دوره 13، شماره 1 - ( 6-1401 )
جلد 13 شماره 1 صفحات 130-109 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه کُردستان و پژوهشگر پژوهشکده کُردستان‌شناسی ، o.ghaderzadeh@uok.ac.ir
2- کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه کُردستان
2- کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه کُردستان
چکیده: (908 مشاهده)
خشونت جنسیتی بر نامتقارن بودن روابط اجتماعی زنان و مردان در عرصه‌های مختلف دلالت دارد. در مطالعات انجام‌شده، این پدیده اغلب از منظر زنان مورد مطالعه قرارگرفته و نگرش مردان در این مورد کمتر بررسی شده است. پژوهش حاضر با مراجعه به تجربۀ مردان دربارۀ خشونت جنسیتی، به شناسایی زمینه‌ها و دلایل بروز این رفتار و بررسی پیامدهای آن در زندگی فردی و اجتماعی زنان می‌پردازد. این مطالعه با روش‌شناسی کیفی و روش نظریهٔ زمینه‌ای در میان نمونه‌ای از مردان سنندجی انجام شده است. برای انتخاب نمونه‌ها، از روش نمونه‌گیری هدفمند و حداکثر تنوع و برای گردآوری داده‌ها از مصاحبهٔ نیمه‌ساخت‌یافته استفاده شده است. نمونهٔ پژوهش، متشکل از 30 نفر از مردان 32 تا 46 سالۀ سنندجی است.
نتایج بیانگر آن است که زمینه‌هایی چون پدرسالاری، جامعه‌پذیری جنسیتی و نادیده‌انگاری در بروز خشونت جنسیتی نقش دارند. در این میان، خلأ و ضعف قانون و اهمال کارگزاران نهادی، تفاوت اجتماعی و فرهنگی زوجین و محدودیت اختیار به‌عنوان زمینۀ تسهیلگر و ناهماهنگی و فشار ساختاری، انتظارات پایان‌ناپذیر، شبکه‌های اجتماعی و صنعت مستهجن‌نگاری به‌منزله شرایط مداخله‌گر عمل کرده‌اند. بازسازی معنایی تجربه و درک مردان بر عواملی مانند عادی شدن خشونت، ناامنی فضای عمومی، زنان به‌مثابۀ محرک و هراس از سیطر زنان دلالت دارد. در نگاه مردان موردمطالعه، زنان برای مواجهه با خشونت به راهبردهایی چون کتمان، ترس از انگشت‌نما شدن، استیصال، مواجهۀ عاطفی، مساوات‌طلبی و به چالش کشیدن اقتدار مردانه متوسل می‌شوند که پیامدهایی چون اختلال روانی، درماندگی آموخته‌شده، انزوای اجتماعی، نابسامانی و تعارض در خانواده، تسری بی‌اعتمادی، تلافی و انتقام برای زنان در پی دارد. مقولۀ هسته یعنی «خشونت جنسیتی به‌مثابۀ تداوم فرادستی مردان» بر خشونت نمادین و نهادی در مورد زنان در عرصه‌های غیررسمی، عمومی و نهادی دلالت دارد.
نتایج بیانگر آن است که زمینه‌هایی چون پدرسالاری، جامعه‌پذیری جنسیتی و نادیده‌انگاری در بروز خشونت جنسیتی نقش دارند. در این میان، خلأ و ضعف قانون و اهمال کارگزاران نهادی، تفاوت اجتماعی و فرهنگی زوجین و محدودیت اختیار به‌عنوان زمینۀ تسهیلگر و ناهماهنگی و فشار ساختاری، انتظارات پایان‌ناپذیر، شبکه‌های اجتماعی و صنعت مستهجن‌نگاری به‌منزله شرایط مداخله‌گر عمل کرده‌اند. بازسازی معنایی تجربه و درک مردان بر عواملی مانند عادی شدن خشونت، ناامنی فضای عمومی، زنان به‌مثابۀ محرک و هراس از سیطر زنان دلالت دارد. در نگاه مردان موردمطالعه، زنان برای مواجهه با خشونت به راهبردهایی چون کتمان، ترس از انگشت‌نما شدن، استیصال، مواجهۀ عاطفی، مساوات‌طلبی و به چالش کشیدن اقتدار مردانه متوسل می‌شوند که پیامدهایی چون اختلال روانی، درماندگی آموخته‌شده، انزوای اجتماعی، نابسامانی و تعارض در خانواده، تسری بی‌اعتمادی، تلافی و انتقام برای زنان در پی دارد. مقولۀ هسته یعنی «خشونت جنسیتی به‌مثابۀ تداوم فرادستی مردان» بر خشونت نمادین و نهادی در مورد زنان در عرصه‌های غیررسمی، عمومی و نهادی دلالت دارد.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
دریافت: 1400/7/6 | پذیرش: 1401/2/20 | انتشار: 1401/6/27
دریافت: 1400/7/6 | پذیرش: 1401/2/20 | انتشار: 1401/6/27
فهرست منابع
1. استراس، آنسلم و کوربین، جولیت (1390). مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای.ترجمه: ابراهیم افشار، تهران: نی.
