۲۵. موسایی، میثم و مرضیه فاطمی ابهری و فاطمه نیک‌بین صداقتی (۱۳۸۹) «بررسی عوامل و راهکارهای رعایت حقوق بیمار»، رفاه اجتماعی، دورۀ دهم، شمارۀ ۳۹: ۵۵ ـ۸۴.
۲۶. میراکبری، سیدمصطفی و همکاران (۱۳۸۲) «بررسی شکایات قصور پزشکی از جراحی‌‌های بینی ارجاع‌شده به سازمان پزشکی قانونی کشور در فاصلۀ سالهای ۱۳۷۳ لغایت ۱۳۷۹»، پزشکی قانونی، دورۀ نهم، شمارۀ ۳۱: ۱۳۶ ـ ۱۳۸.
۲۷. نایبی، هوشنگ و حمید عبداللهیان (۱۳۸۱) «تبیین قشربندی اجتماعی»، مطالعات جامعه‌شناختی، شمارۀ ۲۰: ۲۰۵ ـ۲۳۶.
۲۸. نوبخت حقیقی، علی و همکاران (۱۳۷۹) «بررسی علل شکایت بیمار از پزشک معالج در مراجعه‌کنندگان به سازمان نظام پزشکی تهران»، نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دورۀ هجدهم، شمارۀ ۴: ۲۹۵ ـ۳۰۳.
۲۹. نورالسنا، رسول و همکاران (۱۳۹۱) «بررسی میزان رضایت بیماران از خدمات پزشکان عمومی شهر فسا»، اخلاق پزشکی، دورۀ ششم، شمارۀ ۲۲: ۱۶۱ ـ۱۸۴.
۳۰. وایت، کوین (۱۳۹۳) درآمدی بر جامعه‌شناسی سلامت و بیماری، ترجمۀ محسن ناصری‌راد، تهران: حقوقی.
۳۱. هدایتی، مهرنگ و ماندانا نژادنیک و مهرداد ستاره (۱۳۹۰) «عوامل مؤثر در نتیجۀ حکم صادره در پروندههای شکایت از قصور پزشکان»، دانشکده علوم پزشکی اصفهان، دورۀ بیست ونهم، شمارۀ ۱۶۱: ۱۴۹۷ ـ ۱۵۰۹.
32. Abd-Elwahab Hassan, D. Shehab, AM. Kotb, H. (2014) Alleged Medical Malpractice: A Retrospective Study of Forensic Evaluation of Cases in Cairo and Giza Regions - Egypt (2009-2011), Journal of Forensic Reasearch, 5: (239).
33. Adams, M. Maben, J. Robert, G. (2017) “It's Sometimes Hard To Tell What Patients Are Playing at: How Healthcare Professionals Make Sense of Why Patients and Families Complain about Care”, Health )London(, 22 (6): 603-623.
34. Al Hamady, N. (2006) “Assessment of Some Medical Malpractice Cases during Surgical Procedures in Yemen”, The Egyptian Journal of Hospital Medicine, 24: 415-429.
35. Allosop, Judith and Linda Mulcahy (1998) “Maintaining Professional Identity: Doctors’ Responses to Complaint”, Sociology of Health and Illness, 20 (6): 802-824.
36. Annandale, E. (1989) “The Malpractice Crisis and the Doctor-Patient Relationship”, Sociology of Health and Illness, 11 (1): 1-23.
37. Bradby, H. (2012) Medicine, Health and Society, London: Sage.
38. Bourne, Tom, Wynants Laure, Peters Mike, Van Audenhove Chantal, Timmerman Drik, Van Calster Ben, Jalmbrant Maria (2015) “The Impact of Complaints Procedures on the Welfare, Health and Clinical Practice of 7926 Doctors in the UK: A Cross-Sectional Survey”, BMJ; Retrieved from: https://bmjopen.bmj.com/content/5/1/e006687 (Accessed 25 Apr. 2017).
39. Calnan, M. (2015) Eliot Freidson: Sociological Narratives of Professionalism and Modern Medicine, London: Palgrave MacMillan.
40. Chamberlin, J. M. (2012) “Sociological Deconstructions I: Medical Autonomy and Altruism”, The Sociology of Medical Regulation: an Introduction, Dordrecht: Springer.
41. Ciofu, C. (2011) “The Frequency and Severity of Medical Malpractice Claims: High Risk and Low Risk Specialties”. Maedica: A Journal of Clinical Medicine. 6 (3): 230-231.
