شمارۀ جدید فصلنامه (تابستان 1403) منتشر شد
دوره 9، شماره 1 - ( 6-1397 )
جلد 9 شماره 1 صفحات 99-79 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sajasi Qeydari H, Arab Teymouri Y. (2018). Measurement and Analysis of Environmental Protection as a Social Responsibility among Villagers: Case Study of Kahf County Districts. Social Problems of Iran. 9(1), 79-99.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2908-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2908-fa.html
سجاسی قیداری حمدالـله، عرب‌تیموری یاسر. سنجش و تحلیل مسئولیتپذیری اجتماعی روستاییان به حفظ محیط زیست
مسائل اجتماعی ایران 1397; 9 (1) :99-79
1- ، ssojasi@um.ac.ir
چکیده: (4917 مشاهده)
امروزه توجه به محیط زیست در تمامی بخش های کشور بالاخص محیط های روستایی اهمیت یافته است. به همین دلیل حفاظت از محیط به‌عنوان یک مسئولیت اجتماعی همگانی تلقی میگردد که همگان از جمله روستاییان در آن سهیم هستند. زیرا روستاییان به واسطه شیوه زندگی و فعالیت بیشترین ارتباط را با محیط و منابع موجود در آن دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تحلیل میزان مسئولیت پذیری اجتماعی روستاییان نسبت به پایداری محیط انجام شد. برای این منظور از روش شناسی توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مطالعه میدانی (پیمایش با ابزار پرسشنامه) استفاده شده است. حجم نمونه پژوهش را 213 خانوار روستایی چهار دهستان شهرستان خواف تشکیل داده اند. برای جمعآوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شد که براساس شاخص‌ها و مؤلفه های ابعاد پنج‌گانه مسئولیتپذیری اجتماعی مستخرج از ادبیات نظری استفاده شد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که خانوارهای روستایی نمونه در برخورداری از مؤلفه‌های ابعاد زیست محیطی، اخلاقی و اجتماعی در وضعیت ضعیف، در مؤلفه های بعد اقتصادی در وضعیت متوسط و در مؤلفه های بعد قانونی در وضعیت خوبی قرار دارند. همچنین با استفاده از مدل اولویت بندی کوپراس بین روستاهای مورد مطالعه درخصوص برخورداری از مسئولیتپذیری اجتماعی رتبه‌بندی انجام گرفت که روستای مزرعه شیخ با بیشترین امتیاز در رتبه اول و روستای برآباد در رتبه دوم قرار دارند. به‌عبارت دیگر، روستاییان ساکن در این روستاها احساس مسئولیت بیشتری نسبت به محیط‌زیست دارند. لذا می‌توان گفت در شرایط موجود، حفظ محیط‌زیست به‌عنوان یک دغدغه اجتماعی و اخلاقی و رفتار جمعی در بین روستاییان شکل نگرفته است. چنین وضعیتی می‌تواند ناشی از ضعف در اجرای دقیق و اصولی قوانین زیست‌محیطی، ضعف در آگاهی‌بخشی‌های زیست‌محیطی در محیط‌های روستایی باشد که مستلزم تقویت است.
فهرست منابع
1. ابزری، مهدی و مهدی یزدان‌شناس (1386) «مسئولیت اجتماعی و اخلاق کار در مدیریت کیفیت نوین»، فصلنامه فرهنگ مدیریت، سال 5، شماره 15: 5ـ42.
2. ادهمی، عبدالرضا و الهام اکبرزاده (1390) «بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط‌زیست شهر تهران (مطالعه موردی: مناطق 18و 5 تهران)»، مجله تخصصی جامعه‌شناسی، سال 1، شماره 1: 37ـ62.
3. اژدری، افسون (1382)، «توسعة فرهنگی و محیط‌زیست»، فصلنامة علمی سازمان حفاظت محیط‌زیست، شماره 39: 27ـ47.
4. اسلام‌زاده، وحید (1382)، مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی محیط‌زیست، تهران: نشر سازمان سبز حزب اسلامی کار .
5. بدری، سیدعلی و عبدالرضا رکنالدین افتخاری (1382) «ارزیابی پایداری: مفهوم و روش»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 18، شماره 69: 9ـ34.
6. بوسل، هارتموت (1386) معرف‌های توسعه‌پایدار: نظریه‌ها، روش‌ها و تجربیات، ترجمه علی بدری و عبدالرضا ركن‌الدین افتخاری، تهران: انتشارات دانشگاه پیام‌نور.
7. بهرام سلطانی، کامبیز (1371) مجموعه مباحث روش‌های شهرسازی، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
8. پورطاهری، مهدی (1389) کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در جغرافیا، تهران: انتشارات سمت.
9. پورطاهری، مهدی، حمدالله سجاسی قیداری و طاهره صادقلو (1391) «سنجش و اولویت‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک رتبه‌بندی براساس تشابه به حل ایده‌آل فازی، مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده»، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال 1، شماره 1: 1ـ32.
10. پورنجف، عبدالحسین، علی عمارلویی، راضی ناصری‌فر، ابراهیم محمدی كلهری و حسین محمدی (1386) «بررسی وضعیت عوامل زیست‌محیطی در ارتباط با سلامت جامعه شهری ایلام»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشكی ایلام، دوره 15، شماره 3: 49ـ54.
11. حسین محمدی، مریم و داریوش حیاتی (1388) «توسعة توریسم روستایی رویکردی نوین در جهت توسعه پایدار روستایی»، مجموعه مقالات همایش ملی توسعه روستایی، سومین کنگره ترویج و آموزش کشاورزی، انجمن ترویج و کشاورزی ایران، مشهد، 1388: 19ـ27.
12. درسنر، سیمون (1384) مبانی پایداری، ترجمه محمود دانشور کاخکی، سیاوش دهقانیان و فرخ دین قزلی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
13. درویشی، محسن، محمدشریف شریف‌زاده و غلامحسین عبدالله‌زاده (1393) «مسئولیتپذیری اجتماعی تعاونی‌ها، راهکاری در جهت توسعه پایدار روستایی»، اولین همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404، اصفهان، 1ـ7.
14. رسولی، اسحاق (1389) «مسئولیت اجتماعی شرکت‌های صنعتی و تجاری در حفاظت از محیط‌زیست»، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، شماره 60: 55ـ98.
15. رضوانی، محمدرضا (1376) «كاربرد مطالعات جغرافیایی در برنامه‌ریزی و توسعه سكونتگاه‌های روستایی كشور»، مجموعه خلاصه مقالات همایش پژوهش‌ها و قابلیت‌های علم جغرافیا در عرصه سازندگی، تهران.
16. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و سیدعلی بدری (1391) بنیان‌های نظریه‌ای الگوی توسعه‌ای روستای نمونه، تهران: انتشارات استانداری گیلان.
17. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و آقایاری هیر، محسن (1386) «سطح‌بندی پایداری توسعه روستایی: مطالعه موردی بخش هیر»، پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 39، شماره 61: 31ـ44.
18. رویایی، رمضانعلی و حسین مهردوست (1388) «بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی (بررسی موردی: مدیران تک‌پست سازمان صدا و سیما)»، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال 3، شماره 3: 43ـ59.
19. سفیری، خدیجه و اکرم چشمه (1390) «مسئولیتپذیری نوجوان و رابطة آن با شیوه‌های جامعه‌‌‌‌پذیری در خانواده»، فصلنامه جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، شماره 1: 103ـ130.
20. شافعی، رضا و نعمت‌الله عزیزی (1392) «مطالعة وضعیت مسئولیتپذیری اجتماعی سازمانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غرب کشور (طراحی یک الگوی ارزیابی)»، فصلنامة رفتار سازمانی در آموزش و پرورش، سال 1، شماره 2: 5ـ22.
21. شایان، حمید، سیدرضا حسین‌زاده و رضا خسروبیگی (1389) «ارزیابی پایداری توسعه روستایی مطالعه موردی: شهرستان کمیجان»، جغرافیا و توسعه، شماره 24: 101ـ120.
22. صالحی، صادق و لقمان امام قلی (1391) «مطالعه تجربی رابطه آگاهی و رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعه مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج)»، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال 3، شماره 1: 121ـ147.
23. صرافی، مظفر (1379)« شهر پایدار چیست؟» فصلنامه مدیریت شهری، دوره 1، شماره 4: 7ـ15.
24. صلواتی، عادل، مجتبی رستمی نوروزآباد، سامان رحمانی نوروزآباد و مصطفی باغبانیان (1393) «بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیتپذیری اجتماعی در تعاونی‌های روستایی شهرستان‌های سنندج و کامیاران»، فصلنامه تعاون و کشاورزی، سال 3، شماره 12: 157ـ177.
25. ضیاءپور، آرش، ندا کیانی‌پور و محمدرضا نیکبخت (1391) «تحلیل جامعه‌شناختی محیط‌زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری کرمانشاه»، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، سال 1، شماره 2: 55ـ67.
26. طالبی، ابوتراب و امیرحسین بحری‌پور (1393) «بررسی میزان چگونگی جمع‌گرایی در مسئولیتپذیری اجتماعی (مطالعه موردی: شهروندان شهر کاشان)»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 66: 37ـ72.
27. طالبی، ابوتراب و یوسف خوشبین (1391) «مسئولیتپذیری اجتماعی جوانان»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 59: 207ـ240.
