شمارۀ جدید فصلنامه (تابستان 1403) منتشر شد
دوره 14، شماره 1 - ( 7-1402 )
جلد 14 شماره 1 صفحات 260-237 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karami M, Ghazinejad M, Azam Azadeh M. (2023). Religious identity and social status: feeling of social exclusion among Shia and Sunni students (Case study: students of social science of Tehran universities). Social Problems of Iran. 14(1), 237-260. doi:10.61186/jspi.14.1.237
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3631-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3631-fa.html
کرمی مهناز، قاضی‌نژاد مریم، اعظم آزاده منصوره. تبیین رابطهٔ هویت مذهبی و موقعیت اجتماعی با احساس طرد اجتماعی در بین دو گروه دانشجویان شیعه و سنّی
(مطالعه موردی: دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران) مسائل اجتماعی ایران 1402; 14 (1) :260-237 10.61186/jspi.14.1.237
1- دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی، دانشگاه الزهرا ، mhnz67@gmail.com
2- دانشیار جامعه‌شناسی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه الزهرا
2- دانشیار جامعه‌شناسی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه الزهرا
چکیده: (969 مشاهده)
به‌رغم این‌که نابرابری، فاصله و طردشدگی اجتماعی در جوامع وجود داشته است، نمی‌توان از تأمل در چرایی، چگونگی و پیامدهای آن برای گروه‌های مختلف و نظام‌های اجتماعیِ دارای تنوع و تکثر امروز، چشم‌پوشی کرد. وضعیت پیچیده و آسیب‌زای طرد اجتماعی زمانی اتفاق می‌افتد که افراد یا گروه‌ها، نمی‌توانند در فعالیت‌های معمولِ جامعه، خواه ازنظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و یا به خاطر جدایی مکانی به‌طورکامل مشارکت کنند. پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطهٔ هویت مذهبی و احساس طرد اجتماعی با در نظر گرفتن متغیر واسط موقعیت اجتماعی در میان دو گروه دانشجویان شیعه و سنّی و بهره‌گیری از سه رویکرد نظری همبستگی، تخصصی‌سازی و انحصاری و نیز نظریه‌های دورکیم، مارکس، وبر، گیدنز، جیبرون، بوردیو و زیبرا انجام شده است. نمونۀ آماری شامل ۲۶۹ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده‌های علوم اجتماعی سه دانشگاه علامه طباطبایی، تهران و شهید بهشتی بوده است. مطابق نتایج تحلیل‌های دومتغیری، بین میزان هویت مذهبی با احساس طرد اجتماعی رابطهٔ مستقیم و بین موقعیت اجتماعی و احساس طرد اجتماعی رابطهٔ معکوس وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندمتغیره بیانگر آن است که متغیرهای واردشده به معادله توانسته‌اند بیش از یک سوم از واریانس احساس طرد اجتماعی در بین دانشجویان را تبیین کنند. نتایج تحلیل مسیر نیز حاکی از آن است که متغیرهای هویت مذهبی و قومیت رابطهٔ مستقیم و متغیر موقعیت اجتماعی رابطهٔ معکوسی با احساس طرد اجتماعی دارند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
سیاست‌گذاری و رفاه اجتماعی
دریافت: 1400/2/12 | پذیرش: 1402/7/6 | انتشار: 1402/7/17
دریافت: 1400/2/12 | پذیرش: 1402/7/6 | انتشار: 1402/7/17
فهرست منابع
1. آرون، ریمون (1381). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی. ترجمه باقر پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
2. اخلاقی‌پور، منصور (1389). «بررسی جامعه‌شناختی فاصله اجتماعی بین شهروندان بومی با اقلیت‌های غیربومی در شهر بندرعباس». پژوهش‌نامه فرهنگی هرمزگان، 1(5)، 94-63.
3. حاجیانی، ابراهیم (1380). «مسئله وحدت ملی و الگوی سیاست قومی در ایران». فصلنامه مطالعات راهبردی، 4(1)، 119.
4. حبیب‌پور گتابی، کرم و صفری‌شالی، رضا (1396). راهنمای جامع کاربردی SPSS در تحقیقات پیمایشی. چاپ ششم، تهران: لویه.