2. اعزازی، شهلا (1383). ساختار جامعه و خشونت علیه زنان. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره4، شماره14: 71-59.
3. بشیری، یاسر و کوهی، شیوا (1396). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر خشونت روانی علیه زنان (مطالعه موردی: شهر سنندج). کنفرانس بین‌المللی فرهنگ آسیب‌شناسی روانی و تربیت، انجمن روانشناسی ایران. تهران: دانشگاه الزهرا.
4. بوردیو، پیر. (1393). درسی دربارهٔ درس. ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نی.
5. حجتی‌کرمانی، سوده و زکریایی، محمدعلی (1393).فرهنگ و خشونت: تجربه ¬زیسته زنان تهرانی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات،دوره 10، شماره 3: 114-99.
6. خانی، سعید؛ ادهمی، جمال؛ حاتمی، علی و بنی‌عامریان، جواد (1389). بررسی خشونت خانوادگی در میان خانواده‌های شهر دهگلان؛ با تأکید بر خشونت علیه زنان. جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، دوره 1، شماره 3: 90-67.
7. رضایی، مهدی و آبدار، شیرین (1396). خشونت جنسی در خانواده، (یک پژوهش کیفی). پژوهشنامه زنان، دوره 8، شماره 19: 59-35.
8. ریاحی، محمداسماعیل و اسمعیلی، وحید (1397). بررسی جامعه‌شناختی نگرش به قتل‌های ناموسی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن در شهر مریوان. مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 12، شماره 3: 79-52.
9. ژیژک، اسلاوی (1397). خشونت پنج نگاه زیرچشمی. ترجمه: علی‌رضا پاکنهاد، تهران: نی.
10. شربتیان، محمدحسن؛ دانش، پروانه و طوافی، پویا (1396). تحلیل جامعه‌شناختی خشونت خانگی علیه زنان و رابطه آن با احساس امنیت در خانه (مطالعه موردی زنان ۱۸- ۵۴ سال شهر میانه). پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، شماره 1، پیاپی 16: 72 -47.
11. صادقی فسایی، سهیلا (1389). خشونت خانگی و استراتژی‌های زنان در مواجهه با آن (مطالعه‌ای کیفی). مسائل اجتماعی ایران، دوره 1، شماره 1: 142-107.
12. قاضی طباطبایی، محمود (1383). تحقیق ملی بررسی خشونت خانگی علیه زنان. مرکز مشارکت امور زنان نهاد ریاست جمهوری و وزارت کشور: تهران.
13. گیدنز، آنتونی و بردسال، کارن (1386). گزیده جامعه‌شناسی. ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نی.
14. محمدی، بیوک (1390). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
15. مرتوس، جولی (1382). آموزش حقوق انسانی زنان و دختران (اقدام محلی/تغییر جهانی). ترجمه: فریبرز مجیدی، تهران: مادر.
16. مظلوم‌خراسانی، محمد و میرزایی‌مهر، مجتبی (1391). میزان خشونت خانگی علیه زنان شهر خرم‌آباد. مطالعات روانشناسی اجتماعی زنان، دوره 10، شماره 3: 138-111.
17. نریمانی، محمد، آقامحمدیان، حمیدرضا (1384). بررسی میزان خشونت مردان علیه زنان و متغیرهای مرتبط با آن در میان خانواده‌های ساکن در شهر اردبیل. مجله اصول بهداشت روانی، دوره 7، شماره 28: 113-107.
18. نیازی، محسن؛ افرا، هادی؛ نژادی، اعظم و سخایی، ایوب (1396). فراتحلیل عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان. پژوهشنامه زنان، دوره 8، شماره 22: 104-83.
19. یزدخواستی، بهجت و شیری حامد (1387). ارزشهای پدرسالاری و خشونت علیه زنان. مطالعات زنان، دوره 6، شماره 3: 70-55.
20. یکه‌کار، شیرین و حسینی حاجی‌بکنده، سیداحمد (1397). ویژگی‌های خشونت خانگی علیه زنان و زمینه‌های فرهنگی مرتبط با آن. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، دوره 5، شماره 16: 100-41.
21. Acker, J. (1992). Gendered Institutions From Sex Roles to Gendered Institutions. Contemporary Sociology, 21,565-569. http://dx.doi.org/10.2307/2075528 [DOI:10.2307/2075528]
22. Fawole, O. (2008). Economic violence to women and girls: is it receiving the necessary attention? Trauma Violence Abuse, 9 (3),167-77. [DOI:10.1177/1524838008319255]
23. Fidan, A. Bui, H. N. (2016). Intimate partner violence against women in Zimbabwe. Violence against Women, 22 (9),1075-96. [DOI:10.1177/1077801215617551]
24. Flood M. Pease B. (2009). Factors Influencing Attitudes to Violence against Women. Trauma, Violence, & Abuse, 10 (2),125-142. [DOI:10.1177/1524838009334131]
25. Kelly, L. (1987).The Continuum of Sexual Violence. In Hanmer, J. Maynard, M. (Ed.),Women, Violence and Social Control(pp. 46-60). London: MACMILLAN PRESS LTD. [DOI:10.1007/978-1-349-18592-4_4]
26. Leaper C. Farkas T. (2015). The Socialization of gender during childhood and adolescence. In Grusec JE,Hastings PD (Ed.), Handbook of Socialization. Theory and research (pp. 541-565). The Guilford Press.
27. Mannell, J. Grewal, G. Ahmad, L. & Ahmad, A. (2020). A Qualitative Study of Women's Lived Experiences of Conflict and Domestic Violence in Afghanistan. Violence Against Women, 27(11),1862-1878. [DOI:10.1177/1077801220935191]
28. Morgan, David H. J. (1987). Masculinity and Violence. In Hanmer, J. Maynard, M. (Ed.),Women, Violence and Social Control(pp. 180-192). London: MACMILLAN PRESS LTD. [DOI:10.1007/978-1-349-18592-4_13]
29. Ostadhashemi, L. Khalvati, M. Seyedsalehi, M.& Emamhadi, M. (2015). A Study of Domestic Violence against Women: A Qualitative Meta-Synthesis. International Journal of Medical Toxicology and Forensic Medicine, 5 (3), 155-163. [DOI:10.22037/ijmtfm.v5i3(Summer).7690]
30. Pinthus, E. (1982).Peace Education, Quaker Peace and Service, Reprinted from Friends Quarterly (Friends House, Euston, London NW1).
31. Sellers, C.S. Cochran, J.K. Branch, K.A. (2005). Social Learning Theory and Partner Violence: A Research Note. Deviant Behavior, 26, 379-395. [DOI:10.1080/016396290931669]
32. Shams, M. Kianfard, L. Parhizkar, S. & Mousavizadeh, A. (2020).Women's Views About Domestic Violence: A Qualitative Study in Iran. Journal of Interpersonal Violence, 35(17-18), 3666-3677. [DOI:10.1177/0886260517704959]
34. Sohrabizadeh, S. A. (2016). Qualitative Study of Violence against Women after the Recent Disasters of Iran. Prehosp Disaster Med, 31 (4), 407-412.https://doi.org/ 10.1017/S1049023X16000431 [DOI:10.1017/S1049023X16000431]
35. Stanko, Elizabeth. A. (1987) Typical Violence, Normal Precaution: Men, Women and Interpersonal Violence in England, Wales, Scotland and the USA. In Hanmer, J. Maynard, M. (Ed.),Women, Violence and Social Control(pp. 122-133). London: MACMILLAN PRESS LTD. [DOI:10.1007/978-1-349-18592-4_9]
36. West, C. Fenstermaker, S. (1995). Doing difference. Gender & Society, 9,8-37. [DOI:10.1177/089124395009001002]
38. West, C. Zimmerman, D. H. (1987). Doing Gender. Gender & Society,1, 125-51. [DOI:10.1177/0891243287001002002]
39. http://links.jstor.org/sici?sici=0891-2432%28198706%291%3A2%3C125%3ADG%3E2.0.CO%3B2-W
40. Wharton, Amy S. (2012).The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research.John Wiley & Sons Ltd.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |