شمارۀ جدید فصلنامه (زمستان ۱۴۰۳) منتشر شد
جستجو در مقالات منتشر شده
۱ نتیجه برای پنهان‌کاری.
جمال محمدی، کویستان حسنی،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۸-۱۳۹۹ )
چکیده
مسئلۀ محوری این پژوهش بازنمایی اجتماعی بدن است که عمدتاً در قالب دو کنش بدن‌آرایی و بدن‌نمایی نمود مییابد؛ پرسش اصلی این است که این پدیده واجد چه ظرفیت‌های رهایی‌بخش و چه سویه‌های سرکوب‌گرانه‌ای است؟ برای پاسخ به این پرسش بر رویکردی مفهومی تکیه شده است که استخوان‌بندی آن مصرفی‌شدنِ بدن و برساخت بدنمندِ «خود» در جامعۀ مصرفیِ معاصر است، امری که مصادیق آن در هر دو ساحتِ مجازی (اینستاگرام، تلگرام، فیسبوک و غیره) و واقعی (خیابان، مراکز خرید، پارک‌ها و دیگر فضاهای همگانی) خاصه در میان زنان به‌وضوح قابل رؤیت است. میدان مطالعۀ پژوهش زنان تهرانی ۱۹ تا ۴۰ است که تجارب زیستۀ آنها با استفاده از نظریۀ زمینه‌ای و تکنیک مصاحبه عمیق تفسیر شده است. نتایج گویای آن است با سترون‌شدنِ مؤلفه‌های جامعۀ مدنی (انجمن‌ها، پاتوق‌ها، شبکه‌های همیاری، سندیکاها، جنبش‌ها و حوزۀ عمومی) و سیطرۀ فرهنگ مصرفی، بدن به یگانه سرمایۀ قابل‌اتکا، تنها منبع لذت و یگانه وسلیۀ برقراری تعامل بدل شده است. داشتن خودپندارۀ ضعیف، پایین‌بودن سرمایۀ اقتصادی و رواج انگارۀ خیر محدود در میان زنان، در کنار زمینه‌هایی همچون گمگشتگی زنان در هزارتوی جامعۀ مصرفی، کاربرد تکنیک‌های انضباطی مدیریت بدن و مردانه بودن فضاها، باعث شده‌اند که زنان از دستیابی به تثبیت نَفس‌زنانه و نهادینه‌کردن جایگاه و مطالبات خویش بازمانند و با اتخاذ راهبردهایی واکنشی مثل خودخواهی و دگرگریزی، لذت‌گرایی افراطی، پنهان‌کاری و پرخاشگری عملاً به‌سوی تخریب نَفس و بیگانگی فزاینده از جامعه سوق داده شوند. سوژۀ مؤنثی که سلبریتیزه کردن بدن را مناسبترین راه به‌عنوان ابراز وجود در جامعه برگزیده است، با جامعه بیگانه گشته و سلامت روانی و اجتماعی‌اش دستخوش تهدید می‌شود. نَفس زنانه در این وضعیتِ انسداد اجتماعی از انجام کنش راهگشا ناتوان و به مصرف‌کنندۀ تولیداتِ عامه‌پسندِ فرهنگِ مصرفی بدل شده است.
