دوره 13، شماره 2 - ( 12-1401 )
جلد 13 شماره 2 صفحات 43-27 |
برگشت به فهرست نسخه ها
استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، M.bitarafan@khu.ac.ir
چکیده: (610 مشاهده)
انقلاب مشروطیت زمینۀ توسعۀ مفاهیم مدرن در بستر اجتماع را فراهم کرد و هیجان‌های ناشی از آن، باعث تأسیس ده‌ها روزنامه و انجمن مستقل شد. این مسئله ازآن‌جهت اهمیت دارد که تا پیش از آن به‌جز چند نشریه و انجمن وابستۀ دولتی، فرصتی برای عرض‌اندام طبقۀ متوسط باسواد شهری وجود نداشت؛ بنابراین هر فرد و دسته‌ای با تأسیس روزنامه و انجمن به نشر عقاید خود پرداخت و این تکثر مسبب تأویلات گوناگون از مفاهیم مدرن شد. در این میان، مشروطه‌خواهان دست بالا را داشتند و بیش از 90درصد رسانه‌های شهری در اختیار آنان بود. در مقابل چند روزنامۀ محافظه کار-سنت‌گرا هم وجود داشت که از نظر محتوایی و تحلیل مفاهیم جدید، فقط روزنامۀ اقیانوس ارزش بررسی و تدقیق دارد. این روزنامه با سردبیری عبدالرحیم الهی روحانی اندیشمند و فکور، به مبارزه با تأویل اندیشه‌های مدرن از سوی مشروطه‌خواهان پرداخت.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد او با تأثر از آرای اندیشمندان اروپایی، آزادی را در قید قانون تعریف و در مقابل قانون را بر مبنای شریعت تفسیر کرد. با این حربه، هم رفتار مشروطه‌خواهان تندرو را معارض آزادی مصرح در قانون اساسی نشان داد و هم مقام سلطنت را (بر مبنای همان قانون) مقدس نمایاند. این نوشتار با بررسی مفهوم آزادی در آرای اندیشمندان اروپایی، هم مبحث هم‌زمانی و توسعۀ زمانمند آن را در نظر دارد و هم تأثیر آن و یا خلاف آن را در محتوای روزنامۀ اقیانوس نشان می‌دهد.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد او با تأثر از آرای اندیشمندان اروپایی، آزادی را در قید قانون تعریف و در مقابل قانون را بر مبنای شریعت تفسیر کرد. با این حربه، هم رفتار مشروطه‌خواهان تندرو را معارض آزادی مصرح در قانون اساسی نشان داد و هم مقام سلطنت را (بر مبنای همان قانون) مقدس نمایاند. این نوشتار با بررسی مفهوم آزادی در آرای اندیشمندان اروپایی، هم مبحث هم‌زمانی و توسعۀ زمانمند آن را در نظر دارد و هم تأثیر آن و یا خلاف آن را در محتوای روزنامۀ اقیانوس نشان می‌دهد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
جامعه‌شناسی سیاسی
دریافت: 1400/11/26 | پذیرش: 1401/8/14 | انتشار: 1402/2/16
دریافت: 1400/11/26 | پذیرش: 1401/8/14 | انتشار: 1402/2/16
فهرست منابع
1. انقلاب جدید. (5 رمضان 1325). مساوات، شماره 1.
2. پارلمان مسلک نیاز دارد. (5 صفر 1326). مساوات، شماره 16.
3. حریت - آزادی. (24 ربیع‌الثانی 1326). اقیانوس. شماره 2.
4. خیانت‌کار هر وقت باشد به‌جزای خود خواهد رسید. (10 ربیع‌الاول 1326). مساوات، شماره 20.
5. در تقسیم آزادی برحسب مفهوم. (1 جمادی‌الاول 1326). روزنامۀ اقیانوس. شماره 3.
6. در تقسیم آزادی قانونی. (22 جمادی‌الاول 1326). روزنامۀ اقیانوس، سال اول، شماره 6.
7. صدقی، ناصر (1382). «نقد و بررسی آرا و اندیشه‌های عبدالرحیم الهی (از علمای عصر مشروطه) دربارۀ - قانون و مجلس شورا». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 73:
8. کانت، امانوئل (1971). تمهیدات. ترجمه: غلامعلی حداد عادل (1370). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
9. کرنستون، موریس (بی‌تا). تحلیلی نوین از آزادی (چاپ چهارم). ترجمه: جلال‌الدین علم (1354). تهران: امیرکبیر.
10. منتسکیو، شارل (بی‌تا). روح القوانین (چاپ ششم). ترجمه: علی‌اکبر مهتدی (1349). تهران: امیرکبیر.
11. - Bitarafan, Mohammad; Yazdani, Sohrab and Sheiban, Hossein. (2019). Controversy over the concept freedom during the Iranian constitutional revolution 1906-09, British Journal of Middle Eastern Studies, No.1. [DOI:10.1080/13530194.2017.1361316]
12. Carmichael, D. (1990). Hobbes on Natural Right in Society: The "Leviathan" Account, Canadian Journal of Political Science, 23(1): 3-21. [DOI:10.1017/S0008423900011598]
13. Hansen, M. (2010). Democratic Freedom and the Concept of Freedom in Plato and Aristotle, Greek, Roman, and Byzantine Studies, 50(1): 1-27. https://grbs.library.duke.edu/article/view/13041
14. Hobbes, T. (1983). De Cive: Philosophical Rudiments Concerning Government and Society. Clarendon Press.
15. Hobbes, T. (1839). Of Liberty and Necessity, A Treatise, Wherein All Controversy Concerning Predestination, Election, Free Will, Grace, Merits, Reprobation, etc. Is Fully Decided and Cleared, Manchester, Heywood, Newcastle, Guest and Birmingham. W.B. for F. Eaglesfield.
16. Locke, J. (1836). An Essay Concerning Human Understanding. T. Tegg and Son.
17. Locke, J. (1821). Two Treatises of Government, Printed for Whitmore and Fenn. Charing Cross and C. Brown.
18. Manent, P. (1996). An Intellectual History of Liberalism. Princeton University Press.
19. Mill, J. (1859). On Liberty. John W. Parker and Son.
20. Pettit, P. (2005). Liberty and Leviathan. Politics Philosophy & Economics, 4(1): 131-151. [DOI:10.1177/1470594X05049439]
21. Rodriguez, J. (2007). The Historical Encyclopedia of World Slavery: A-K, Vol. II, L-Z.
22. Rohlf, M. (2016). Immanuel Kant. The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Editor: Edward N. Zalta. https://plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/kant.
23. Spicer, M. (2014). John Stuart Mill's Views on Liberty, Contestation, and Individuality and Their Implications for Public Administration. Cleveland State University, Urban Publications.
24. Mill, J. (1988). On Liberty and Considerations on Representative Government. Edited by H.B. Acton. Dent.
25. Spitz, D. (1953). Some Animadversions on Montesquieu's Theory of Freedom, Ethics, 63(3): 207-213.
https://doi.org/10.1086/290883 [DOI:10.1086/290883.]
26. Tuckness, A. (2016). Locke's Political Philosophy. The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (Ed.). https://plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/locke-political/>.
27. Walsh, M. (1997). Aristotle's Conception of Freedom. Journal of the History of Philosophy, 35(4): 495-507.
https://doi.org/10.1353/hph.1997.0081 [DOI:10.1353/hph.1997.0081.]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |