شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان ۱۴۰۳) منتشر شد
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۳ )
جلد ۱۵ شماره ۱ صفحات ۲۵۵-۲۲۱ |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
MANSOURI F, golchin M. (2024). Studying the Position of National and Local Languages in the Political Documents of the Islamic Republic of Iran. Social Problems of Iran. 15(1), 221-255. doi:10.61186/jspi.15.1.221
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3597-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-3597-fa.html
منصوری فردین، گلچین مسعود. مطالعۀ جایگاه زبان‌های ملّی و محلی در اَسناد سیاستی جمهوری اسلامی ایران مسائل اجتماعی ایران ۱۴۰۳; ۱۵ (۱) :۲۵۵-۲۲۱ ۱۰,۶۱۱۸۶/jspi.۱۵.۱.۲۲۱
فردین منصوری* 
۱، مسعود گلچین۲
۱، مسعود گلچین۲
۱- دکترای سیاستگذاری فرهنگی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، fardinmansori@gmail.com
۲- دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
۲- دانشیار جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده: (۱۰۳۹ مشاهده)
این مقاله، مطالعۀ جایگاه زبان ملّی و زبان محلی در سیاست‌های نهادی کشور را مدنظر دارد و برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای کیفی اَسناد و سیاست‌های سه نهاد آموزش‌وپرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و صداوسیما و دیگر اسناد فرادست مهم و تأثیرگذار در این گستره (منشور حقوق شهروندی، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، نقشۀ جامع علمی کشور، سند چشم‌انداز 1404 و نقشۀ مهندسی فرهنگی کشور) بهره‌گیری شده است. از داده‌های پژوهش، 8 مقولۀ اصلی استخراج شد: زبان فارسی عنصر هویت‌بخش، پیوند هویت بومی با هویت ملّی رمز همبستگی فرهنگی و سیاسی، اشاعۀ زبان، خط و ادبیات فارسی در گسترۀ فراملّی، زبان فارسی به‌مثابۀ ابزاری برای ترویج دین، تقویت زبان و خط فارسی بستری برای ترویج علم، نشر و آموزش زبان فارسی، زبان رسانه و محیط آموزش، ضرورت توجه به زبان‌های محلی و مسئلۀ دوزبانگی و اولویت و لزوم توجه ویژه به تقویت زبان، ادبیات و خط فارسی. یافته‌ها دلالت بر آن داشت که در میان مقولات مستخرج از اسناد و سیاست‌ها، به‌غیراز دو مقولۀ «پیوند هویت بومی با هویت ملّی رمز همبستگی فرهنگی و سیاسی» و «ضرورت توجه به زبان‌های محلی و مسئلۀ دوزبانگی» که به حفظ زبان و هویت محلی پرداخته‌اند، در سایر مقولات تنها به تقویت و ترویج زبان ملّی اشاره شده است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرهنگ
دریافت: 1402/3/30 | پذیرش: 1402/5/28 | انتشار: 1403/3/25
دریافت: 1402/3/30 | پذیرش: 1402/5/28 | انتشار: 1403/3/25
فهرست منابع
۱. اجلالی، پرویز (۱۳۹۳). جهانی‌شدن و زبان فارسی: نکاتی دربارۀ برنامه‌ریزی زبان ملی. مجله مطالعات اجتماعی ایران، ۸(۳)، ۷۲-۶.
۲. اشتریان، کیومرث (۱۳۹۱). روش سیاستگذاری فرهنگی، تهران: آشنا.
۳. حق‌پناه، جعفر (۱۳۹۴). سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران، چگونگی، فرایند و عوامل مؤثر بر تدوین. مجله سیاستگذاری عمومی، ۱(۲)، ۸۸-۶۹.
۴. خالق‌پناه، کمال و سنائی، علی (۱۳۹۹). سیاست‌های زبانی و زبان‌های اقلیت: واکاوی جایگاه زبان‌های اقلیت در نظم فرهنگی- زبانی ایرانِ مدرن (از ۱۲۸۵ ه. ش تا به امروز). فصلنامه علمی- پژوهشی زبان‌شناسی اجتماعی، ۳(۴)، ۷۷-۶۷.
۵. دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش (۱۳۹۱). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، مصوب اسفند ۱۳۹۱، تهران: شورای عالی آموزش و پرورش با همکاری سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
۶. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۹۳). نقشه مهندسی فرهنگی کشور. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۷. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۹۷). مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی (۲۷ آذر ۱۳۶۳-۲۹ اسفند ۱۳۹۶). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۸. رجبی، ابوالفضل (۱۳۹۹). ناکامی سیاستگذاری زبان ملی در اجرای برنامه پنجم توسعه ج.ا.ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
۹. سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران (۱۳۸۲). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
۱۰. غلامی‌شکارسرایی، محمدرضا (۱۳۹۵). تحلیل گفتمان سیاست‌های قومی پس از انقلاب اسلامی (با تأکید بر دوره ۱۳۶۸-۱۳۷۶). مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، ۶(۲۰)، ۱۲۴-۱۱۱.
