شمارۀ جدید فصلنامه (پاییز 1403) منتشر شد
دوره 11، شماره 2 - ( 8-1399 )
جلد 11 شماره 2 صفحات 64-33 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bagheri M, Sedigh Ouraee G, Farzaneh A. (2020). Problem of Social Interaction in the Iranian Family. Social Problems of Iran. 11(2), 33-64.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3283-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3283-fa.html
باقری مهدیه، صدیق اورعی غلامرضا، فرزانه احمد. مسئلۀ تعامل اجتماعی در خانوادۀ ایرانی مسائل اجتماعی ایران 1399; 11 (2) :64-33
مهدیه باقری1 
، غلامرضا صدیق اورعی* 2، احمد فرزانه3
، غلامرضا صدیق اورعی* 2، احمد فرزانه3
1- دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد
2- استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ،sedighouraee@um.ac.ir
3- دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم
2- استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ،
3- دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم
چکیده: (2518 مشاهده)
انسان به زیست اجتماعی نیازمند است و اساس زیست اجتماعی، تعامل مستمر با انسان‌های دیگر است و قوام و دوام تعامل مستمر، مستلزم گرم بودن آن است. یکی از قلمروهای برجستۀ تعامل گرم، خانواده است. تحقیقات فراوانی نشان می‌دهد خانواده به‌شدت و به‌طورگسترده، به بیماری آشکار و رنج‌دهنده‌ای مبتلاست. هدف این نوشتار، توصیف وضع تعاملات اجتماعی در خانوادۀ ایرانی است، آن هم به‌گونه‌ای‌‌‌که جامعه‌شناسان ادراک و گزارش کرده‌اند. تحقیق حاضر به 83 مقالۀ پژوهشی معتبر استناد کرده است که این پژوهش‌ها با داوری اجتماع علمی جامعه‌شناسان ایرانی پذیرفته شده و انتشار یافته‌اند. روش مورد استفاده، روش «تحلیل محتوای جهت‌دار» است. داده‌های بررسی‌شده از «وجود مشکل فقدان روابط و تعاملات اجتماعی در خانواده، کمبود و کاهش تعاملات خانوادگی، کمبود تعاملات گرم در خانواده، وجود تعاملات سرد در خانواده، قطع روابط همسران» حکایت می‌کند و هرکدام از این مشکلات، مشتمل بر مشکلات تعاملی جزئی‌تری است که نشان می‌دهد آخرین پناهگاه اجتماعی ما نیز به‌شدت «کمعیار» است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
دریافت: 1399/5/7 | پذیرش: 1399/12/18 | انتشار: 1399/12/24
دریافت: 1399/5/7 | پذیرش: 1399/12/18 | انتشار: 1399/12/24
فهرست منابع
1. اصغرپور ماسوله، احمدرضا، غلامرضا صدیق اورعی و مهدی کرمانی (1396) «تبیین کنش‌های ناسازگارانۀ مردان در خانواده‌های ایران»، مجلۀ علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، سال چهاردهم: ۱-۳۰.
2. ایمان، محمدتقی و محمدرضا نوشادی (1390) «تحلیل محتواي کیفی»، پژوهش، دورۀ سوم، شمارۀ 2: ۱۵-۴۴.
3. آگبرن، ویلیام فیلدینگ و مایر فرانسیس نیم‌کوف (1353) زمینۀ جامعه‌شناسی، ترجمۀ امیرحسین آریان‌پور، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری مؤسسۀ انتشارات فرانکلین.
4. باستانی، سوسن، محمود گلزاری و شهره روشنی (1389) «طلاق عاطفی: علل و شرایط میانجی»، مجلۀ بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ اول، شمارۀ 3: ۱-۲۰.
5. بخشی، حامد (1392) «نظرسنجی عمومی درمورد حفظ و تقویت روحیۀ ایثارگری و ارائۀ راهکار جهت ترویج روحیۀ ایثارگری»، مشهد: گروه علوم‌اجتماعی جهاد دانشگاهی مشهد.
6. بوردیو، پیر (1389) «شکل‌های سرمایه»، سرمایۀ اجتماعی (اعتماد، دموکراسی و توسعه)، ترجمۀ افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: شیرازه.
7. بودون، ریمون و فرانسوا بوريكو (1385) فرهنگ جامعه‌شناسي انتقادي، ترجمۀ عبدالحسین نيك‌گهر، تهران: فرهنگ معاصر.
8. پشتکار، سمیه و محمد زاهدی‌اصل (1391) «رابطۀ عملکرد خانواده با فرار دختران از منزل؛ مقایسۀ دو گروه از دختران فراری و غیرفراری شهر تهران در سال 1388»، پژوهش اجتماعی، دورۀ چهارم، شمارۀ 17: ۹۱-۱۱۲.
9. پورنصیری، ثریا، بهروز روستاخیز و داریوش بوستانی (1396) «کندوکاو پدیدۀ طلاق توافقی؛ مورد مطالعه: مردان شهرستان تالش در سال1393»، توسعۀ اجتماعی، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 2: ۱۴۳-۱۷۲.
10. توسلی، غلام‌عباس و علی غیاثی ندوشن (1390) «عوامل اجتماعی مؤثر بر طلاق طی دهۀ اخیر؛ مورد مطالعه استان یزد سال‌های 8۰ تا 8۶»، مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، دورۀ سوم، شمارۀ 4: ۳۵-۵۰.
11. جعفریان، طیبه، منصور فتحی، ملیحه عرشی و رمضانعلی قادری (1394) «بررسی تأثیر هوش هیجانی مردان بر خشونت علیه زنان در بین زوجین متأهل»، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، دورۀ شانزدهم، شمارۀ 4: ۷۶-۸۳.
12. جواهری، فاطمه و مینا هلالی‌ستوده (1395) «تمایل به زندگی مجردی»، مجموعه‌مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور، تدوين‌كنندگان غلامرضا غفاری و محمدرضا جوادی‌‌یگانه. تهران: شورای اجتماعی کشور، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 171-۲۱۰.
13. چلبی، مسعود (1381) بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران، تهران: نشر نی.
14. چلبی، مسعود و توران روزبهانی (1380) «نقش خانواده به‌عنوان عامل و مانع بزهکاری نوجوانان»، پژوهشنامۀ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 29: ۹۵-۱۳۲.
15. حسن‌پور ازغدی، بتول، معصومه سیمبر و مهدی کرمانی (1390) «خشونت خانگی علیه زنان»، دانشکدۀ پرستاری و مامایی، دورۀ بیست‌ویکم، شمارۀ 73: ۴۴-۵۲.
16. رحیمی، محمد، عالیه شکربیگی، باقر ساروخانی و زهرا حضرتی صومعه (1396) «بررسی جامعه‌شناختی رابطۀ شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییرات جاری در خانواده‌ها»، پژوهشنامۀ اسلامی زنان و خانواده، سال پنجم، شمارۀ 8: 1۴۵-1۶۹.
17. رفعت‌جاه، مریم و سمانه بهرامی (1390) «مطالعۀ انسانشناختی عوامل نابسامانی خانواده در محلۀ سیروس شهر تهران»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دورۀ اول، شمارۀ 2: ۸۵-۱۱۰.
18. روشه، گی (1391) جامعه‌شناسی تالکوت پارسنز، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: نشر نی.
19. ساروخانی، باقر، فاطمه نظری و منصور وثوقی (1396) «بررسی جامعه‌شناختی رابطۀ اعتماد اجتماعی و ارتباطات انسانی با تأکید بر خانواده‌های شهر تهران در سال 1395-1393»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دورۀ هفتم، شمارۀ 23: ۱-۳۰.
20. ساروخانی، باقر و علیرضا قاسمی (1391) «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر افزایش طلاق توافقی»، فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، دورۀ هفتم، شمارۀ 21: ۷-۴۹.
21. شارعپور، محمود، سجاد فتاحی، نسترن زنجان‌رفیعی و فاطمه رفیعی‌آتانی (1395) «ضعف جامعه‌پذیری با تأکید بر دوران کودکی»، مجموعه‌مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور، تدوين‌كنندگان غلامرضا غفاری و محمدرضا جوادی‌‌یگانه، تهران: شورای اجتماعی کشور، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ۴۱-۹۷.
22. صادقی فسائی، سهیلا و سیداحسان خیرخواه‌زاده (1391) «بررسی جامعه‌شناختی تصور مردان از خشونت خانگی نسبت به آنان در ایران (پژوهش کیفی)»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ دوم، شمارۀ 2: 1۰۷-1۵۴.
23. صدیق اورعی، غلامرضا (22/10/1393) «سلسله‌جلسات هم‌اندیشی حوزه و دانشگاه، جلسۀ 139: جامعۀ کمعیار و دین‌گریزی»، پژوهشکدۀ مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
24. صدیق اورعی، غلامرضا (29/12/1395) «راه ارتقای اعتماد اجتماعی»، مصاحبه‌كننده احمد فرزانه.
25. صدیق اورعی، غلامرضا و احمدرضا اصغرپور ماسوله (1388) «عدم توافق ارزشی و تأثیر آن بر ناسازگاری زوجین در مشهد»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ سوم، شمارۀ 3: ۴۹-۷۱.
26. صدیق اورعی، غلامرضا و احمد فرزانه (1395) «بیکسی ایرانیان»، جستارهایی در سرمایۀ اجتماعی در ایران، تدوين‌کننده ریحانه جوادی‌‌یگانه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، شورای اجتماعی کشور، ۹۷-۱۰۷.
27. صدیق اورعی، غلامرضا، احمد فرزانه، مهدیه باقری و شیوا محمدی (1398) مبانی جامعه‌شناسی (مفاهیم و گزاره‌های پایه)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
28. طرح سنجش سرمایۀ اجتماعی در ایران (1394)، تهران: وزارت کشور، مرکز ملی رصد اجتماعی: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دفتر طرح‌های ملی.
29. عباسی، خیام و فرهنگ ارشاد (1391) «بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و روانی مؤثر بر ناسازگاری زناشویی در شوشتر در سال1389»، زن و مطالعات خانواده، دورۀ چهارم، شمارۀ 15: 1۲۷-1۴۸.
30. علي‌وردي‌نيا، اکبر، محمدرضا حسني و ابراهیم ابراهيمي (1391) «عوامل خانوادگي كودك آزاري»، فصلنامۀ رفاه اجتماعي، دورۀ سیزدهم، شمارۀ 50: ۷۱-۱۱۰.
31. فتحی، منصور، پروین ستار و سیدرضا جوادیان (1395) «مقایسۀ علل بی‌وفایی مردان و زنان در روابط زناشویی (یک پژوهش کیفی)»، مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دورۀ پنجم، شمارۀ 4: 4۰۱-4۱۸.
32. قاسمی، علیرضا و باقر ساروخانی (1393) «عوامل اجتماعی طلاق و سلامت روانی-اجتماعی در زوجین متقاضی طلاق توافقی و غیر‌توافقی»، فصلنامۀ فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، دورۀ هشتم، شمارۀ 26: 7-۳۷.
33. کلانتری، عبدالحسین، پیام روشنفکر و جلوه جواهری (1390) «مرور سه دهه تحقیقات علل طلاق در ایران»، مطالعات راهبردی زنان، دورۀ چهارهم، شمارۀ 53: 1۲۹-1۶۲.
34. کوزر، لوییس‌آلفرد و برنارد روزنبرگ (1385) نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
35. گلچین، مسعود و علی‌حیدر حیدری (1391) «خشونت بین‌فردی و سرمایۀ اجتماعی در خانواده و مدرسه: مطالعه‌ای اجتماعی در دبیرستان‌های پسرانۀ نورآباد (لرستان)»، مسائل اجتماعی ایران، دورۀ سوم، شمارۀ 1: ۱۷۷-۲۱۲.
36. گلچین، مسعود و علی‌حیدر حیدری (1393) «بررسی جامعه‌شناختی رفتارهای تخریبی (وندالیسم) و رابطۀ آن با سرمایۀ اجتماعی در خانواده و مدرسه در دبیرستان‌های پسرانۀ شهر نورآباد لرستان»، فصلنامۀ تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر، دورۀ دوم، شمارۀ 8: ۷۵-۱۱۰.
37. گیتی‌پسند، زهرا، کیومرث فرح‌بخش، معصومه اسماعیلی و محمدسعید ذکائی (1394) «مؤلفه‌های معنای زندگی در زوجین متقاضی طلاق»، مشاوره و روان‌درمانی خانواده، دورۀ پنجم، شمارۀ 2: ۵۰-۷۹.
38. محسنی تبریزی، علیرضا، فاطمه امانی سندیانی و اکرم دوستی (1388) «بررسی جامعه‌شناختی نابرابری جنسیتی زن و مرد و نقش آن در بروز خشونت خانوادگی (مطالعۀ موردی: شهر تهران)»، پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، دورۀ اول، شمارۀ 3: ۵-۲۷.
39. محسنی تبریزی، علیرضا (1381) «آسیب‌شناسی بیگانگی اجتماعی-فرهنگی/بررسی انزوای ارزشی در دانشگاه‌های دولتی تهران»، فصلنامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دورۀ هشتم، شمارۀ 26: 1۱۹-1۸۱.
40. معیدفر، سعید و حبیب صبوری خسروشاهی (1390) «تعارض فرزندان با والدین در سبک زندگی»، برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، دورۀ سوم، شمارۀ 7: ۶7-۹7.
41. مقصودی، سوده، سعید معیدفر و محمد توکل (1390) «بررسی جامعه‌شناختی رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و رضایت زناشویی در زوجین شهر کرمان»، مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 1: 1۲۴-1۵۲.
42. مؤمنیراد، اکبر، خدیجه علی‌آبادی، هاشم فردانش و ناصر مزینی (1392) «تحلیل محتوای کیفی در آیینۀ پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج»، فصلنامۀ اندازه‌گیری تربیتی، ۱۸۷-۲۲۲.
43. Hsieh, Hsiu-Fang & Sarah E Shannon (2005). "Three Approaches to Qualitative Content Analysis", Qualitative Health Research, Vol. 15, No. 9: 1277-1288 [DOI:10.1177/1049732305276687]
44. Macionis, John (2010), Sociology, United States of America: Prentice Hall.
45. Shenton , A. (2004). Strategies for Ensuring Trustworthiness in Qualitative Research Projects. Education for Information: 63-75. [DOI:10.3233/EFI-2004-22201]
46. Krippendorff, Klaus (2004), Content Analysis: An Introduction to its Methodology, London: Sage Publication .
47. Mayring, Philipp (2014), Qualitative Content Analysis. Theoretical Foundation, Basic Procedures and Software Solution, Austria: Klagenfurt. [DOI:10.1007/978-94-017-9181-6_13]
48. Wasserman, Stanely & Khaterine Faust (1994), Social Network Analysis: Methods and Applications, Cambrige: Cambrige University Press. [DOI:10.1017/CBO9780511815478]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
