شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 8، شماره 2 - ( 11-1396 )
جلد 8 شماره 2 صفحات 174-151 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghazinejad M, Khani Ushani N. (2018). Relationship between Identity Reflection and Tendency to Migrate from Iran: Study of Higher Education Students in Tehran State Universities. Social Problems of Iran. 8(2), 151-174.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2812-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2812-fa.html
قاضی‌نژاد مریم، خانی اوشانی نسرین. رابطه بین بازاندیشی در هویت و گرایش به مهاجرت از کشور (پژوهشی در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه های دولتی تهران)
مسائل اجتماعی ایران 1396; 8 (2) :174-151
1- ، maghazinejad@yahoo.com
چکیده: (3384 مشاهده)
در سالهای اخیر، مهاجرت از کشور به‌عنوان رفتاری رایج در میان طیفی از متخصصان و دانشجویان جوان دیده میشود. طبق آمار موجود، ایران در زمره کشورهایی است که دارای نرخ بالا و روند رو به افزایشی از مهاجرت نیروهای آموزش‌دیده و متخصص در دهههای اخیر است. نظر به اهمیت نیروی انسانی متخصص و جوان برای توسعه ملی، به‌ویژه در فرصت تاریخی‌‌ـ‌‌اجتماعی موسوم به «پنجره جمعیتی»، علل و عوامل خروج آنان مسئلهای مهم و درخور تأمل خواهد بود. پژوهش حاضر با رویکرد ساختارـ‌عاملیت و با هدف کندوکاو پیرامون دلایل ژرفتر موضوع، تغییر نظامهای معنایی، تحولات هویتی و بازاندیشی هویت در بستر تحولات ملی‌ـ‌جهانی را به‌عنوان یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر گرایش به مهاجرت در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بررسی کرده است. پژوهش به روش پیمایش انجام شده و دادهها به‌وسیله پرسش‌نامه، از 272 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی در چهار دانشگاه دولتی واقع در شهر تهران که به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شده بودند، جمعآوری شده است. نتایج نشان داد که 5/41 درصد دانشجویان مورد مطالعه، تمایل زیادی نسبت به مهاجرت داشتهاند که با افزایش میزان بازاندیشی در هویت بر میزان گرایش مذکور افزوده شده و بالعکس، با افزایش امکان تحقق عملیِ بازاندیشیِ ذهنی، از آن کاسته شده است. همچنین احساس امنیت هستیشناختی (متغیر واسط) با گرایش به مهاجرت از کشور (متغیر وابسته) رابطه منفی داشت. در مجموع، متغیرهای تحقق عملی هویت بازاندیشانه، احساس امنیت هستیشناختی و نیز متغیرهای زمینهایِ وضعیت تأهل و اشتغال، بیشترین تأثیر را بر گرایش به مهاجرت داشته و به‌عنوان متغیرهای پیشبینیکننده متغیر وابسته در رگرسیون چندمتغیره ظاهر شدهاند. همچنین موازی با رویکرد نظری مبنا، تحقق عملی بازاندیشی ذهنی در هویت نهایتاً احساس امنیت وجودی و استقرار ایمن در محیط زندگی را به دنبال داشت.
واژه‌های کلیدی: هویت، بازاندیشی در هویت، تحقق عملی هویت بازاندیشانه، امنیت هستیشناختی، گرایش به مهاجرت، تلاشهای گریز.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
دریافت: 1396/12/5 | پذیرش: 1396/12/5 | انتشار: 1396/12/5
دریافت: 1396/12/5 | پذیرش: 1396/12/5 | انتشار: 1396/12/5
فهرست منابع
1. اجاقلو، س و زاهدی، م. ج (1384) «بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 6 (4): 92ـ125.
2. افروغ، ع (1377) فضا و نابرابری اجتماعی (ارائة الگویی برای جدایی گزینی فضایی و پیامدهای آن)، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
3. الیوت، آ و ترنر، ب (1390) برداشت هایی در نظریة اجتماعی معاصر، ترجمة ف. ارشاد، تهران: جامعه¬شناسان.
4. اوبرای، آ. اس (1370) ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ، ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻰ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ، ترجمة ﻓ. ﺍﺭﺷﺎﺩ، ﺗﻬﺮﺍﻥ: ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻛﺎﺭ ﻭ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ.
5. برگر، پ و همکاران (1381) ذهن بی خانمان (نوسازی و آگاهی)، ترجمة م. ساوجی، تهران: نی.
6. پیری، ل و شهرآرای، م (1384) «بررسی رابطه سبک های هویت، ابراز وجود و سبک های رویارویی با فشار روانی»، فصلنامة مطالعات روان شناختی دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، شمارة 1 (2): 39ـ54.
7. جنکینز، ر (1381) هویت اجتماعی، ترجمة ت. یاراحمدی، تهران: شیرازه.
8. جواهری، ف و سراج زاده، س. ح (1383) «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان به مهاجرت به خارج از کشور»، مجلة دانشکده ادبیات و علوم انسانی، شمارة 13 (50 و 51): 53ـ88.
9. حسینی، ح (6 خرداد 1392) «گذار جمعیتشناختی، پنجره فرصت، پاداش جمعیتی»، دسترسی در http://www.demography.ir/Category/Areas-of-Population-Studies/Demographic-Transition
10. خواجه نوری، ب و سروش، م (1385) «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جوانان به مهاجرت به خارج از کشور»، مجلة علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارة 4 (7): 47ـ82.
