شمارۀ جدید فصلنامه (تابستان 1403) منتشر شد
دوره 10، شماره 2 - ( 12-1398 )
جلد 10 شماره 2 صفحات 191-157 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
shahanavaz S, Azam Azadeh M. (2020). Identifying and Analyzing Key Factors Affecting Singleness in Iran. Social Problems of Iran. 10(2), 157-191.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3164-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3164-fa.html
شهانواز سارا، اعظم آزاده منصوره. شناسایی و تحلیل پیش‌ران‌های مؤثر بر تجرد در ایران مسائل اجتماعی ایران 1398; 10 (2) :191-157
1- ، s.shahanavaz@gmail.com
چکیده: (2900 مشاهده)
طی دهه‌های گذشته ساختارها و نهادهای اجتماعی از جمله خانواده متأثر از پدیده‌هایی همچون مدرنیسم، جهانی‌شدن و گسترش شبکه‌های ارتباطی دچار تحولات فراوانی شده است. دگرگونی در الگوی ازدواج و سن ازدواج از حوزه‌های متأثر از این تغییرات است. در کشور ما نیز تأخیر در ازدواج و تشدید تجرد در سالیان اخیر روند فزآینده‌ای داشته است. هدف این پژوهش نیز شناسایی و بررسی پیش‌ران‌های مؤثر بر مسئلۀ تجرد در ایران است. برای دستیابی به این هدف پس از بررسی و تحلیل اسناد، مطالعات، نظریات و همچنین مصاحبه با خبرگان فهرستی شامل 104 عامل مؤثر بر تجرد در ایران تهیه و سپس با استفاده از روش دلفی درنهایت 19 پیش‌ران مؤثر بر تجرد در ایران انتخاب شد. این پیشرانها پس از قرارگرفتن در ماتریس آثار متقابل طراحی‌شده در اختیار 11 نفر از خبرگان قرار گرفت و تجمیع نظرات آنها درباره تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هرکدام از پیشرانها در ماتریس اثرات متقابل وارد شد. با تحلیل خروجی‌های نرم‌افزار میک مک، میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هر یک از پیشرانها مشخص شد. براین اساس عواملی نظیر «تأتیر رسانه‌های جمعی بر تغییر نگرش جوانان، پایگاه اقتصادی‌ـ اجتماعی خانواده، ناکارآمدی برنامه‌های دولت و نهادهای زیربط برای تسهیل ازدواج» به‌عنوان پیش‌ران‌های کلیدی که دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری بر تجرد در ایران هستند شناسایی شدند.
دریافت: 1398/12/22 | پذیرش: 1398/12/22 | انتشار: 1398/12/22
فهرست منابع
1. اعزازی، شهلا (1376) جامعه‌شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
2. التجایی، ابراهیم و مینا عزیززاده (1395) «بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران، یک مطالعه میان استانی»، جامعهپژوهی فرهنگی، سال هفتم، شمارۀ 3: 1-23.
3. انتظاری، اردشیر، احمد غیاثوند و فاطمه عباسی (1396) «عوامل مؤثر بر افزایش سن ازدواج جوانان در شهر تهران»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی، سال هشتم، شمارۀ 33: 201- 269.
4. آزاد ارمکی، تقی (1386) جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی، تهران: سمت.
5. آقایی، سید سعید و رویا طاهری بنچناری (1392) «نگرش جوانان به تأثیر عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مؤثر در بالارفتن سن ازدواج (موردمطالعه: ناحیۀ 2 و 3 منطقۀ 4 تهران سال 1391)»، مطالعات جامعه‌شناختی ایران، دورۀ سوم، شمارۀ 8: 75-94.
6. بودون، ریمون (1373) تحرک اجتماعی، ترجمۀ مؤمن کاشی، کتاب جامعه پژوهشی، گناباد: نشر مرندیز.
7. بهشتی، محمدباقر و نادر زالی (1390) «شناسایی عوامل کلیدی توسعۀ منطقه‌ای با رویکرد برنامه‌ریزی بر پایۀ سناریو، مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 1: 41-63.
8. پرهوده، فرزاد، ابوالقاسم فاتحی، اکبر مرادی (1398) «گرایش دانشجویان مرد 26 سال به بالا به تجرد نسبی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه آزادشهر اسلام‌آباد غرب)»، مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، سال دوم، شمارۀ 1 (پیاپی:4)، 35-52.
