دوره 11، شماره 1 - ( 1-1399 )
جلد 11 شماره 1 صفحات 324-299 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دکترای جامعهشناسی فرهنگی، دانشگاه علامه‌طباطبایی، تهران، ایران ، M.Ghaempour@yahoo.com
2- دانشیار جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه‌طباطبایی، تهران، ایران
2- دانشیار جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه علامه‌طباطبایی، تهران، ایران
چکیده: (1895 مشاهده)
ارتباط اجتماعی، برای انسان، به‌عنوان موجودی اجتماعی، نوعی ضرورت حیاتی برای زیست اجتماعی در هر جامعه‌ای است. مداراکردن با دیگران یا پذیرش و طرد دیگران، ازجمله شکل‌های ارتباط اجتماعی افراد یک جامعه با یکدیگر هستند. ارتباط اجتماعی در جوامع گوناگون (روستا، شهرهای کوچک و بزرگ، کلان‌شهرها و سایر محیط‌های اجتماعی) از حیث شدت، سطح، ابعاد و چگونگی، متفاوت و متغیر است. در این مطالعه که به روش کمی (توصیفی-پیمایش) انجام شد، تلاش شد تا میزان مرزبندی و ترددهای فرهنگی موجود در روابط اجتماعی ساکنان شهر تهران بررسی شود. جامعۀ آماری، تمامی شهروندان 16 سال به بالای شهر تهران را شامل می‌شد. حجم نمونه شامل 625 نفر بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته بود. نتایج نشان داد که درکل، میزان مرزبندی در روابط اجتماعی در شهر تهران «شدید» و تردد فرهنگی «کم» است. طبقات اجتماعی بالا نسبت به طبقات اجتماعی پایین، افراد با تحصیلات بالا نسبت به افراد با تحصیلات پایین‌تر، مردان نسبت به زنان، ساکنان محلات در خوشۀ بالاتر نسبت به خوشه‌های پایین‌تر، متولدین تهران نسبت به متولدین غیرتهران، جوان‌ترها نسبت به میانسال‌ها و مسن‌ترها، مطلقه‌ها و مجردها نسبت به متأهل‌ها و همسرفوت‌شدگان، بیشتر از مرزهای فرهنگی و اجتماعی عبور می‌کنند. یافته‌های پژوهش نشان داد که دین و سنت همچنان به‌عنوان دو عنصر هویتی مهم از مجموعه‌عناصر سه‌گانۀ هویتی (ایرانیت، اسلامیت و مدرنیت)، نقش مهمی در ایجاد، حفظ و تداوم مرزهای اجتماعی و فرهنگی در روابط اجتماعی افراد، به‌خصوص در حوزۀ عمومی دارند و برعکس، عنصر هویتی مدرن نقش مهمی در ترددهای فرهنگی و عبور از مرزبندی‌های فرهنگی در روابط اجتماعی میان شهروندان تهرانی ایفا می‌کند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
دریافت: 1399/7/7 | پذیرش: 1399/1/10 | انتشار: 1399/1/10
دریافت: 1399/7/7 | پذیرش: 1399/1/10 | انتشار: 1399/1/10
فهرست منابع
1. باستانی، سوسن و سمیه نیکزاد (1393) «شبکههای اجتماعی فردی و دلبستگی به محله در شهر تهران: با تأکید بر وسایل ارتباط نوین»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ سوم، شمارۀ 2: 193-220.
2. باومن، زیگموند و تیم می (1390) جامعهشناسی کاربردی در زندگی روزمره، ترجمۀ راضیه خزاعی، تهران: لوح فکر.
3. بوردیو، پیر (1393) تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، ترجمۀ حسن چاوشیان، چ۳، تهران: ثالث.
4. بهزادفر، مصطفی و ارسلان طهماسبی (1392) «شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی تحکیم و توسعۀ روابط شهروندی در خیابان‌های شهری: نمونۀ مورد مطالعه سنندج»، باغ نظر، شمارۀ 25: 17-28.