11. دیکنز، پ (1377) جامعهشناسی شهری، ترجمة ح. بدوان، مشهد: آستان قدس رضوی.
12. ذکایی، م. س (1385) «جوانان، جهانی‌شدن و مهاجرت های بین المللی»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 7 (2): 41ـ75.
13. ساروخانی، ب و رفعت جاه، م (1383) «زنان و بازتعریف هویت اجتماعی»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 5 (2): 133ـ160.
14. سید امامی، ک (1390) «هویت ایرانی در گفتار جوانان»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 12 (1 و 2): 40ـ67.
15. صالحی عمران، ا (1385) «بررسی نگرش اعضای هیئت علمی نسبت به علل مهاجرت نخبگان به خارج از کشور»، مجلة نامة علوم اجتماعی، شمارة 28: 56ـ81.
16. صدیق سروستانی، ر. ا و قادری، ص. ا (1388) «ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی هویت دانشجویان بر مبنای مؤلفههای سنتی و مدرن»، فصلنامة تحقیقات فرهنگی، شمارة 2 (8): 35ـ65.
17. قانعیراد، م. ا (1388) «ناامنی هستیشناختی زندگی شهری در آثار روشنفکران ادبی‌ـ‌شهر تهران در دهههای چهل و پنجاه شمسی»، مطالعات اجتماعی ایران، شمارة 4 (6): 72ـ95.
18. کریمی، ج، محمدپور، ا و قادری، ص. ا (1391) «جامعهشناسی و مشکله هویت ایران»، فصلنامة مطالعات ملی، شمارة 13 (1): 29ـ57.
19. گیدنز، آ (1387) تجدد و تشخص، ترجمة ن. موفقیان، تهران: نی.
20. محسنی تبریزی، ع. ر و عدل، ع (1386) «بررسی عوامل روان شناختی اجتماعی مؤثر بر تمایل اعضای هیئت علمی دانشگاههای شهر تهران به مهاجرت به خارج»، نامة انجمن جمعیت‌شناسی، شمارة 2 (4): 70ـ98.
21. مشفق، م و میرزایی، م (1389) «انتقال سنی در ایران (تحولات جمعیت و سیاست گذاریهای اجتماعی‌‌ـ‌جمعیتی)»، فصلنامة جمعیت، شمارة 71 و 72: 1ـ22.
22. مقدس، ع. ا و شرفی، ز (1388) «بررسی عوامل برانگیزندة گرایش به مهاجرت های بینالمللی جوانان 18ـ30 ساله شهرهای شیراز‌ـ‌ارسنجان»، مجلة جامعهشناسی ایران، شمارة 10(1): 162ـ190.
23. موحد، م و نیازی، ص (1387) «رابطه میان گرایش دانشجویان دختر به مهاجرت خارج از کشور با ویژگی های فرهنگی آنان»، ماهنامة پژوهش زنان، شمارة 6 (1): 29ـ54.
24. ویكس، ج (1385) جمعیت ـ مقدمه بر مفاهیم و موضوعات، ترجمة ا. میرزایى، تهران: مؤسسه عالى آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزى.
25. نجاتی، م. ح (9 خرداد 1391) «گزارش روزنامه شرق، مدال‌آوران المپیادها رفتند»، شمارة 1541، دسترسی به صورت آنلاین در:
http://old.sharghdaily.ir/page/paper/91/03/09/11.htm
26. گزارش خبرگزاری دویچه وله آلمان (29 می 2012) «سیر صعودی مهاجرت نخبگان علمی ایرانی»، دسترسی به صورت آنلاین در: http://www.dw.com/fa-ir/a-15983053
27. گزارش پایگاه خبری آفتاب (25 دی 1389) «رتبه نخست ایران در بین 91 کشور در مهاجرت نیروی نخبه»، دسترسی به صورت آنلاین در:
http://aftabnews.ir/vdcevo8zvjh8z7i.b9bj.html
28. Carrington, W. J & Detragiache, E (1999) ‘How Extensive is the Brain Drain?’, Quarterly Magazine of the IMF, Finance and Development, 36 (2).
29. Everett, S. L (1966) ‘A Theory of Migration’, Demography, 3 (1): 47-57.
30. Guochu, Zh. G (2003) ‘Migration of Highly Skilled Chinese to Europe: Trends and Perspective’, International Migration, 41 (3): 73-97.
31. Hagen-Zanker, J (2008) ‘Why Do People Migrate? A Review of the Theoretical Literature’, MPRA Paper, Maastricht University (Netherlands), Paper No. 28197, posted 18, Available at: http: //mpra.ub.uni-muenchen.de/28197/.
32. Kalinowska, B. et al (2009) ‘Review of Chosen Migration Theories’, Economics and Competition Policy, 5 (14): 45-54.
33. Marcia, J. E (1980) ‘Identity in Adolescence’, in J. Adelson (Ed.), Handbook of Adolescent Psychology, NewYork: Wiley Publisher.
34. Nadia S. N (2011) ‘Causes and Solutions to Intellectual Brain Drain in Pakistan’, 6 (1): 30-55.
35. OECD (2013) International Migration Outlook, OECD Publishing, 1-420.
36. Salmani, D. et al (2010) ‘Impacts of Social Justice Perception on Elite Migration’, Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 4 (1): 43-62.
37. Vaughan, R & Carey, M (2000) ‘Peopling Skilled International Migration: Indian Doctors in the UK’, International Migration, 38 (1): 89-108.
38. World Bank (2011) Migration and Remittances Fact Book (2nd Edition). Washington: World Bank Publishing.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