9. تافلر، آلوین (1370) موج سوم، ترجمۀ شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر نو.
10. ترنر، برایان (1381) شرق‌شناسی، پست‌مدرنیسم و جهانی‌شدن، ترجمۀ غلامرضا کیانی، تهران: فرهنگ گفتمان.
11. تن، الکسیس. اس (1388) نظریه‌ها و پژوهش‌های ارتباط‌جمعی، ترجمۀ نعیم بدیعی، تهران: همشهری.
12. تنهایی، حسین ابوالحسن (1382) جامعه‌شناسی نظری، تهران: بهمن برنا.
13. جلالی، رستم (1391) «نمونه‌گیری در پژوهش‌های کیفی»، تحقیقات کیفی در علوم سلامت، دورۀ یکم، شمارۀ 4: 310-320.
14. جنکینز، ریچارد (1394) هویت اجتماعی، ترجمه تورج یار احمدی، تهران: نشر شیرازه.
15. جواهری، فاطمه و مینا ستوده هلالی (1395) «تمایل به زندگی مجردی»، مجموعۀ مقالات گزارش وضعیت اجتماعی کشور، تهران: شورای اجتماعی کشور و پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جلد اول: 171-212.
16. چابکی، ام‌البنین (1396) «روایت دختران 45 سال به بالای شهر تهران از علل تجرد قطعی»، مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، سال دهم، شمارۀ 2 و 3: 102-123.
17. حاجیانی، ابراهیم (1390) «معیارهای ارزیابی روش‌شناختی تکنیک‌های مطالعات آینده»، فصلنامۀ راهبرد، سال بیستم، شمارۀ 59: 77-105.
18. حبیب‌پور گتابی، کرم و غلامرضا غفاری (1390) «علل افزایش سن ازدواج دختران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورۀ نهم، شمارۀ 1: 7-34.
19. حسنی، محمدرضا (1392) «بررسی آثار و پیامدهای رشد سریع جمعیت بر مضیقه ازدواج و تجرد دختران (تحلیلی بر تجرد قطعی دختران به مثابۀ یک مسئلۀ اجتماعی، چالش‌ها و راهکارها)»، معرفت، سال بیست و دوم، شمارۀ 189: 117-129.
20. رضادوست، کریم و ایمان ممبنی (1390) «بررسی رابطه بین تأخیر سن ازدواج و متغییرهای میزان درآمد، میزان تحصیلات و تعدادی دیگر از متغییرها در زنان شاغل»، مجلۀ مشاوره کاربردی، دورۀ یکم، شمارۀ 1: 105-122.
21. رمضانی، سیده گل‌افروز و عباس قلتاش (1395) «تجربۀ زیسته دانشجویان دکتری دانشگاه کردستان در بازماندگی از ازدواج»، فصلنامۀ آموزش عالی ایران، سال هشتم، شمارۀ 4: 103-128.
22. رنجبرحیدری، وحید و همکاران (1395) «شناسایی و تبیین عوامل و پیش‌ران‌های مؤثر بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس در افق ده‌ساله با بهره‌گیری از روش میک‌مک»، فصلنامۀ آینده‌پژوهی دفاعی، سال اول، شمارۀ 2: 7-36.
23. روشه، گی (1385) تغییرات اجتماعی، ترجمۀ منصور وثوقی، تهران: نی.
24. رهبر، فرهاد و همکاران (1397) «شناسایی و تحلیل کلان‌روندهای مؤثر بر بهای نفت خام با رویکرد آینده‌نگاری»، فصلنامۀ بهبود مدیریت، سال دوازدهم، شمارۀ 2 (پیاپی 40): 1-26.
25. زالی، نادر و سارا منصوری بیرجندی (1395) «شناسایی راهبردهای آسیب‌پذیر توسعۀ اقتصادی منطقه با رویکرد برنامه‌ریزی فرض بنیاد «ABP (مطالعه موردی: استان تهران)»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ بیستم، شمارۀ 1 (پیاپی 91): 21-52.
26. زیبرا، مارتین (1385) نظریه‌های جامعه‌شناسی طردشدگان اجتماعی، ترجمۀ سید حسن حسینی، تهران: آن.
27. ساروخانی، باقر (1370) مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی خانواده، تهران: سروش.
28. ساروخانی، باقر (1378) جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران: اطلاعات.
29. سرایی، حسن و سجاد اوجاقلو (1392) «مطالعه نسلی تغییر ارزش ازدواج در ایران مطالعه موردی: زنان شهر زنجان»، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دورۀ پنجم، شمارۀ 4: 19- 41.
30. سفیری، خدیجه و سارا شهانواز (1394) «بررسی تجرد و هویت با استفاده از نظریه زمینه‌ای (موردمطالعه: دختران مجرد بالای 35 سال شهرستان لاهیجان)»، فصلنامۀ مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، دورۀ چهارم، شمارۀ 3: 9-37.
31. سیدمن، استیون (1392) کشاکش آرا در جامعه‌شناسی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
32. شکوری، اعظم، اسدالـله نقدی، حسین امامعلی‌زاده و زهرا رحیمی (1397) «عوامل مؤثر بر عدم تمایل به ازدواج در بین کارکنان مجرد ادارات شهرستان همدان»، مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، شمارۀ 41: 49- 72.
33. شهانواز، سارا و منصوره اعظم‌آزاده (1397) «فراترکیب مطالعات تجرد در ایران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، دورۀ شانزدهم، شمارۀ 4 (پیاپی 57): 43-78.
34. صادقی، رسول و محمد شکفته‌گوهری (1396) «مطالعه پیامدهای بیکاری بر تأخیر در ازدواج در شهر تهران»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال هشتم، شمارۀ 30: 141-175.
35. عباس‌زاده، محمد و نرمین نیکدل (1395) «مطالعه بسترهای زمینه‌ساز تأخیر در ازدواج دختران با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی»، فصلنامۀ زن در فرهنگ و هنر، دورۀ هشتم، شمارۀ 4: 493-516.
36. غفاری، غلامرضا و عادل ابراهیمی لویه (1385) جامعه‌شناسی تغییرات اجتماعی، تهران: آگرا و لویه.
37. فاتح‌راد و همکاران (1392) «مختصات روش‌شناختی فرارشته آینده‌پژوهی به‌مثابه یک فراپارادایم یکپارچه»، مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دورۀ ششم، شمارۀ 1: 135-161.
38. فخرایی سیروس و مهناز پورتقی (1394) «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مرتبط با ازدواج دیررس جوانان ازدواج‌کرده بالای 30 سال شهر بناب»، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی، سال هفتم، شمارۀ 27: 63-80.
39. فولادی، محمد (1393) «تحلیل جامعه‌شناختی افزایش سن ازدواج با تأکید بر عوامل فرهنگی»، فصلنامۀ معرفت فرهنگی اجتماعی، سال پنجم، شمارۀ4 (پیاپی 20): 77-104.
40. فیروزآبادی، سید احمد و علیرضا صادقی (1398) «مطالعه ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطۀ با وضعیت اشتغال و اقامت»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ هشتم، شمارۀ 2: 93-114.
41. کاظمی‌پور، شهلا (1383) «تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی مؤثر بر آن»، فصلنامۀ پژوهش زنان، شمارۀ 3: 103-124.
42. کاوه فیروز، زینب و اعظم صارم (1395) «بررسی تأثیر مؤلفه‌های سبک زندگی بر نگرش دختران مجرد در باب ازدواج (مطالعه شاغلان دانشگاه علوم پزشکی شیراز)»، مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شمارۀ 1: 73-95.
43. کاوه‌فیروز، زینب، شهلا کاظمی‌پور و مرتضی رنجبر (1393) «تعیین‌کننده‌های اجتماعی- جمعیتی افزایش سن ازدواج (دانشجویان زن تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های تهران)»، زن در توسعه و سیاست، دورۀ دوازدهم، شمارۀ 3: 449-468.
44. کنعانی، محمد امین (1385) «پیوند سنت و نوسازی در افزایش سن ازدواج: نمونۀ ایرانیان ترکمن»، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، سال یکم، شمارۀ 1: 104-126.
45. گافمن، اروینگ (1386) داغ ننگ: چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده، ترجمۀ مسعود کیانپور، تهران: مرکز.
46. گیدنز، آنتونی (1394) تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نی.
47. گیدنز، آنتونی (1388) پیامدهای مدرنیت، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
48. مجدالدین، اکبر (1386) «بررسی دلایل و آثار افزایش سن ازدواج دختران روستایی در آشتیان»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 53: 375-386.
49. محمودیان، حسین (1383) «سن ازدواج در حال افزایش: بررسی علل پشتیبان»، نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ 24: 27-53.
50. محمودیان، حسین، فاطمه ترابی و سراج‌الدین محمودیانی (1392) «تفاوت‌های جنسی تعیین‌کنندۀ سن ازدواج افراد در آستانۀ ازدواج در شهر کرمانشاه»، نامه انجمن جمعیت‌شناسی، دورۀ هشتم، شمارۀ 15: 5-22.
51. مرادی، گلمراد و محسن صفاریان (1391) «عوامل اجتماعی و اقتصادی مرتبط با افزایش سن ازدواج جوانان (مطالعه موردی شهر کرمانشاه)»، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، دورۀ سوم، شمارۀ 7: 81-108.
52. مرکز پژوهش‌های مجلس (1392) روش‌های آینده‌پژوهی.
53. موسائی، میثم، لیلا السادات فندرسی (1395) «تأثیر سرمایه اقتصادی بر وضعیت تأهل (مطالعه موردی: شهر بهشهر)»، زن در فرهنگ و هنر، سال هشتم، شمارۀ 2: 249- 264.
54. مهدوی، محمدصادق، علیرضا کلدی و بهاره جمند (1395) «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بی‌رغبتی جوانان شهری به ازدواج (موردمطالعه: شهر تهران)»، فصلنامۀ مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال ششم، شمارۀ 19: 33-60.
55. ناظمی، امیر (1386) «سمینار آشنایی با آینده‌نگاری منطقه‌ای، مرکز ملی آمایش سرزمین»، تبریز: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی.
56. Berg-Cross, L. et al. (2004) “Single Professional Women: A Global Phenomenon, Journal of International Women’s Studies, 5 (5): 34-59.
57. Byrne, A. (2003). “Developing A Sociological Model for Researching Women`s Self and Social Identities”, The European Journal of Women`s Studies, 10 (4): 443-464.
58. De la Rica, S. Iza, A. (2003) “Career Planning in Spain: DoTemporary Contracts Delay Marriage and Parttnerhood?” DFAEII Working Papers, University of the Basque Country - Department of Foundations of Economic Analysis II.
59. Godet, M. (2006) Creating Futures: Scenario Planning as a Strategic Management Tool, France: Economica publish.
60. Gordon, T; Rochberg, R, Enzer, S. (2008) "Research on Cross Impact Techniques with Selected Problems in Economics, Political Science and Technology Assessment," Institute for the Future.
61. Irvine, J., Martin, B. R. (1984) Foresight in Science: Picking the Winners, France: Pinter Publish.
62. Jayakody, R. A. Thornton, and W. Axinn (2007) International Family Change: Ideational Perspectives, New York: Taylor & Francis Group, LLC.
63. Lahad Kinneret (2013) “Am I Asking for too Much?” The Selective Single Woman 32. MCN", American Journal of Maternal /Child Nursing, 28 (2): 93-99.
64. Loughran, D. S. and Zissimopoulos, J. M. (2004) “Are There Gains to Delaying Marriage? The Effect of Age at First Marriage on Career Development and Wages”, RAND Labor and Population, working paper series, November 8.
65. Murayama, S. (2001) “Regional Standardization in the Age at Marriage: A Comparative Study of Pre-Industrial Germany and Japan”, The History of the Family, 6 (2): 303-324.
66. Slaughter, R. (1995) New Thinking for New Millennium, Melbourne: Futures Study Center.
67. Suleman, Q. Aslam, H. Habib, M. Yasmeen, K. Jalalian, M. Akhtar, Z. Akhtar, B. (2015) “Exploring Factors Affecting Girls' Education at Secondary Level: A Case of Karak District, Pakistan”, Journal of Education and Practice, 6 (13): 35-113.
68. Vu, L. (2009) “Age at first Marriage in Vietnam: Trends and Determinants”, Paper presented in Population Association of America, Annual Meeting, Detroit: 30 April-2 May 2006.
69. Weeks, J. R. (2002) Population: An Introduction to Concepts and Issues, Eighth Edition, UK: Wadworth.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
