شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان ۱۴۰۳) منتشر شد
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۷ )
جلد ۹ شماره ۲ صفحات ۴۸-۲۷ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Hajesmaili F, Kazemi H. (2019). Comparison of Quadratic Levels of Digital Divide in Terms of Demographic Variables: Case Study of Rafsanjan City. Social Problems of Iran. 9(2), 27-48.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2984-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2984-fa.html
حاج اسماعیلی فهیمه، کاظمی حسین. مقایسه سطوح چهارگانه شکاف دیجیتالی برحسب متغیرهای جمعیتی (مورد مطالعه: شهر رفسنجان) مسائل اجتماعی ایران ۱۳۹۷; ۹ (۲) :۴۸-۲۷
۱- ، hajesmaeili_f@yahoo.com
چکیده: (۳۲۷۰ مشاهده)
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر سطوح چهارگانۀ شکاف دیجیتالی مدل ون دایک شامل دسترسی مادی و فیزیکی، دسترسی انگیزشی، سواد و مهارت دیجیتالی و استفادۀ متداول است. حجم نمونه شامل 600 نفر از شهروندان شهر رفسنجان بود و داده‌ها به وسیله پرسش‌نامه محقق ساخته گردآوری شده و با نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که متغیرهای جنسیت و وضعیت تأهل بر دو سطح شکاف دیجیتالی تأثیرگذارند. متغیر جنسیت بر دسترسی مادی و فیزیکی و سواد و مهارت دیجیتالی تأثیرگذار است؛ به‌طوری‌که دسترسی مادی و فیزیکی و سواد و مهارت دیجیتالی در مردان بیش از زنان است. وضعیت تأهل نیز بر دسترسی انگیزشی و سواد و مهارت دیجیتالی تأثیرگذار است که طبق آن، دسترسی انگیزشی و سواد و مهارت دیجیتالی در افراد مجرد بیش از افراد متأهل است. سایر متغیرهای جمعیت‌شناختی شامل سن، میزان تحصیلات، وضعیت شغلی و میزان درآمد بر سطوح چهارگانۀ شکاف دیجیتالی است. افرادی که در محدوده سنی 20 تا 40 سال قرار دارند دارای دسترسی مادی و انگیزشی، سواد و مهارت دیجیتالی و استفاده متداول بیشتری هستند و با افزایش سن دسترسی‌ها کاهش و شکاف دیجیتالی افزایش می‌یابد.
درخصوص متغیرهای جمعیت‌شناختی شغل، تحصیلات و درآمد افرادی که پایگاه اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند یعنی تحصیلات بیشتر، درآمد بیشتر و شغل بهتری دارند دارای دسترسی‌های بیشتری هستند و در واقع شکاف دیجیتالی با افزایش تحصیلات و درآمد افراد کاهش می‌یابد.
یافته‌ها دلالت بر آن دارند که شهروندانی که به لحاظ سنی جوان‌تر هستند، دارای شغل بهتر با درآمد بیشتر و سطح تحصیلات بالاتری نسبت به سایر شهروندان به فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی مانند رایانه و اینترنت دسترسی بیشتری دارند و به‌طور روزمره از این فناوری‌ها استفاده بیشتری می‌کنند و در مقابل افراد مسن‌تر دارای تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر دسترسی و استفاده کمتری از فناوریهای دارند. در نهایت این‌گونه می‌توان نتیجه گرفت که متغیرهای جمعیت‌شناختی در ایجاد و گسترش شکاف دیجیتالی نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند.
درخصوص متغیرهای جمعیت‌شناختی شغل، تحصیلات و درآمد افرادی که پایگاه اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند یعنی تحصیلات بیشتر، درآمد بیشتر و شغل بهتری دارند دارای دسترسی‌های بیشتری هستند و در واقع شکاف دیجیتالی با افزایش تحصیلات و درآمد افراد کاهش می‌یابد.
یافته‌ها دلالت بر آن دارند که شهروندانی که به لحاظ سنی جوان‌تر هستند، دارای شغل بهتر با درآمد بیشتر و سطح تحصیلات بالاتری نسبت به سایر شهروندان به فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی مانند رایانه و اینترنت دسترسی بیشتری دارند و به‌طور روزمره از این فناوری‌ها استفاده بیشتری می‌کنند و در مقابل افراد مسن‌تر دارای تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر دسترسی و استفاده کمتری از فناوریهای دارند. در نهایت این‌گونه می‌توان نتیجه گرفت که متغیرهای جمعیت‌شناختی در ایجاد و گسترش شکاف دیجیتالی نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
امنیت
دریافت: 1397/12/19 | پذیرش: 1397/12/19 | انتشار: 1397/12/19
دریافت: 1397/12/19 | پذیرش: 1397/12/19 | انتشار: 1397/12/19
فهرست منابع
۱. اشرفی فشی، س. عبدالهی، ب (۱۳۹۶) «بررسی رابطه مؤلفه‌های شکاف دیجیتالی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان»، نامه آموزش عالی،۱۰ (۳۹): ۱۱۵ـ۱۳۵.
۲. حریری، ن. زمانی راد، ن (۱۳۹۱) «بررسی شکاف دیجیتالی بین نسل‌ها از نظر آشنایی، علاقه، و استفاده از فنّاوری‌های اطلاعات و ارتباطات»، پژوهشنامه پردازش و مديريت اطلاعات، ۲۸ (۱): ۳ـ۲۰.
۳. خواجه‌نوری، ب. کریمی، م. کشاورزی، س (۱۳۹۳) «سنجش رابطه شكاف ديجيتالي و توانمندي زنان شهر شيراز»، زن در توسعه و سياست (پژوهش زنان)، (۱) ۱۲: ۲۱ـ۳۸.
۴. رحیمی، ب. کرمانی، ح. علی حسینی، ز. مشکینی، م م (۱۳۹۵) «رابطه استفاده از تلفن همراه هوشمند و شکاف دیجیتالی در شهر تهران»، مطالعات رسانه‌های نوین، (۲)۷: ۸۶ـ۱۱۸.
۵. روشندل اربطانی، ط.کاظمی، ح. ، حاج اسماعیلی، ف (۱۳۹۳) «عوامل تعیین‌کننده شکاف دیجیتالی (مطالعۀ موردی: شهروندان شهر رفسنجان)»، فصلنامۀ مدیریت دولتی دانشگاه تهران، (۴) ۶: ۶۸۱ـ۷۰۳.
۶. روشندل اربطانی، ط.، کاظمی، ح. ، حاج اسماعیلی، ف (۱۳۹۵) «مدلسازی عوامل اثرگذار بر دسترسی فیزیکی به رایانه و اینترنت با استفاده از شبکه‌‌های عصبی‌ـ‌فازی تطبیقی»، فصلنامۀ مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه تهران، (۳)۸: ۵۴۱ـ۵۶۶.
۷. یوسفی سعید آبادی، ر. محسنی، ث (۱۳۹۱) «رابطه شکاف دیجیتالی و اضطراب دانشجویان»، فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، ۲(۳): ۸۵ـ۱۰۵.
۸. فروتن، یعقوب (۱۳۹۵) «مناسبات جوانان و جنسیت با تأکید بر ابعاد جمعیت‌شناختی واقتصادی‌ـ‌اجتماعی»، جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، ۳(۷): ۶۷ـ۹۱.
۹. قاسمی، و.عدلی‌‌پور، ص (۱۳۹۳) «تحلیل جامعه‌‌شناختی وضعیت شکاف دیجیتالی در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان»، جامعه‌پژوهی فرهنگی، ۴(۴): ۱۳۹ـ۱۶۳.
