شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان ۱۴۰۳) منتشر شد
جستجو در مقالات منتشر شده
۲ نتیجه برای آسیبهای اجتماعی
سید مهدی اعتمادی فر، بهنام لطفی خاچکی، منصوره مهدیزاده،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۴ )
چکیده
سرمایه اجتماعی از جمله مفاهیم میانجی تعیینکننده در تبیین زمینههای اجتماعی مختلف همچون آسیبها و انحرافات اجتماعی است که همزمان با پیچیدهترشدن و افزایش تغییرات در سطوح و ابعاد مختلف، کاربرد بیشتری نیز میان اندیشمندان اجتماعی یافته است. در پژوهش حاضر بر بعد خانوادگی این مفهوم تأکید شده است که منبعث از روابط اجتماعی افراد با خویشاوندان یا بستگان درجه اول است. هدف از مقاله نیز بررسی سازوکارهای اجتماعی مربوط به این بعد از «سرمایه اجتماعی» و تأثیر آن بر میزان انحرافات اجتماعی موجود در جامعه است. روش اصلی به منظور پاسخگویی به پرسش تحقیق، تحلیل ثانویه دادههایی است که در سطح ملّی و به تفکیک استانها در دو دسته در دسترس بودهاند: دسته اول مربوط به پیمایش ملّی با شانزدههزار نمونه بوده است که در اواخر سال ۱۳۸۹ انجام شده و تا اوایل سال۱۳۹۰ به طول انجامیده است؛ دسته دوم مجموعه اطلاعات ثبتی مربوط به آمار وقوع جرائم، انحرافات و آسیبهای اجتماعی مختلف در سال ۱۳۸۹ بوده است که از نهادهای رسمی مربوط (از جمله وزارت کشور، شواریعالی انقلاب فرهنگی، معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، نیروی انتظامی و مرکز آمار ایران) اخذ شدهاند. نتایج پژوهش حاکی از معناداری تأثیر سرمایه اجتماعی خانوادگی بر میزان کلی انحرافات اجتماعی در استانهای کشور است.
جعفر هزارجریبی، الهام مرادینژاد،
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
چکیده
وجود و تداوم فقر، مانعی جدی برای پیشرفت جامعه است؛ ازاینرو لزوم شناخت و مبارزه با آن از اهداف نخستین حکومتها انگاشته میشود. گستردگی پژوهشهای در پیوند با فقر همراه با گوناگونی حوزههای علمی در این زمینه، تجمیع نتایج و بازبینی نظاممند در این زمینه را بایسته کرده است. پژوهش حاضر با روششناسی کیفی از نوع فراترکیب، به بررسی پژوهشهای مرتبط با فقر در مقالات منتشرشدۀ پژوهشگران ایرانی در بازۀ زمانی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ پرداخته است. از میان ۱۵۰ اثرِ منتشرشده در بازۀ زمانی موردنظر، تعداد ۴۰ مقالۀ علمی-پژوهشی برای تجمیع و برونآوری دادهها گزینش شد. یافتهها نشان داد؛ بیشترین پژوهشها در حوزۀ فقر مربوط به رشتۀ اقتصاد است. از دیدگاه روششناسی، پارادایم کمّی از نوع الگوی اقتصادسنجی حاکم است. بیشترِ تحقیقات کمّی، فقر را از دریچۀ آمار و نقشه بررسی کردهاند، بازنمایی فقر در جامعه و آشکارا نمودن تجربیات زیستۀ فقرا، چندان مورد توجه نبوده است. در بخش موضوعی، بیشتر تحقیقات در چهارچوب فقر عمومی (درآمد و معیشت) انجام شدهاند. باوجوداینکه پژوهشهای کیفی پیرامون فقر روبه فزونی است، اما اینگونه مطالعات با بهرهگیری از دادهها و یا تحلیل آثارِ ازقبلموجود انجام شده است که پیوستگی نزدیک و میدانی با مسئلۀ پژوهش ندارند. همچنین، در حوزۀ موضوعی با کمبود تحقیقات فقرپژوهی در حوزۀ زنان، کودکان، فقر قابلیتی، فقر پنهان و طبیعیسازی این مسئله بهعنوان بخشی از تجربۀ زندگی روزمره در اثر رخدادهای اجتماعی خاص (کرونا، تحریم اقتصادی و تورم افسارگسیخته) روبرو هستیم. درنهایت، نتایج پژوهشهای مختلف؛ نمایانگر گسترش روزافزون فقر در سراسر جامعه در سالهای پایانی دهۀ ۹۰ و شکلگیری ریخت و تجربۀ نوینی از فقر در میان گروههای اجتماعی تحت عنوان «فقر همهگستر» است که شرایط کنونی جامعه ازجمله ضعف وضعیت اقتصادی، کاهش رفاه اجتماعی و گسترش آسیبهای اجتماعی میتوانند پیامدهای آن در نظر گرفته شوند