دوره 10، شماره 1 - ( 6-1398 )
جلد 10 شماره 1 صفحات 215-195 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Qaderi S, Nazari H. (2019). Sociological Analysis of Suicide in Iran Based on analysis of available statistics during 2010-2015. Social Problems of Iran. 10(1), 195-215.
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2651-fa.html
URL: http://jspi.khu.ac.ir/article-1-2651-fa.html
قادری صلاح الدین، نظری حامد. تحلیل جامعه‌شناختی خودکشی در ایران (براساس آمار سال‌های 1389 تا 1393) مسائل اجتماعی ایران 1398; 10 (1) :215-195
صلاح الدین قادری1 
، حامد نظری* 2
، حامد نظری* 2
1- استادیار دانشگاه خوارزمی
2- دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه کاشان ، hamednazari64@gmail.com
2- دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران دانشگاه کاشان ، hamednazari64@gmail.com
چکیده: (2026 مشاهده)
هدف این مقاله تحلیل جامعه‌شناختی پدیدۀ خودکشی در ایران در فاصلۀ سال‌های 1389 تا 1393 براساس آمار و داده‌های کلان کشوری است. افزایش 17 درصدی خودکشی در سال 1389 در مقایسه با سال 1388 و افزایش 5 درصدی در سال 1393 در مقایسه با سال 1392 بیانگر رشد خودکشی در این بازۀ زمانی است. با توجه به روند افزایشی خودکشی طی این دوره، پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل آمارهای موجود، به دنبال تبیین عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر خودکشی در این بازۀ زمانی بوده است. نتایج نشان داد که متغیرهای مستقل 6/82 درصد از واریانس نرخ خودکشی در ایران را تبیین می‌کنند که در این بین، تأثیر فشار اجتماعی (مبتنی بر نظریۀ اگنیو) بیشتر از همبستگی اجتماعی است. عامل فشار اجتماعی (طلاق، ضرب‌وجرح و توهین) منجر به افزایش خودکشی شده است. یافتۀ اساسی دیگر پژوهش مبتنی بر نظریۀ همبستگی (مبتنی بر نظریۀ دورکیم) بود. در این پژوهش بر دو بعد همبستگی اجتماعی (بعد اجتماعی و بعد اقتصادی) تأکید شده است. در بعد اقتصادی، یافته‌ها نشان داد هر اندازه، طی سال‌های موردمطالعه، نرخ مشارکت اقتصادی افزایش یافته است، تعداد خودکشی‌ها کاهش داشته‌اند و برعکس افزایش خودکشی با کاهش مشارکت اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری همراه بوده است. درواقع، مشارکت اقتصادی و رهایی از بیکاری به‌نوعی سبب ادغام فرد در زندگی اجتماعی می‌شود. مقایسه بین استان‌های مختلف نشان داد که رضایت بیشتر از زندگی، افزایش عرق ملی و اعتماد عمومی بیشتر به‌نوعی علقه‌های اجتماعی فرد را گسترش می‌دهد و احساس تعلق و همبستگی فرد به جامعه افزایش می‌یابد. رابطۀ متغیر تضاد نقش‌ها که صرفاً برای زنان آزمون شده بود با میزان خودکشی زنان تأیید نشد، گرچه که رابطۀ بین آنها معکوس است. بر این اساس به نظر می‌رسد برای زنان مشارکت اجتماعی و اقتصادی دارای اهمیت بیشتری از سنگینی نقش است.
فهرست منابع
1. اسدی، حمید، ثریا حسینی رضی و پروین جلیلی (1391) «پیش‌بینی خطر خودکشی دانشجویان بر اساس اعتقادات مذهبی، حمایت اجتماعی، راهبردهای مقابله‌ای و سلامت عمومی»، روان‌شناسی کاربردی، سال 6، شمارة 4: 87-102.
2. اشکانی، حمید، غلامرضا ده بزرگی، ناصر امام‌قلی‌پور (1381) «بررسی همه‌گیرشناسی خودکشی در مراجعان اتفاقات روان‌پزشکی»، مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دورة سی و ششم، شمارة 56: 16-21.
3. آذین، سیدعلی، علی شهیدزاده ماهانی، سپیده امیدواری، مهدی عبادی (1387) «سیمای خودکشی در مراجعین به بخش‌های مسمومین»، پایش، سال هفتم، شمارة 2: 97-106.