۱۰. کاظمی، ح. حاج اسماعیلی، ف. (۱۳۹۵) «شکاف دیجیتالی از دسترسی فیزیکی تا استفاده متداول: تبیین نقش سواد و مهارت دیجیتال و دسترسی انگیزشی»، مجله جهانی رسانه، (۲)۱۱: ۱۸۰ـ۱۹۷.
11. Akca, H., Sayili, M., & Esengun, K. (2007) 'Challenge of Rural People to Reduce Digital Divide in the Globalized World: Theory and Practice', Government Information Quarterly, 24(2): 404-413. http://doi.org/10.1016/j.giq.2006.04.012 [DOI:10.1016/j.giq.2006.04.012]
12. Be'langer, F., & Carter, L. (2009) 'The Impact of the Digital Divide on [DOI:10.1145/1498765.1498801]
13. E-government use', Communications of the AC, 52(4): 132-135.
14. Castells, M. (2002) The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business, and Society, Oxford University Press on Demand. [DOI:10.1093/acprof:oso/9780199255771.001.0001]
15. CHOEMPRAYONG, S. (2006) 'Closing Digital Divides : The United States' Policies, 56 (December 2004): 201-212. [DOI:10.1515/LIBR.2006.201]
16. Commerce, U. S. D. of. (2002) A Nation Online: How Americans Are Expanding their Use of the Internet, ERIC Clearinghouse.
17. Elliott, A. C., & Woodward, W. A. (2007) Statistical Analysis Quick Reference Guidebook: With SPSS Examples, Sage. [DOI:10.4135/9781412985949]
18. Eurostat, (2011) 'Community Survey on ICT Use in Households and by Individuals', http://epp.eurostat.cec.eu.int/portal
19. Ferro, E., Helbig, N. C., & Gil-Garcia, J. R. (2011) 'The Role of IT Literacy in Defining Digital Divide Policy Needs', Government Information Quarterly, 28(1): 3-10. http://doi.org/10.1016/j.giq.2010.05.007 [DOI:10.1016/j.giq.2010.05.007]
20. Gauld, R., Goldfinch, S., & Horsburgh, S. (2010) 'Do They Want It ? Do They Use It ? The " Demand-Side " of E-Government in Australia and New Zealand', Government Information Quarterly, 27(2): 177-186. http://doi.org/10.1016/j.giq.2009.12.002 [DOI:10.1016/j.giq.2009.12.002]
21. Hoffman, D. L., Novak, T. P., & Schlosser, A. (2000) 'The Evolution of the Digital Divide: How Gaps in Internet Access May Impact Electronic Commerce', Journal of Computer‐Mediated Communication, 5(3): 0. [DOI:10.1111/j.1083-6101.2000.tb00341.x]
22. Hung, S.-Y., Chang, C.-M., & Yu, T.-J. (2006) 'Determinants of User Acceptance of the e-Government Services: The Case of Online Tax Filing and Payment System', Government Information Quarterly, 23, 99-122. [DOI:10.1016/j.giq.2005.11.005]
23. James, J. (2009) 'Information Technology Use among Individuals in Rich and Poor Countries: The Disappearing Divide', Telematics and Informatics, 26(4), 317-321. http://doi.org/10.1016/j.tele.2009.03.002 [DOI:10.1016/j.tele.2009.03.002]
24. Korupp, S. E., & Szydlik, M. (2005) 'Causes and Trends of the Digital Divide', European Sociological Review, 21(4), 409-422. [DOI:10.1093/esr/jci030]
25. Lenhart, A. (2003) The Ever-Shifting Internet Population: A New Look at Access and the Digital Divide, Pew Internet & American Life Project.
26. Livingstone, S., & Helsper, E. (2007) 'Gradations in Digital Inclusion: Children', Young People and the Digital Divide, New Media and Society, 9(4), 671-696. http://doi.org/10.1177/1461444807080335 [DOI:10.1177/1461444807080335]
27. NITA. (2000) 'Falling through the Net: Toward Digital Inclusion', A Report on Americans' Access to Technology Tools', National Telecommunications and Information Administration, U.S. Department of Commerce, Washington DC, USA [WWW Doc-Ument http://www.ntia.doc.gov/ntiahome/fttn99/c-Ontents.html (Accessed12 April 2016).
