دوره 10، شماره 1 - ( 6-1398 )                   جلد 10 شماره 1 صفحات 194-171 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Foroutan Y, Ershadian M. (2019). Socio-Demographic Analysis of Religious Attitude in Iran. Social Problems of Iran. 10(1), 171-194.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2818-fa.html
فروتن یعقوب، ارشادیان مینا. تحلیل اجتماعی و جمعیت‌شناختی نگرش دینی در ایران مسائل اجتماعی ایران 1398; 10 (1) :194-171

URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2818-fa.html


1- دانشیار جمعیت‌شناسی دانشگاه مازندران ، y_foroutan@yahoo.com
2- کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه مازندران
چکیده:   (1560 مشاهده)
تحقیق حاضر بر این هدف اصلی متمرکز‌‌‌‌ است تا برخی از مهمترین الگوها و تعیین‌کننده‌‌های مرتبط با نگرش دینی را بررسی و شنا‌سایی کند. چهارچوب نظری این تحقیق براساس نظریه‌های جامعه‌پذیری دینی، نوگرایی، تغییرات بنیادین در نظام ارزش‌های جامعه است که برپایه رویکرد فرهنگی، اجتماعی و جمعیت‌شناختی به بررسی و تبیین تحولات و تغییرات جوامع معاصر در حوزه‌های مرتبط با دین و نگرش‌‌های دینی می‌پردازند. تحلیل‌‌های این مقاله مبتنی بر داده‌های پژوهشی پیمایشی است که جمعیت نمونه آن را 4267 نفراز مردان و زنان 15 ساله و بالاتر تشکیل داده‌‌اند که در نقاط شهری و روستایی شهرستان‌های منتخب ایران ساکن هستند. مطابق تحلیل‌های مقدماتی مبتنی برشاخص‌‌‌‌‌های چهارگانه نگرش دینی در این تحقیق، گرچه سطح دین‌داری جمعیت نمونه تحقیق بالا و زیاد است، اما تحلیل‌های تفصیلی نشان داد که الگوهای کلی نگرش دینی به‌طور قابل ملاحظه‌ای متأثر از متغیرهای جمعیت‌شناختی نظیر سن، جنس، محل سکونت، وضعیت تأهل و تحصیلات است به‌طوری‌که روستائیان بیش از شهرنشینان، متأهلان بیش از مجردان، بزرگسالان و سالمندان بیش از نوجوانان و جوانان، کم‌سوادان و بی‌سوادان بیش از افراد با تحصیلات عالی، دارای نگرش دینی قوی‌تر و شدیدتری هستند.همچنین شاخص‌های مرتبط با گرایش افراد نسبت به نقش‌های جنسیتی دارای تأثیرات معنی‌داری بر نگرش دینی آنان است. در‌مجموع، نتایج تحقیق حاضر را می‌توان درچهارچوب نظریه‌های نوگرایی و تغییرات بنیادین در نظام ارزش‌های جامعه تبیین کرد بدین‌معنا که نگرش دینی به‌طور معنی‌داری متأثر ازشاخص‌های نوگرایانه و غیرسنتی است.
متن کامل [PDF 1414 kb]   (508 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: جامعه‌شناسی دین
دریافت: 1396/12/12 | پذیرش: 1397/12/26 | انتشار: 1398/6/10

فهرست منابع
1. بخشي ارجنکي، بتول؛ طيبه شريفي و محمد قاسمي پير بلوطي (1394) «بررسي رابطۀ بهزيستي روان‌شناختي با نگرش ديني، عزت نفس و سرسختي روان‌شناختي با استفاده از مدل‌سازي معادلات ساختاري در بين دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي و دانشگاه دولتي شهر‌کرد»، مديريت ارتقاي سلامت، دورة چهارم، شمارۀ 3: 60-69.
2. بهمني، بهمن، مجتبي تمدني و مجيد عسگري (1383)«بررسي کيفيت زندگي و رابطۀ آن با نگرش ديني و عملکرد تحصيلي دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي واحد جنوب تهران»، طب و تزکيه، دورۀ سيزدهم، شمارۀ 53: 32-44.
