شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان 1403) منتشر شد
دوره 15، شماره 4 - ( 10-1403 )
جلد 15 شماره 4 صفحات 194-161 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
taleban M. (2024). Class and Religious Commitment in Iran: Testing Competing Hypotheses. Social Problems of Iran. 15(4), 161-194. doi:10.61186/jspi.15.4.5
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3772-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3772-fa.html
طالبان محمدرضا. طبقه و التزام دینی در ایران: آزمون فرضیات رقیب مسائل اجتماعی ایران 1403; 15 (4) :194-161 10.61186/jspi.15.4.5
دانشیار گروه جامعه‌شناسی، پژوهشکدهٔ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران ، qtaleban@gmail.com
چکیده: (168 مشاهده)
این مسئله و پرسش که آیا و چگونه دینِ افراد ارتباطی با موقعیت یا جایگاه آنان در نظام قشربندی اجتماعی دارد، از حیث تاریخی موضوعی موردعلاقۀ جامعه‌شناسان در چرخه‌های مختلف زمانی این رشتۀ علمی از ابتدای تکوین تاکنون بوده است. مرور ادبیات تئوریک در این حوزۀ مطالعاتی نشان داد که پاسخ‌های علمی به پرسش مذکور را می‌توان به‌طورکلی ذیل دو نظریۀ محرومیت و قدرت نسبی در جامعه‌شناسی دین یافت که پیش‌بینی‌های متضادی را در مورد نحوۀ توزیع سطوح التزام دینی در نظام قشربندی اجتماعی ارائه می‌دهند. این مقالۀ پژوهشی به‌منظور آزمون تجربی فرضیات رقیب منبعث از دو نظریۀ محرومیت و قدرت نسبی در تبیین چگونگی ارتباط طبقه و التزام دینی تدوین گردید. در همین راستا، این فرضیه‌های رقیب با داده‌های حاصل از پیمایش ملّی با ۸۲۵۰۰ نفر از ایرانیان مسلمان مقابله شد تا میزان انطباق و تناظرشان با شواهد تجربی مورد ارزیابی قرار گیرد. یافته‌های تحقیق نشان داد که ارتباط طبقه با التزام دینی در میان مردم ایران عمدتاً در جهتی سازگار با تئوری محرومیت بوده و برای مدعای اصلی نظریۀ مزبور دلالت تأییدی داشته است. افزون بر آن، چون مدعای اصلی نظریۀ قدرت نسبی متضمن فرضیۀ متضاد و مانعه‌الجمع با نظریۀ محرومیت است، تأیید تجربی نظریۀ محرومیت منطقاً مستلزم رَد نظریۀ متضادش یعنی نظریۀ قدرت نسبی بوده است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
جامعه‌شناسی دین
دریافت: 1403/5/31 | پذیرش: 1403/9/25 | انتشار: 1403/11/12
دریافت: 1403/5/31 | پذیرش: 1403/9/25 | انتشار: 1403/11/12
فهرست منابع
1. افروغ، عماد (1377). فضا و نابرابری اجتماعی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
2. اسکیس، ریچارد (1389). طبقه (ندا رضایی، مترجم). تهران: آشیان.
3. بیکر، ترز (1377). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی (هوشنگ نایبی، مترجم). تهران: روش.
4. پالس، دانیل (1389). هفت نظریه در باب دین (محمدعزیز بختیاری‌رضایی، مترجم). تهران: آشیان.
5. زاهدی‌مازندرانی، محمدجواد، بابایی، امید، ملکی، امیر و خطیبی، اعظم (1402). تأثیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی بر دین‌داری: فراتحلیل پژوهش‌های دین‌داری در دو دهه اخیر در ایران. اسلام و علوم اجتماعی، 3(30)، 155-127.
6. کرامپتون، رزماری (1396). طبقه و قشربندی اجتماعی (هوشنگ نایبی، مترجم). تهران: نی.
7. طالبان، محمدرضا (1391). ارزیابی تجربی نظریه محرومیت در تبیین دین‌داری. مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، 1، 57-33.