42. Coburn D. (2015) Vicente Navarro: Marxism, Medical Dominance, Healthcare and Health, London: Palgrave MacMillan.
43. Collyer, F. (2015) The Palgrave Handbook of Social Theory in Health, Illness and Medicine, London: Palgrave MacMillan.
44. Doherty, Edmund G and Carl O Haven (1997) “Medical Malpractice and Negligence”, JAMA, 238 (15): 1656-1658.
45. Fielding, S. L. (1990) “The Social Construction of Medical Malpractice Crisis”, Sociological Forum, 5 (2): 279-295.
46. Freidson, E. (1970) Profession of Medicine: A Study of the Sociology of Applied knowledge, New York: Harper & Row.
47. Gabe, Jonathan and Michael Bury and Mary Elston (2014) Key Concepts in Medical Sociology, London: Sage Publications.
48. Gerhardt, U. (1989) Ideas about Illness: An Intellectual and Political History of Medical Sociology, London: Palgrave.
49. Halpern, Sydney and Renee Anspach (1993) “The Study of Medical Institutions: Eliot Friedson’s Legacy”, Work and Occupations, 20 (3): 279-295.
50. Harris, Catherine T and Ralph A Peeples (2015) “Medical Errors, Medical Malpractice and Death Cases in North Carolina: The Impact of Demographic and Medical System Variables”, Contemporary Readings in Law and Social Justice, 7 (2): 46-59.
51. Ho, Benjamin and Elaine Liu (2011) “Does Sorry Work? The Impact of Apology Law on Medical Malpractice”, Journal of Risk and Uncertainty, 43 (20): 141-167.
52. Jung, JY. Kim, SY. Kim, DG. Kim, CB. Chi, KC. Kang, WK (2018) “Analysis of Lawsuit Cases in the Department of Surgery in Korea”, Ann Surg Treat Res, 94 (3): 113-117.
53. McClellan, FM. White, AA. Jimenez, RL. Fahmy S. (2012) “Do Poor People Sue Doctors More Frequently? Confronting Unconscious Bias and the Role of Cultural Competency”, Clin Orthop Relat Res, 470 (5): 1393-1397.
54. Mwaheb, M. (2016) “Screening of Alleged Medical Malpractice in Egypt (Fayoum Governorate)”, Journal of Forensic Research, 7 (341): DOI: 10.4172/2157-7145.1000341.
55. Oyebode, F. (2013) “Clinical Errors and Medical Negligence”, Medical Principles and Practice, 22: 323-333.
56. Rogers, Anne and David Pilgrim (2005) Sociology of Mental Health and Illness, Berkshire: McGraw Hill Education
57. Sandberg, EM Bordewijk, EM. Klemann, D. Driessen, SRC. Twijnstra, ARH. Jansen, FW (2017) “Medical Malpractice Claims in Laparoscopic Gynecologic Surgery: A Dutch Overview of 20 Years”, Surg Endosc, 31 (12): 5624-5628.
58. Shin, S. Jang, SG. Min, KT. Lee, W. Kim, SY (2018) “The Legal Doctrine on the Liability of Physicians in Medical Malpractice Lawsuits Involving Complex Regional Pain Syndrome”, J Korean Med sci, 33 (9): doi: 10.3346/jkms.2018.33.e46.
59. Sohn, D. H. (2013) “Negligence, Genuine Error, and Litigation”, International Journal of General Medicine, 6: 49-56.
60. Stephen, Frank and Angela Melville and Tammy Krause (2012) A Study of Medical Negligence Claiming in Scotland, London: Scottish Government Social Research.
61. Therattil, PJ. Chung, S. Sood, A. Granick, MS. Lee, ES (2017) “An Analysis of Malpractice Litigation and Expert Witnesses in Plastic Surgery”, Journal of Plastic Surgery, 17 (e30). Retrived 2018 May 2 from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5638964/
62. Thomas, R. K. (2003) Society and Health, New York: Kluwer Academic/ Plenum Publishers.
63. Wang, Zhan, Li Niying, Jiang Mengsi, Dear Keith, Hsieh Chee-Ruey (2017) “Records of Medical Malpractice Litigation: A Potential Indicator of Health-Care Quality in China”, Bulletin of the World Health Organization, Available from: http://dx.doi.org/10.2471/BLT.16.179143.
64. Werner, A. (2011) “A Sociological Perspective on the Medical Consolation”, Tidsskr Nor Legeforen, 20 (131): 2032-2034.
65. Wu, CY. Lai, HJ. Chen, RC. (2009) “Patient Characteristics Predict Occurrence and Outcome of Complaints against Physicians: A Study from a Medical Center in Central Taiwan”, Journal of the Formosan Medical Association, 108 (2): 126-134.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