۱۱. فریره، پائولو (۱۳۵۸). آموزش ستمدیدگان. ترجمه احمد بیرشک، تهران: خوارزمی.
۱۲. فکوهی، ناصر (۱۳۹۷). نوپان‌ایرانیسم، میراث فرهنگی و زبان مادری در ایران. مجموعه مقالات زبان مادری در گفتمان علوم اجتماعی، تهران: نقد فرهنگ.
۱۳. قریشی، فردین، عباس‌زاده، محمد، صدقی، ناصر، علیزاده‌اقدم، محمدباقر و کهنه‌پوشی، سیدحامد (۱۳۹۷). برساخت گفتمانی سیاست زبان در روند نوسازی ایران؛ نمونه موردی نشریه کاوه (۱۲۹۴-۱۳۰۱).
۱۴. کریمی، خسرو، ابطحی، مصطفی و مطلبی، مسعود (۱۳۹۹). سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران و نقش آن در امنیت و انسجام ملّی. ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ۳(۲), ۹۰۵-۸۸۹.
۱۵. مجموعه قوانین و مقررات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مشتمل بر فرامین، قوانین، موافقت‌نامه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی (۱۳۹۴). تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری.
۱۶. مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش‌وپرورش (۱۳۹۲). تهران: موسسه فرهنگی مدرسه برهان.
۱۷. مک‌گوییگان، جیم (۱۳۸۸). بازاندیشی در سیاست فرهنگی. ترجمه نعمت‌اله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
۱۸. مهدیزاده، حسین (۱۳۸۸). مجموعه قوانین و مقررات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت حقوقی و امور مجلس.
۱۹. نرسیسیانس، امیلیا (۱۳۹۶). زبان در گستره فرهنگ، مجموعه مقالات انسان‌شناسی زبان‌شناختی.تهران: افکار.
۲۰. نظری، علی‌اشرف و سازمند، بهاره (۱۳۹۴). مدل‌ها و الگوهای مدیریت تنوعات هویتی و قومی: ارائه راه‌کارهایی برای ایران. فصلنامه سیاستگذاری عمومی، ۱(۱)، ۱۲۹-۱۰۷.
21. Anderson, Benedict (1991). Imagined Communities, 2nd Ed. (1st Ed. 1983), London: Verso.
22. Baldauf, R.B. (1997). Language & language in education planning in the Pacific Basin. Dordrecht: Kluwer.
23. Banks, J. A. (2009). The Routledge International Companion to Multicultural Education. New York, NY: Routledge.
24. Bartsch, renate (1987). Norms of Language; Theoretical and Practical Aspects. London and New York: Longman.
25. Bell, L. & Stevenson, H. (2006). Education policy: Process, themes and impact. Routledge.
26. Devine, M. C. (2019). La Loi Toubon: Language Policy and Linguistic and Cultural Diversity in France (Doctoral dissertation, figshare).
27. Driedger, Martin (2006). The Ethnic Identity, Other Group Attitudes, and Psychosocial Functioning of Asian American Emerging Adults from Two Contexts. Journal of Adolescent Research, September, 71, 542- 568.
28. Friedman, A.L. & Miles, S. (2009). Developing stakeholder theory. Journal of Management Studies 39, 1–21.
29. Humphreys, P. (2009). The Politics of Media Policy: How Political? journal of Research and Reflections in Education, 4(2), 80-111.
30. Hutchinson, J. (2008). “The effect of manipulated self- efficacy on perceived and sustained effort”. Journal of Applied Sport Psychology, 20(4), 457-472.
31. Jan, J. S. & Lomeli (2022). Bilingual education: History, Politics, Theory, and Practice (3rd Ed.). Los Angeles, CA: Bilingual Educational Services.
32. Johnson, N., Lilja, N., Ashby, J. A. & Garcia, J. A. (2004). The practice of participatory research and gender analysis in natural resource management. IN Natural Resources Forum, 28(3), 189-200, Blackwell Publishing Ltd.
33. Lasswell, Harold D. (1956). The Deciston Process: Seven Categories of Functional Analysis. College park, MD: Bureau of Governmental Research, University of Maryland.
34. McCarty, T. L. (2011). Ethnography and Language Policy. London: Routledge.
35. Muzoora, M. (2016). Peril or promise: the realities of the implementation of mother tongue/language policy in the rural primary classrooms of Uganda (Doctoral dissertation, University of Tasmania).
36. Shohamy, E. (2006). Language policy: hidden agendas and new approaches. London: Routledge.
37. Spolsky, B. (2012). What is language policy? In Spolsky, B. (Ed.), The Cambridge Handbook of Language Policy (pp. 3–15), Cambridge: CUP
38. Tollefson, J.W. (1991). Planning Language, Planning Inequality: Language Policy in the Community. Longman, London.
39. Wimmer Andreas (2009). Ethnic Politics and Armed Conflict. American Sociological Review, 74 (April), 316-337.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