8. همپل، کارل (1369). فلسفه علوم طبیعی (حسین معصومی‌همدانی، مترجم). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
9. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1396). وضعیت اجتماعی- فرهنگی و اخلاقی جامعه ایران. دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
10. Alston, Jon & William McIntosh (1979). An assessment of the determinants of religious participation, The Sociological Quarterly, 20: 49-62
11. Ballarino, Gabriele & Cristiano Vezzoni (2012). Social Stratification and Church Attendance in Contemporary Italy. In: Religion, Work, and Inequality, vol. 23, Research in the Sociology of Work. Bingley, UK: Emerald Group Publishing Limited.
12. Borgatta, Edgar & Rhonda Montgomery (2000). Encyclopedia of Sociology. 2nd ed, Macmillan Reference USA.
13. Davidson, James (1977). Socioeconomic status and ten dimensions of religious commitment, Sociology and Social Research, 61: 462-85
14. Davidson, James and Ralph Pyle (2006). "Social Class", in: Handbook of Religion and Social institutions, Edited by Helen Rose Ebaugh, Springer, Inc. pp: 185- 205.
15. Davidson, James and Ralph Pyle (2011). Ranking Faiths: Religious Stratification in America, Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers.
16. Davis, Nancy and Robert Robinson (1996). Are the Rumors of War Exaggerated? Religious Orthodoxy and Moral Progressivism in America, American Journal of Sociology, 102 (3) 756-787.
17. Demerath, N. J., III. (1965) Social class in American Protestantism, Chicago: Rand McNally & Company.
18. Dittes, James (1971). Some Parallels in the Career of Church-sect and Extrinsic- intrinsic, Journal for the Scientific Study of Religion, 10: 375 – 383.
19. Glock, Charles & Rodney Stark (1965). Religion and Society in Tension, Chicago: Rand McNally & Company.
20. Grusky, David (2000). Social Stratification. In Edgar Borgatta & Rhonda Montgomery (Eds.), Encyclopedia of Sociology (Pp: 2807- 2821). Macmillan Reference US.
21. Grusky, David (2015) "Social Cass", In James Wright (Ed.), International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Pp: 755- 759). Elsevier Ltd.
22. Hollinger, F. & Muckenhuber, J. (2019) Religiousness and existential insecurity: A cross-national comparative analysis on the macro-micro level, International Sociology, 34 (1) 19–37.
23. Hoge, Dean and Jackson Carroll (1978) Determinants of commitment and participation in suburban Protestant churches, Journal for the Scientific Study of Religion, 17: 107-127.
24. Hughes, Kahryn & Anna Tarrant (2019) Qualitative Secondary Analysis, SAGE Publications Ltd.
25. Iannaccone, Laurence (1997). Skewness Explained: A Rational Choice Model of Religious Giving, Journal for the Scientific Study of Religion, 36 (2), 141-157.
26. Jacobson, Cardell (1999). Denominational and Racial and Ethnic Differences in Fatalism, Review of Religious Research, 41 (1), 9–20.
27. Kiecolt, Jill & Laura Nathan (1990) Secondary Analysis of Survey Data, Sage University Paper.
28. Keister, Lisa (2003) Religion and Wealth: The Role of Religious Affiliation and Participation in Early Adult Asset Accumulation, Social Forces, 82 (1), 175–207.
29. Keister, Lisa (2008) Conservative Protestants and Wealth: How Religion Perpetuates Asset Poverty, American Journal of Sociology, 113 (5), 1237–71.
30. Keister, Lisa (2011). Faith and Money: How Religion Contributes to Wealth and Poverty, Cambridge University Press.
31. Long, Adam Layton (2014). Income Inequality and Religion, A dissertation submitted to the faculty of the University of North Carolina at Chapel Hill in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Department of Sociology.
32. McKinnon, Andrew (2017). Religion and Social Class: Theory and Method After Bourdieu, Sociological Research Online, 22 (1), 15, Published: 28 Feb 2017.
33. Mueller, Charles and Weldon Johnson (1975). Socioeconomic status and religious participation, American Sociological Review, 40, 785-800.
34. Niebuhr, Richard (1929) The Social Sources of Denominationalism, New York: Henry Holt.
35. Norris, Pippa and Ronald Inglehart (2011). Sacred and Secular: Religion and Politics Worldwide, Cambridge University Press.
36. Pope, Liston (1948) Religion and the Class Structure, Annals of the American Academy of Political and Social Science, 256, 84–91.
37. Riesebrodt, Martin (2010). The Promise of Salvation: A Theory of Religion, University of Chicago Press.
39. Ritzer, George and Michael Ryan (2011). The concise encyclopedia of sociology, Blackwell Publishing Ltd.
40. Roberts, Michael & James Davidson (1984). The Nature and Sources of Religious Involvement, Review of Religious Research, 25: 334-350.
41. Roof, W. C. & McKinney, W. (1987) American mainline religion, New Brunswick: Rutgers University Press.
42. Ruiter, Stijn & Frank van Tubergen (2009). Religious Attendance in Cross National Perspective: A Multilevel Analysis of 60 Countries, American Journal of Sociology, 115(3), 863–95.
43. Scheve, Kenneth and David Stasavage (2006). Religion and Preferences for Social Insurance, Quarterly Journal of Political Science, 1, 255–86.
44. Smith, Christian & Robert Faris (2005). Socioeconomic Inequality in the American Religious System: An Update and Assessment, Journal for the Scientific Study of Religion, 44(1), 95–104.
45. Smith, Christian (2017). Religion: What it Is, How it Works, and Why it Matters, Princeton University Press.
46. Solt, Fredrick, Philip Habel, and Tobin Grant (2011). Economic Inequality, Relative Power and Religiosity, Social Science Quarterly, 92(2), 447–65.
47. Solt, Frederick (2013). Reversing the Arrow? Economic Inequality's Effect on Religiosity, Department of Political Science University of Iowa.
48. Stark, Rodney (1972). The economics of piety: religious commitment and social class. In Thielbar and Feldman (Eds.), Issues in Social Inequality (483-503). Boston: Little, Brown.
49. Stark, R. & Finke, R. (2000) Acts of faith: Explaining the human side of religion, Berkeley: University of California Press.
50. Stark, Rodney (2003). Upper class asceticism: Social origins of ascetic movements and medieval saints. Review of Religious Research, 45, 5–19.
51. Stark, Rodney (2015). Sociology of religion. Baylor University Press.
52. Stolz, Jorg (2009). Explaining Religiosity: Towards a Unified Theoretical Model, The British Journal of Sociology, 60(2), 345-376.
53. Stolz, Jorg (2020) Secularization theories in the twenty-first century, Social Compass, 67 (2) 1–27.
54. Troeltsch, E. (1931) The social teaching of the Christian churches, 2 vols. New York, Macmillan.
55. Welch, Kevin (1981) An interpersonal influence model of traditional religious commitment, The Sociological Quarterly, 22, 81-92.
56. Wimberley, Dale (1984). Socioeconomic Deprivation and Religious Salience: A Cognitive Behavioral Approach, The Sociological Quarterly, 25(2), 223-238.
57. Weber, Max (1958). From Max Weber: Essays in Sociology, edited by Hans Heinrich Gerth and C. Wright Mills, Oxford University Press.
58. Weber, Max (1966). Sociology of Religion, London: Methuen
59. Wright, Erik Olin (1993). Typologies, Scales and Class Analysis: A Comment on Halaby and Weakliem, American Sociological Review, 58(1), 31-34.
60. Wright, Erik Olin (2005). Approaches to Class Analysis, Cambridge University Press.
61. Wright, Erik Olin (2008). Logics of Class Analysis. Chapter 11, In: Social Class: how does it work? edited by Annette Lareau and Dalton Conley, New York: Russell Sage Foundation.
62. Wuthnow, R. (1988) Sociology of religion. In: N. J. Smelser, (Ed.), Handbook of sociology (pp. 473–509) Beverly Hills: Sage.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