3. تاج بخش، غلامرضا و عباس موسوي (1393) «بررسي عوامل مؤثر بر آگاهي و نگرش ديني (مورد مطالعه: دانش آموزان مقطع متوسطه شهر سوسنگرد)»، توسعۀ اجتماعي، دورة هشتم، شمارۀ 3: 119-144.
4. تمدني، مجتبي (1385) «رابطه نگرش ديني و همسازي اجتماعي دانشجويان»، روان‌شناسي تحولي (روانشناسان ايراني)، دورۀ دوم، شمارۀ 8 : 331-340.
5. حاجي‌زاده، فهيمه و همکاران (1396) «بررسي وضعيت نگرش ديني و رفتار باروري در زنان مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتي و درماني تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي تهران»، پژوهش در دين و سلامت، دورۀ سوم، شمارة 3: 68-79.
6. خداياري‌فرد، محمد، روح‌اله شهابي و سعيد اکبري زردخانه (1386) «مقايسه نگرش ديني در دانشجويان مستعد و غير مستعد سو مصرف مواد»، پژوهش در سلامت روان‌شناختي، دورة يکم، شمارۀ 2: 53-59.
7. خداياري‌فرد، محمد؛ محسن شکوهي يکتا و باقر غباري بناب (1379) «آماده‌سازي مقياس نگرش مذهبي دانشجويان‌»، مجله روان‌شناسي، دورۀ چهارم، شمارۀ 3: 268 -285.
8. سراج‌زاده، سيد حسين و فاطمه جواهري (1385) «برابري‌گرايي جنسيتي در ميان دانشجويان و متغير‌هاي زمينه‌اي و نگرشي مرتبط با آن»، جامعه‌شناسي ايران، دورۀ هفتم، شمارۀ 2: 3-40.
9. سروش، مريم و شعله بحراني (1392) ّ«رابطه دينداري، نگرش به نقش‌هاي جنسيتي و نگرش به تعداد واقعي و ايده‌آل فرزند»، زن در توسعه و سياست، دورۀ يازدهم، شمارۀ 2: 189-208.
10. شريفي، طيبه، مهناز مهرابي‌زاده هنرمند و حسين شکرکن (1384) «نگرش ديني و سلامت عمومي و شکيبايي در دانشجويان دانشگاه آزاد اسلامي اهواز»، مجله روان‌پزشکي و روان‌شناسي باليني ايران، دورۀ يازدهم، شمارۀ 1: 89-99.
11. صالحي، اکبر و سعيد روماني (1394) «بررسي رابطه بين سبک زندگي و نگرش ديني با ميزان گرايش به سمت مدگرايي دانشجويان»، اخلاق، دورۀپنجم، شمارۀ 18: 153-171.
12. فتحي، منصور، نسرين مروتي و نادر مروتي (1394) «بررسي عوامل مؤثر بر ميزان دينداري جوانان 15-29 سالۀ شهر سنندج»، پژوهشنامة مددکاري اجتماعي، دورۀ دوم، شمارۀ 5: 141-166.
13. فروتن، يعقوب (1394) «بررسي جمعيت‌شناختي مسلمانان در جهان معاصر»، فصلنامۀ علمي پژوهشي پژوهشهاي جهان اسلام، دورۀ پنجم، شمارۀ 3: 61-98.
14. ـــــــــــــــ‌ (1394) «هژموني مردانه جامعه‌پذيري در ايران»، مطالعات توسعه اجتماعي فرهنگي، دورۀ سوم، شمارۀ 4: 133-155.
15. ـــــــــــــــ‌ (1392) «استراتژي جامعه‌پذيري ديني در ايران»، مطالعات ملي، سال چهارم، شمارۀ 1 (پیاپی 53): 73-96.
16. ـــــــــــــــ‌ (1392) «بازتوليد الگوهاي حجاب در ايران»، مطالعات زنان، سال يازدهم، شمارۀ 2: 145-166.
17. کشاورز، امراله و جهانگير جهانگيري (1389) «بررسي جامعه‌شناختي رابطه بين پايگاه اقتصادي- اجتماعي دانشجويان و نگرشهاي ديني آنها»، دورۀ پنجم، شمارۀ 2: 99-114.
18. گيدنز، آنتوني (1373) جامعه‌شناسي، ترجمۀ‌ منوچهر صبوري‌، تهران: ني.
19. محمدياري، انسيه و آناهيتا خدابخشي کولايي (1396) «بررسي اثر بلوغ عاطفي و خودگسستگي در نگرش ديني دختران مقطع پيش دانشگاهي دبيرستان هاي شهر تهران»، پژوهش در دين و سلامت، دورۀ سوم، شمارۀ 2: 31-42.
20. مديري، فاطمه و تقي آزاد ارمکي (1392) «جنسيت و دينداري»، جامعه‌شناسي کاربردي، دورۀ بيست و چهارم، شمارۀ 3، 1- 14.
21. ميرزايي، خليل، ليلا آقا سيد حسني و علي فلاحي (1395) «رابطۀ دين‌داري و عضويت افراد در شبکه‌هاي اجتماعي نيکوکاري»، دين و ارتباطات، دورۀ بيست و سوم، شمارۀ 2، 147-174.
22. ميرسندسي، محمد (1383) مطالعۀ ميزان و انواع دين‌داري دانشــجويان، پايان نامه دکتري، رشته جامعه شناسي،دانشکده علوم انساني دانشگاه تربيت مدرس تهران.
23. Collet Sabe, J. (2007) The Crisis in Religious Socialization: An Analytical Proposal, Social Compass, Vol. 54, No.1: 97-111. [DOI:10.1177/0037768607074155]
24. Evans, L. and Davis, K. (2000) No Sissy Boy Here: A Cointent Analysis of the Representation of Masculinity in Elementary School Reading Textbooks, Sex Roles, Vol. 42, No. 3-4: 255-270. [DOI:10.1023/A:1007043323906]
25. Foroutan, Y. (2019) Formation of Gender Identity in the Islamic Republic of Iran: Does Educational Institution Matter? Journal of Beliefs & Values, 39 (2): 1-18. [DOI:10.1080/13617672.2018.1435087]
26. Foroutan, Y. (2019) Cultural analysis of Half-Century Demographic Swings of Iran: The Place of Popular Culture, Journal of Ethnic and Cultural Studies, 6 (1): 77-89. [DOI:10.29333/ejecs/184]
27. Foroutan, Y. (2017) Muslim minority of New Zealand in Global Context: Demographic Perspective, Journal of Muslim Minority Affairs, Vol. 37, Issue 4: 511-519. [DOI:10.1080/13602004.2017.1399599]
28. Foroutan, Y. (2017) Construction of Religious Identity in Contemporary Iran: Sociological Perspective.Journal of Persianate Studies, Vol. 10. Issue.1:107-127. [DOI:10.1163/18747167-12341310]
29. Foroutan, Y. (2015) Gender, Migration, and Religion: MENA Muslim Migrants in Australia from a Socio-Demographic Perspective. Journal of Muslim Minority Affair, 35 (4): 520-532. [DOI:10.1080/13602004.2015.1112118]
30. Foroutan, Y. (2015) Misunderstood Population? Methodological Debate on Demography of Muslims. pp. 163-176, IN: Yearbook of International Religious Demography 2015, edited by Grim, B. J. et al., Leiden & Boston: Brill. [DOI:10.1163/9789004297395_008]
31. Foroutan, Y. (2014) Social Changes and Demographic Responses in Iran (1956-2006), British Journal of Middle Eastern Studies, Vol. 41, Issue 2: 219-229. [DOI:10.1080/13530194.2014.884317]
32. Foroutan, Y.) 2008( Women's Employment, Religion and Multiculturalism: Socio-demographic Emphasis.Journal of Population Research, Vol. 25, No. 1, pp.163-190. [DOI:10.1007/BF03031941]
33. Foroutan, Y.) 2008( Gender Representation in School-textbooks in Iran: The Place of Languages, Current Sociology, Vol. 60, Issue 6: 771-787. [DOI:10.1177/0011392112459744]
34. Good, W. J. (1963) World revolution and family patterns, New York: Free Press.
35. Inglehart, R. (1977) The Silent Revolution: Changing Values and political Atyles among Western publics, Princeton: Princeton University Press.
36. Hamplova, D. and Nespor, Z. R. (2009) Invisible Religion in a Non-believing Country: The Case of the Czech Republic, Social Compass, Vol. 56, No. 4: 581-597. [DOI:10.1177/0037768609345975]
37. Himmelfarb, H. S. (2005) Agents of Religious Socialization among American Jews. Sociological Quarterly, Vol.20, Issue 4:477-494. [DOI:10.1111/j.1533-8525.1979.tb01230.x]
38. Hunsberger, B. and Brown, L. B. (1984) Religious Socialization, apostasy, and the impact of family background, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 23, No. 3: 239-251. [DOI:10.2307/1386039]
39. Lesthaeghe, R. (1995) The Second Demographic Transition in Western Countries: An Interpretation,IN: Gender and Family Change in Industrialized Countries. Oxford: Clarendon Press.
40. Levitt, M. (1995) Sexual identity and Religious Socialization, The British Journal of Sociology, Vol. 46, no. 3:529-536. [DOI:10.2307/591855]
41. Mead, G. H. (1934) Mind, Self, and Society, Chicago, IL: University of Chicago Press.
42. Michener, H. A., et al. (1990) Social Psychology, Second edition, New York: Harcourt Brace Jovanovich
43. Miller, A. S. and Stark, R. (2002) Gender and Religiousness: Can Socialization Explanations be saved?,American Journal of Sociology, Vol.107, no. 6: 1393-1423. [DOI:10.1086/342557]
44. Pluss, C. (2007) Analysing Non-doctorinal Socialization: Re-assessing the Role of Cognition to Account for Social Cohesion in the Religious Society of Friends, British Journal of Sociology, Vol. 58, Issue 2, pp. 253-275. [DOI:10.1111/j.1468-4446.2007.00150.x]
45. Potvin, R. H. and Lee, C-F. (1982) Adolesent Religion: A Developmental Approach, Sociological Analysis, 42: 131-144. [DOI:10.2307/3710793]
46. Regnerus, M. D. (2000) Shaping Schooling Success: Religious Socialization and Educational Outcomes in Metropolitian Public School, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 39, no. 3: 363-684. [DOI:10.1111/0021-8294.00030]
47. Rowland, D. T. (2012) Population Aging: The Transformation of Societies, Springer, the Netherland. [DOI:10.1007/978-94-007-4050-1]
48. Storm, I. (2009) Halfway to Heaven: Four Types of Fuzzy Fidelity in Europe. Journal for the ScientificStudy of Religion, 48: 702-718. [DOI:10.1111/j.1468-5906.2009.01474.x]
49. Taylor, F. (2003) Content analysis and Gender Stereotypes in Children's Books, Teaching Sociology, Vol. 31: 300-311. [DOI:10.2307/3211327]
50. van de Kaa, K. (1987) Europe's second demographic transition, Population Bulletin, 42 (1): 1-57.
51. Voas, D. (2009) The Rise and Fall of Fuzzy Fidelity in Europe, European Sociological Review, 25 (2): 155-168. [DOI:10.1093/esr/jcn044]
52. Whorf. B. L. (1956) The Relation of Habitual Thought and Behavior to Language, pp. 134-159, IN:
53. Language, Thought and Reality, edited by J. B. Carroll, Cambidge, MA: The Technology Press of MIT/New York.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

حقوق این وب‌سایت متعلق به دوفصلنامۀ مسائل اجتماعی ایران است.

طراحی و برنامه‌نویسی: یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Social Problems of Iran

Designed & Developed by :Yektaweb