28. NITA. (2002) 'A Nation Online: How Americans Are Expanding Their Use of the Internet', National Telecommunications and Information Administration, U.S. Department of Commerce, Washington DC, USA [WWW Doc-Ument http://www.ntia.doc.gov/ntiahome/fttn99/c-Ontents.html (accessed12 April 2016).
29. NTIA. (1998) 'through the Net II: New Data on the Digital Divide', National Telecommunications and Information Administration, U.S. Department of Commerce, Washington DC, USA [WWW Doc-Ument http://www.ntia.doc.gov/ntiahome/fttn99/c-Ontents.html (accessed12 April 2016).
30. NTIA. (1999) 'through the Net: Defining the Digital Divide', National Telecommunications and Information Administration, U.S. Department of Commerce, Washington DC, USA [WWW Doc-Ument http://www.ntia.doc.gov/ntiahome/fttn99/c-Ontents.html (accessed12 April 2016).
31. OECD. (2001) Understanding the Digital Divide, (49).
32. Ono, H., & Zavodny, M. (2007) 'Digital Inequality: A Five Country Comparison Using Microdata', Social Science Research, 36(3): 1135-1155. http://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2006.09.001 [DOI:10.1016/j.ssresearch.2006.09.001]
33. Pallant, J. (2007) SPSS Survival Manual: A Step-by-Step Guide to Data Analysis Using SPSS Version 15. Nova Iorque: McGraw Hill.
34. Schleife, K. (2010) 'What Really Matters: Regional Versus Individual Determinants of the Digital Divide', in: Germany. Research Policy, 39(1), 173-185. http://doi.org/10.1016/j.respol.2009.11.003 [DOI:10.1016/j.respol.2009.11.003]
35. Taipale, S. (2013) 'The Use of E-Government Services and the Internet: The Role of Socio-Demographic', Economic and Geographical Predictors. Telecommunications Policy, 37(4): 413-422. Retrieved from www.elsevier.com/locate/telpol [DOI:10.1016/j.telpol.2012.05.005]
36. Van Deursen, A. J. A. M., & Van Dijk, J. A. G. M. (2009) 'Improving Digital Skills for the Use of Online Public Information and Services', Government Information Quarterly, 26(2), 333-340. http://doi.org/10.1016/j.giq.2008.11.002 [DOI:10.1016/j.giq.2008.11.002]
37. Van Deursen, A. J. A. M., Van Dijk, J. A. G. M., & Ten Klooster, P. M. (2015) Increasing Inequalities in What We do Online: A Longitudinal Cross Sectional Analysis of Internet Activities among the Dutch Population (2010 to 2013) Over Gender, Age, Education, and Income. Telematics and Informatics, 32(2): 259-272. [DOI:10.1016/j.tele.2014.09.003]
38. Van Deursen, A., & Van Dijk, J. (2015) 'New Media and the Digital Divide. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences', 16, 787-792. http://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.95086-4 [DOI:10.1016/B978-0-08-097086-8.95086-4]
39. Van Dijk, J. A. G. M. (2008) 'The Digital Divide in Europe', The Routledge Handbook of Internet Politics.
40. Van Dijk, J. A. (2006) 'Digital Divide Research, Achievements and Shortcomings', Poetics, 34(4-5): 221-235. [DOI:10.1016/j.poetic.2006.05.004]
41. Van Dijk, J. A. (2005) 'The Deepening Divide: Inequality' in: the Information Society, Sage Publications.
42. Van Dijk, J., & Hacker, K. (2003) 'The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon', The Information Society, 19(4): 315-326. [DOI:10.1080/01972240309487]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