5. حمیدیان، اکرم؛ زاهدی، محمدجواد؛ ملکی، امیر و انصاری، ابراهیم (1394). «بررسی رابطهٔ نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی و طرد اجتماعی گروه‌ها در کلان‌شهر اصفهان». دوفصلنامه جامعه‌شناسی اصفهان، 4(6)، 32-1.
6. دواس، دی. ای. (1382). پیمایش در تحقیقات اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نی.
7. زیبرا، مارتین (1385). نظریه‌های جامعه‌شناسی طردشدگان اجتماعی. ترجمه: سیدحسن حسینی، تهران: آن.
8. زارع‌شاه‌آبادی، اکبر و بلگوریان، مستانه (1393). «بررسی رابطهٔ طرد اجتماعی و بزهکاری در میان دانشجویان دختر دانشگاه یزد». مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، 4(2)، 286-265.
9. شایگان، داریوش (1380). افسون زدگی جدید: هویت چهل‌تکه و تفکر سیار. ترجمه فاطمه ولیانی. تهران: فرزان روز.
10. طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل و فریدون، کامران (1391). «عوامل اجتماعی موثر بر احساس نابرابری های اجتماعی و پیامدهای آن‌ها در شهر تهران». نشریه پژوهش اجتماعی، 5(14)، 100-75.
11. عبداللهی، محمد و قادرزاده، امید (1383). «فاصلۀ قومی و عوامل مؤثر بر آن در ایران». فصلنامه علوم اجتماعی، 10(24)، 36-1.
12. غفاری، غلامرضا و تاج‌الدین، محمدباقر (1384). «شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی». فصلنامه علمی، پژوهشی رفاه اجتماعی، 4(17)، 52-29.
13. فکوهی، ناصر (1389). همسازی و تعارض در هویت و قومیت. تهران: گل‌آذین.
14. فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا (1389). «وضعیت طرد اجتماعی زنان فقیر روستایی». مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، 1، 174-143.
15. فیروزآبادی، سیداحمد و صادقی، علیرضا (1392). طرد اجتماعی؛ رویکردی جامعه‌شناختی به محرومیت. تهران: جامعه‌شناسان.
16. قاضی‌نژاد، مریم (1389). طرد اجتماعی جوانان؛ علل و پیامدها. جلد دوم. تهران: مرکز مطالعات کودکان و نوجوانان دانشگاه الزهرا.
17. قاضی‌نژاد، مریم و اکبرنیا، الهه (1396). «دین‌داری: مدارای اجتماعی یا فاصله اجتماعی (پیمایشی در میان مسلمانان و مسیحیان شهر تهران)»، مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 6(1)، 40-21
18. کاستلز، مانوئل (1382). عصر اطلاعات پایان هزاره، مترجم احمد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
19. غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (1389). «چرخش مفهومی و نظری از فقر به سازه مطرودیت اجتماعی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، 4(17)، 66-35.
20. کرلینجر، فرد (1366). نگرش علمی در علوم رفتاری. عزت‌الله کیوان، نامه پژوهشکده، 2(1)، 35-19.
21. گیدنز، آنتونی (1386). راه سوم. ترجمه منوچهر صبوری کاشانی، تهران: شیرازه.
22. هزارجریبی، جعفر و آستین‌فشان، پروانه (1388). «بررسی عوامل مؤثر بر نشاط اجتماعی با تأکید بر استان تهران»، جامعه‌شناسی کاربردی، 20(1)، 146-119.
23. محمودزاده رضایی، سبحان (1391). زمینه‌های واگرایی فرهنگی و خشونت سیاسی در میان اهالی سُنّی‌مذهب بلوچستان، کردستان و منطقه ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه‌طباطبایی.
24. محمدی، سوما (1396). قومیت، مذهب و فرصت‌های شغلی (مطالعه موردی: افراد 15 تا 64 شهر سنندج). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
25. نواح، عبدالرضا؛ نبوی، سیدعبدالحسین و حیدری، خیری (1396). «قومیت و احساس طرد اجتماعی، مخاطرات اجتماعی پیش رو (مورد مطالعه، قوم عرب شهرستان اهواز)»، جامعه‌شناسی ایران، 17(4)، 104-74.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