4. برومند، اکرم، محمدعلی اصغری مقدم، محمدرضا شعیری، فاطمه مسگریان (1391) «درد مزمن، خودکارآمدی درد و افکار خودکشی: نقش تعدیل‌کننده خودکارآمدی درد بر رابطه بین افسردگی و افکار خودکشی در بیماران مبتلابه درد مزمن»، اصول بهداشت روانی، سال 14، شمارة 2: 152-163.
5. بیکر، ترز آل (1388) نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نی.
6. پورشریفی، حمید، مجتبی حبیبی، فریبا زرانی و احمد عاشوری (1391) «نقش افسردگی، استرس، شادکامی و حمایت اجتماعی در شناسایی افکار خودکشی دانشجویان»، روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، سال هجدهم، شمارة 2: 99-107.
7. تازیکی، محمدحسین و ناصر بهنام‌پور، حداد ایزد و شهریار سمنانی (1385) «همه‌گیرشناسی خودکشی در استان گلستان (سال 1382)»، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دورة 16، شمارة 55: 32-50.
8. جمشیدزاده، فرخ لقا، حسن رفیعی، محمدتقی یاسمی و سیدعلی سینا رحیمی (1383) «روند خودکشی و اقدام به خودکشی در استان ایلام: 1373 تا 1380»، رفاه اجتماعی، سال سوم، شمارة 12: 325 تا 346.
9. جمشیدی‌ها، غلامرضا و سیاوش قلی‌پور (1389) «مدرنیته و خودکشی زنان و دختران لک»، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شمارة 1: 79 - 106.
10. حبیب پور گتابی، کرم و رضا صفری شالی (1388) راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی، تهران: متفکران.
11. حسینایی، علی، علیرضا مرادی و عبدالکریم پژومند (1385) «بررسی عوامل روان‌شناختی اقدام به خودکشی در دانشجویان ایرانی»، مطالعات روان‌شناختی، دورة 2، شمارة 1 و 2: 33-49.
12. حسینی، سید ابراهیم (1378) «بررسی طیف اقدام به خودکشی و نقش متغیرهای همه‌گیرشناسی و روان‌شناختی در آن»، اصول بهداشت روانی، شمارة سوم، سال اول: 137-154.
13. خادمی، علی و سعداله مرادی (1393) بررسی آماری مرگ‌های غیرطبیعی در ایران (سال 1380 تا 1389) ، تهران: مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور.
14. خجسته‌مهر، رضا، ذبیح‌اله عباسپور، غلامرضا رجبی و سیروس عالی (1393) «اثربخشی درمان‌های شناختی رفتاری خانواده محور و راه‌حل محور بر افکار خودکشی گرایانه، علائم افسردگی، پیوستگی و انطباق‌پذیری خانوادگی اقدام کنندگان به خودکشی»، مشاوره و روان‌درمانی خانواده، سال چهارم، شمار، 2: 185-225.
15. دواس، دی. ای (1386) پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نی.
16. دورکیم، امیل (1393) خودکشی، ترجمة نادر سالارزاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
17. سازمان پزشکی قانونی کشور (1392) «سالنامه آماری سازمان پزشکی قانونی کشور»، تهران: مرکز تحقیقات پزشکی قانونی کشور.
18. سازمان ثبت احوال کشور (1392) سالنامه آماری، کتابخانه مرکزی سازمان.
19. ستوده، هدایت‌الـله (1386) آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه شناسی انحرافات)، تهران: ندای آریانا.
20. سخایی، ایوب و حجت شریفی (1395) راهنمای کاربردی نرم‌افزار SPSS، تهران: بوستان دانش.
21. صابری زفرقندی، محمدباقر راهب قربانی، شاهرخ موسوی (1384) «بررسی اپیدمیولوژیک اقدام به خودکشی در شهرستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی سمنان»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان، جلد 6، شمارة 4: 311- 317.
22. صیاد رضایی، ایرج، اسماعیل فرزانه، احد اعظمی و افسانه انتشاری مقدم (1387) «بررسی همه‌گیرشناسی خودکشی در استان اردبیل از سال 1382 لغایت 1387»، مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، دورة 9، شمارة 4: 27-36.
23. ظهور، علیرضا و محمدرضا افلاطونیان (1382) «اقدام به خودکشی در مراجعه‌کنندگان به بخش اورژانس شهر جیرفت در سال 1380»، مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، سال دهم، شمارة 38:913-920.
24. عاشوری، احمد، مجتبی حبیبی عسگرآباد، مهدی ترکمن ملایری و علی جوان اسمعلی (1388) «رابطه بین افکار خودکشی و صفات شخصیتی در افراد معتاد»، مجله علوم رفتاری، دورة 3، شمارة 3: 249-255.