28. عزمی، آئیژ و حسن مطیعی لنگرودی (1390) «مروری بر مشکلات زیست‌محیطی روستاهای ایران و راهکارهای حل این مشکلات»، فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 133: 101ـ115.
29. عسکریان، مصطفی (1385) «جایگاه فرهنگ‌های قومی در تربیت شهروند»، فصلنامه نوآوری‌‌های آموزشی، شماره 17، سال 5: 133ـ162.
30. عقیلی، سیدمحمود، غلامرضا خوش‌فر و صادق صالحی (1388) «سرمایه اجتماعی و رفتارهای زیست‌محیطی مسئولانه در شمال ایران (مطالعه موردی: استان‌های گیلان، مازندران و گلستان)»، مجله دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، جلد 16، ویژه نامه 1- الف: 236ـ250.
31. علی بیگی، امیرحسین (1385) توسعه پایدار و آرمان آموزش عالی، کرمانشاه: دانشگاه رازی.
32. فنی، زهره (1388) درآمدی بر توسعه، جهانی‌شدن و پایداری (جغرافیای توسعه)، تهران: انتشارات سازمان نیروهای مسلح .
33. فهیمی، عزیزالله (1387) «فلسفه حقوق محیط‌زیست و آثار آن»، فصلنامه دانشگاه قم، 1(3)، 108ـ117.
34. گروه منابع طبیعی و محیط‌زیست سازمان ملل متحد (ENR) و برنامه عمران ملل متحد (UNDP) (1384) راهبردهای مدیریت محیط‌زیست (EMS): راهنمای محیط‌زیست و توسعة پایدار، تهران: انتشارات دبیرخانه کمیته ملی توسعه پایدار.
35. گلاسر، ویلیام (1385) مدارس بدون شکست، ترجمه ساده حمزه و مژده حمزه تبریزی، تهران: آشیان.
36. مارنات، گری گراث (1378) راهنمای سنجش روانی، جلد دوم، چاپ سوم، ترجمه حسن پاشا شریفی و محمدرضا نیک خو، تهران: رشد.
37. مرکز مطالعات و خدمات شهری و روستایی وابسته به پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی (1385) وزارت کشور، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، 1ـ96.
38. مندل، رابرت (1377) چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
39. ولایی، عیسی (1384) الگوهای رفتار با طبیعت (محیط‌زیست) از دیدگاه قرآن و سنت، پایان‌نامه دکتری منتشرنشده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
40. Carrol, A. B. (1991) 'The Pyramid of Corporate Social Responsibility: toward the Moral Management of Organizational Stakeholders', Business Horizon; Vol. 34, No. 4: 39-48. [DOI:10.1016/0007-6813(91)90005-G]
41. Fisscher, O. & Nijhof, A. (2005) 'Implication of Business Ethics for Quality Management', The TQM Magazine, Vol. 17 No. 2: 150-160. [DOI:10.1108/09544780510583227]
42. Guardia, Miguel De La & Salvador Garrigues (2014) 'The Social Responsibility of Environmental Analysis', Trends in Environmental Analytical Chemistry, 3- 4: 7-13 [DOI:10.1016/j.teac.2014.09.001]
43. Havvey, T. (1995) 'An Education 21 Program: Orienting Environmental Education towards Sustainable Development and Capacity Building for Rio'- the Environmentalist, Volume 15, Issue 3, pp 202-210. [DOI:10.1007/BF01901576]
44. Jerlouk, D. (2007) Education and Society, Interpreter: Khajepour, G., Tehran: Research Institute of Social and Cultural Studies.
45. Sarkar Arani, M, R. & Maadandar Arani, A. (2009) Education and Development, Tehran: Ney Press.
46. Sarvestani, A. (2007) 'Views of Nature and Environmental Ethics with Emphasis on the Islamic Perspective', Ethical Issues in Science and Technology, 2: 59-72. (in Persian)
47. Shobeiri, Seyed M. & Abdollahi, S. (2009) Theories and Applications of Environmental Education, Tehran: Pyamenoor Press.
48. Stone, D. (2006) 'Sustainable Development: Convergence of Public Health and Natural Environment Agendas, Nationally and Locally', Public Health, 120: 1110-1113. [DOI:10.1016/j.puhe.2006.10.011]
49. UNESCO (2009) Belem Framework for Action: Sixth International Conference on Adult Education in Brazil, Use The Power and Capacity of Adult Education and Learning for Dynamic Future, Interprete Department of Education of UNESCO National Commission of Iran.
50. Yavuz Agan, Cemil Kuzey & Mehmet Fatil Acar (2014) 'The Relationships between Corporate Social Responsibility, Environmental Supplier Development, and Firm Performance', Journal of Cleaner Production, 1-10.
51. Zachary, J. et al. (1995) Sustainable Community Indicators: Guideposts for Local Planning, Community Environmental Council, Gildea Resource Center, USA.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