5. جلایی‌پور، حمیدرضا، جمال عبدالله‌پور (1390) «روابط اجتماعی شهری؛ پژوهشی در چگونگی و عوامل مرتبط با آن در شهر سردشت»، رفاه اجتماعی، شمارۀ 41 :153-190.
6. جنکس، کریس (1393)، خردهفرهنگ: تکه‌تکه‌شدن اجتماع، ترجمۀ هاشم آقابیگ‌پور و جلیل سحابی، تهران: جامعه‌شناسان.
7. چاکسی، جمشید (1390) «تحلیل عقاید و اعمال (پاکی و نجسی در زرتشت)» در مردم‌شناسی اجتماعات دینی، ترجمۀ عبدالله گیویان، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
8. دورکیم، امیل (۱۳۸۴) تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، چ۲، تهران: نشر مرکز.
9. ذکایی، محمدسعید (1394) «نابرابری سرمایه‌های فرهنگی در شهر تهران»، تحقیقات فرهنگی ایران، شمارۀ 32: 169-196.
10. ربانی خوراسگانی، علی، غلام‌رضا صدیق اورعی و مهدی خنده‌رو (1388) «بررسی سرمایۀ اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در سطح محله»، علوم اجتماعی فردوسی مشهد، شمارۀ 14: 119-150.
11. زاکرمن، فیل (1394) درآمدی بر جامعهشناسی دین، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: انتشارات حکمت.
12. زیمل، گئورگ (1393) دین، ترجمۀ امیر رضایی، چ۲، تهران: نشر نی.
13. زیمل، گئورگ (1393) مقالاتی دربارۀ دین، ترجمۀ شهناز مسمیپرست، چ۱، تهران: نشر ثالث.
14. زیمل، گئورگ (1393) مقالاتی دربارۀ دین، ترجمۀ شهناز مسمیپرست، چ۲، تهران: نشر ثالث.
15. شهابی، محمود، محمدعلی قائم‌پور (1397) «مرزهای اجتماعی-فرهنگی در شهر تهران؛ بررسی شرایط، شیوۀ مدیریت و پیامدها»، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، دورۀ یازدهم، شمارۀ 2: 133-160. [DOI:10.22631/jicr.2018.1794.2404]
16. شهریاری، ابوالقاسم، محسن خلیلی و حسین اکبری (1394) «سنجش رابطۀ سرمایۀ اجتماعی با تساهل مذهبی (نمونه‌پژوهی: دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ چهارم، شمارۀ 1: 1-31.
17. صدیق سروستانی، رحمت‌اله (1369) «انسان و شهرنشینی»، فـصلنامۀ عـلوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم اجـتماعی دانـشگاه تهران، دورۀ یکم، شمارۀ 4: ۱۹۸-۲۲۶.
18. فاضلی، نعمتالله (1392) فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان شهری، تهران: تیسابه.
19. فره‌مهینی فراهانی، محمدحسین (1391)، تهران در گذر تاریخ؛ از (طهران دیروز تا تهران بزرگ امروز)، تهران: بدرقه جاویدان.
20. فیروزجائیان، علی‌اصغر، محمود شارع‌پور و نازنین فرزام (1395) «سرمایۀ فرهنگی و مدارای اجتماعی (آزمون مدل میمیک)»، توسعۀ اجتماعی، دورۀ یازدهم، شمارۀ 2: 33-64.
21. قاضی‌نژاد، مریم، الهه سادات اکبرنیا (1396) «دینداری: مدارای اجتماعی یا فاصلۀ اجتماعی (پیمایشی در میان مسلمانان و مسیحیان شهر تهران)»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 6، شمارۀ 1.
22. کلانتری، عبدالحسین، سیدسعید حسینی‌زادۀ آرانی (1396) «روابط اجتماعی در جامعۀ شهری: بررسی عوامل اجتماعی و روانی مؤثر بر احساس»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورۀ 6، شمارۀ 2: 257-283.
23. کلمن، جیمز (1386) بنیادهای نظریههای اجتماعی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
24. گیدنز، آنتونی (1378) تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
25. ممتاز، فریده (1383) «معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو»، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، شمارۀ 41-42: 149-160.