25. علیوردی‌نیا، اکبر (1383) «انسجام منزلتی و خودکشی زنان: نظریه گیبس و مارتین»، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، سال اول، شمارة 1: 143 تا 154.
26. علیوردی‌نیا، اکبر (1389) جامعه‌شناسی کارتون خوابی، تهران: جامعه‌شناسان.
27. علیوردی‌نیا، اکبر و ندا یوسفی (1393) «تمایل به خودکشی در میان دانشجویان: آزمون تجربی نظریه فشار عمومی اگنیو»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و پنجم، شمارة 54:61-79.
28. علیوردی‌نیا، اکبر، احمد رضایی و فریبرز پیرو (1390) «تحلیل جامعه‌شناختی گرایش دانشجویان به خودکشی»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شمارة 44: 1-18.
29. غفاری، غلامرضا (1393) گزارش پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور، شورای اجتماعی کشور وزارت کشور (طرح پژوهشی منتشر نشده).
30. قائدی، حسین، مسعود محمدی، سیدمحسن هاشمی و فاطمه صنیعی (1385) «بررسی اپیدمیولوژیک اقدام به خودکشی در شهرستان‌های دشتستان سال 1383»، فصلنامة دنا، دورة 1، شمارة 3 (پیاپی 3): 53- 60.
31. محمدخانی، پروانه (1383) «همبودی نشانگان افسردگی و آشفتگی‌های روان‌شناختی با افکار خودکشی و اقدام به خودکشی در دختران مناطق پرخطر»، فصلنامة رفاه اجتماعی، سال سوم، شمارة 12: 310- 325.
32. مداحی، محمدابراهیم و لیلی مداحی (1393) «اثربخشی درمانی دیالکتیک در کاهش افسردگی و افکار خودکشی دانش‌آموزان دختر»، مجلة روان‌شناسی مدرسه، دورة 3، شمارة 3: 74- 85.
33. مرکز آمار ایران (1392) «سالنامه آماری کشور»، www.amar.org.ir، 9/10/1395.
34. معیدفر، سعید و حسین حسن‌پناه (1389) «عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی جوانان استان کردستان»، مجلة بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شمارة 3: 124-143.
35. ملکوتی، سیدکاظم، مرضیه نجومی، مرجان پشت مشهدی و میترا حکیم شوشتری (1387) «بررسی شیوع رفتارهای خودکشی در جمعیت شهری کرج در سال 1384»، مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی همدان، دورة 15، شمارة 1: 121- 317.
36. ممتاز، فریده (1381) جامعه‌شناسی شهری، تهران: شرکت سهامی نشر.
37. میلز، سی رایت (1381) بینش جامعه‌شناختی: نقدی بر جامعه‌شناسی آمریکایی، ترجمة عبدالمعبود انصاری، تهران: شرکت سهامی انتشار.
38. Agnew, R. (1992) Foundation for a General Strain Theory of Crime and Delinquency. Criminology, 30(1), 47-87. [DOI:10.1111/j.1745-9125.1992.tb01093.x]
39. Gallupe, O. (2006) Relational Strain, Gender, Anger and Delinquency among Street Youth. M.A Thesis: Queens University Kingston, Ontario, Canada.
40. Marion, M. S. (2002) Extenuating Circumstances Influence Afarican American Womens Attitudes toward Suicide. PhD Thesis: University of Southern Mississippi.
41. Mooney, L. A., Knox, D., & Schacht, C. (2011) Understanding Social Problems. East Carolina: Wadsworth.
42. Savage, J. M. (2011) Gendered Pathways from Strain to Delinquency during Adolescence:An integration of General Strain Theory and Differential Gender Socialization. PhD Thesis.
43. Travis, R. (1990) Halbwachs and Durkheim: a Test of Two Theories of Suicide. British Journal of Sociology, 41, 225-243. [DOI:10.2307/590871]
44. Wareham, J. J. (2005) Strain,Personality Traits, and Deviance among Adolesccents Adolescents: Modeling Factors. PhD Thesis: University of South Florida.
45. Walls, L. Melissa & Chapple, L. Constance & Johnson, D. Kurt (2007) Strain, Emotion and Suicide among Americian Indian Youth. Deviant Behavior, Vol. 28, No.3: 219-246. [DOI:10.1080/01639620701233100]
46. Watt, T. Terling & Sharp, F. Susan (2001) Gender Differences in Strains Associated with Suicidal Behavior among Adolescents. Journal of Youth and Adolescence, Vol. 30, No. 3: 333-348. [DOI:10.1023/A:1010444212607]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