26. منادی، مرتضی (1388) «بررسی انسان‌شناختی روابط همسایگی-مطالعۀ تطبیقی روابط زنان شاغل و خانه‌دار»، مطالعات اجتماعی ایران، شمارۀ 6: 104-122.
27. میرمقتدایی، مهتا، ژاله طالبی (۱۳۸۵) هویت کالبدی شهری: مطالعۀ موردی تهران، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
28. راب استونر (1379) «پیر بوردیو»، در متفکران بزرگ جامعهشناسی، ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
29. وبر، ماکس (1371) مفاهیم اساسی جامعهشناسی، ترجمۀ احمد صدارتی، تهران: مرکز.
30. وبر، ماکس (1373) اخلاق پروتستانی و روح سرمایهداری، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، ترجمۀ پریسا منوچهر کاشانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
31. وبر، ماکس (1384) اقتصاد و جامعه، ترجمۀ عباس منوچهری، مهرداد ترابینژاد و مصطفی عمارزاده، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
32. Bashkow, I. (2004), "A Neo‐Boasian Conception of Cultural Boundaries", American anthropologist, 106(3), 443-458. [DOI:10.1525/aa.2004.106.3.443]
33. Berghman, M., & Van Eijck, K. (2009), "Visual arts Appreciation Patterns: Crossing Horizontal and Vertical Boundaries within the Cultural Hierarchy", Poetics, 37 (4): 348-365. [DOI:10.1016/j.poetic.2009.06.003]
34. Bichi, R. (2008), "Mixed approach to Measuring Social Distance", Cognition, Brain, Behavior. An Interdisciplinary Journal, 12 (4): 487-508.
35. Bryson, B. (1996), "Anything but Heavy Metal": Symbolic Exclusion and Musical Dislikes", American Sociological Review, 61 (5): 884-899. [DOI:10.2307/2096459]
36. Chan, T. W. & Goldthorpe , J. H. (2007), "Social Stratification and Cultural Consumption: The Visual Arts in England", Poetics, 35 (2): 168-190. [DOI:10.1016/j.poetic.2007.05.002]
37. Chaney, D. (1994) The Cultural Turn: Scene-setting Essays on Contemporary Social History, London and New York: Routledge.
38. Gans, H. (1962), Urbanism and Suburbanism as Ways of Life: A Reevaluation of Definitions, Buston.
39. Hall, Stuart (1981), "Notes on Deconstructing "The Popular"', in R. Samuel (ed.) People's History and Socialist Theory, London: Routledge, pp. 227-240.
40. Harris, K. D. (2001), Transgression and mundanity: the global extreme metal music scene, Doctoral dissertation, Goldsmiths College, University of London.
41. Holt, D. B. (1997), "Distinction in America? Recovering Bourdieu's Theory of Tastes from its Critics", Poetics, 25 (2): 93-120. [DOI:10.1016/S0304-422X(97)00010-7]
42. Lamont, M., & Molnár, V. (2002), "The Study of Boundaries in the Social Sciences", Annual Review of Sociology, 28 (1): 167-195. [DOI:10.1146/annurev.soc.28.110601.141107]
43. Lamont, M., & Thévenot, L. (2000), Rethinking Comparative Cultural Sociology, Repertoires of Evaluation in France and the United States, Cambridge University Press. [DOI:10.1017/CBO9780511628108]
44. Lamont, M., Schmalzbauer, J., Waller, M., & Weber, D. (1996), "Cultural and Moral Boundaries in the United States: Structural Position, Geographic Location, and Lifestyle Explanations", Poetics, 24 (1): 31-56. [DOI:10.1016/0304-422X(96)00005-8]
45. Peterson, R. A. (2005), Problems in Comparative Research: The Example of Omnivorousness", Poetics, 33 (5): 257-282. [DOI:10.1016/j.poetic.2005.10.002]
46. Šafr, J. (2006), Social Standing and Lifestyle in Czech Society. Sociologický Ústav Akademie věd České Republiky.
47. Simmil, Georg (1971), On Individvality and Social Forms (ed.), by Levine. D. N. Chicago: The University Chicago Peres
48. Tönnies, F. (1955), Community and association: (Gemeinschaft und gesellschaft), London: Routledge & Paul.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |